M. R. Usmanov Turizm geografiyasi udk 911. 3(575. 13)

 
 
1.3. Turizm geografiyasining boshqa fanlar bilan aloqadorligi 
Turizm sohasida qo‗shimcha xizmatlarning paydo bo‗lishi 
yangi ish joylarni vujudga keltirishga, turistlarni joylashtirish, 
ovqatlantirish, transport xizmatlarini tashkil etish, qo‗shimcha 
xizmatlarni amalga oshirishga imkoniyat yaratadi. Mintaqaning 
xo‗jaligi, aholisi, soni, tarkibi va boshqa xususiyatlarni o‗rganish 
ham talab qilinadi. Quyidagi chizmadan ko‗rish mumkinki, 
turizmning iqtisodiy, ijtimoiy va boshqa sohalarni rivojlantirishda 
o‗rni beqiyosdir. Shu jihatidan turizm geografiyasining o‗rganish 
ob‘ekti sotsial geografiya fanlar tizimida keng qamrovli va 

---

21 
chambarchas bog‗liqdir. Modomiki, barcha fanlar bir-biri bilan 
uzviy aloqadorlikda rivojlanar ekan, turizm geografiyasi ham 
ko‗plab tabiiy va gumanitar fanlar bilan jumladan, rekreatsiya 
geografiyasi, 
tibbiyot 
geografiyasi, 
landshaftshunoslik, 
o‗lkashunoslik, mamlakatshunoslik hamda iqtisodiyot, tarix, 
etnografiya, huquqshunoslik va boshqalar bilan bog‗liq holda 
taraqqiy etadi.
Turizm geografiyasi o‗z tadqiqot doirasida ayniqsa rekreatsiya 
geografiyasi bilan uzviy bog‗liqdir. Sababi har qanday turistik 
sayohat davomida kishilar ma‘lum darajada dam oladilar, o‗z kuch-
quvvatini tiklaydilar. Ayni vaqtda rekreatsiya, ya‘ni dam olish, 
davolanish paytida albatta vaqt-vaqti bilan turli sayyohlik tadbirlari 
o‗tkaziladi, marshrutlarga chiqiladi. Shu jihatdan bu ikki tarmoq bir-
birini to‗ldirib turadi.
 
Turistik resurslar maqsad va vazifalariga ko‗ra tabiiy va 
ijtimoiy-iqtisodiy xususiyatlarni o‗z ichiga oladi. Shu jihatdan 
turizm geografiyasi bilan rekreatsiya geografiyasining farqlarini 
aniqlash muhim masaladir.
Rekreatsiya geografiyasi dam olish, hordiq chiqarish, sog‗liqni 
tiklash, tabiat go‗zalligidan zavqlanib, ruhini ko‗tarishga qaratilgan 
faoliyat majmuini o‗z ichiga oladi. Rekreatsiya so‗zi polyakcha 
«rekrasia» – dam olish, lotincha «rekratio» - sog‗liqni tiklash 
demakdir. Binobarin, uzoq muddatga mo‗ljallangan rekreatsion 
faoliyat turizmga mos keladi va shu nuqtai nazardan ham turizm 
geografiyasi an‘anaviy rekreatsion geografiyaning bir qismidir. 
Rekreatsion turizm bevosita sog‗liqni tiklash (sanatoriya, kurort, 
pansionat va h.k) bilan ham bog‗liq. Turizm geografiyasi bilan 
rekreatsiya turizmi bir-biri bilan aloqador tushunchalardir. Chunki, 
rekreatsiya 
geografiyasi 
kishilar 
sog‗lig‗ini 
tiklash, 
sog‗lomlashtirish, dam olish paytida turistik ekskursiyalar 
uyushtirilib, ularning sayohatlarga chiqishi bevosita turizm bilan 
bog‗lanib ketadi. Chunonchi, «ekskursiya» lotincha – safar-sayohat 
(muzeylarga, tarixiy yodgorliklarga, tabiat qo‗yniga va h.k) qilish 
ma‘nosini anglatadi.