M. R. Usmanov Turizm geografiyasi udk 911. 3(575. 13)

«Kurort
» so‗zi nemis tilidan olingan bo‗lib, u 
«davolanadigan 
joy»
ma‘nosini anglatadi. 
Diniy turizm halqlarning o‗z diniga bo‗lgan hurmati va e‘tiqoti 
nuqtai nazaridan muqaddas qadamjoylar, shaharlar, qabriston va 
aziz sanalgan maskanlarga ziyorat qilishdir. 
Sport turizmi - sport o‗yinlariga, musobaqalarga va sport 
musobaqalari o‗tkaziladigan mintaqaga yoki mamlakatga sportchilar 
bilan birgalikda muhlislarning tashrifi demakdir. Qayd etish joizki, 
hozirgi paytda turizmning bu tarmog‗i katta daromad manbai 
sifatida tez o‗sib bormoqda. 
Tanishuv turizmi keng qamrovli bo‗lib, sayyohlikning barcha 
tarmoqlari bilan chambarchas bog‗liq. Turizmning bu tarmog‗ida 
sayohat paytida sayyoh yangi joylar bilan tanishish, ko‗rish bilan 
ma‘naviy zavq oladi. Shuning uchun yuqoridagi turizmning 
funksional turlaridan barchasida asosan bu tarmoqning bevosita
ishtirok etishi xarakterlidir. 

---

26 
Turizm Butunjahon turistik tashkiloti (UWTO) ta‘biri bo`yicha, 
nafaqat iqtisodiy, balki bir vaqtning o‗zida ijtimoiy, madaniy, 
ekologik va siyosiy hodisa hisoblanadi. 
Ijtimoiy turizm – insonparvarlik maqsadlarini aks ettiradi, bu 
maqsadlar esa insonlarni sog‗lomlashtirishga, ularning madaniy va 
o‗quv–ta‘lim manfaatlarini qondirishga qaratilgan. Shuning uchun 
bozor 
sharoitida 
tijorat 
turizmini 
turizm 
tashkilotlarining 
tadbirkorlik faoliyatini taraqqiy ettirish asosida turizmning asl rolini 
esdan chiqarmaslik zarur – bu insonga xizmat qilish, uni ma‘naviy 
boyitish, uning tafakkurini oshirish va sog‗lig‗ini mustahkamlashdir. 
Xalqaro turizm – xalqlar o‗rtasidagi iqtisodiy aloqalar 
shakllaridan biri sifatida takomillashib bormoqda, u davlatlar 
o‗rtasidagi siyosiy, iqtisodiy va madaniy aloqalarga jiddiy ta‘sir 
o‗tkaza boshladi. Xalqaro turizm - turizmning yetakchi sohasidir, 
uning rivojlanishi servisning ichki infratuzilmasining rivojlanishiga 
va ko‗rsatilayotgan xizmatlarning sifatiga bog‗liqdir. 
Rekreatsiya geografiyasi dam olish, hordiq chiqarish, sog‗liqni 
tiklash, tabiat go‗zalligidan zavqlanib, ruhini ko‗tarishga qaratilgan 
faoliyat majmuini o‗z ichiga oladi. Rekreatsiya so‗zi polyakcha 
«rekrasia» – dam olish, lotincha «rekratio» - sog‗liqni tiklash 
demakdir. Binobarin, uzoq muddatga mo‗ljallangan rekreatsion 
faoliyat turizmga mos keladi va shu nuqtai nazardan ham turizm 
geografiyasi an‘anaviy rekreatsion geografiyaning bir qismidir. 
Rekreatsion turizm bevosita sog‗liqni tiklash (sanatoriya, kurort, 
pansionat va h.k) bilan ham bog‗liq. Bizningcha, turizm 
geografiyasi bilan rekreatsiya turizmi bir biri bilan aloqador 
tushunchalardir. Chunki, rekreatsiya geografiyasi kishilar sog‗lig‗ini 
tiklash, sog‗lomlashtirish, dam olish paytida turistik ekskursiyalar 
uyushtirilib, ularning sayohatlarga chiqishi bevosita turizm bilan 
bog‗lanib ketadi. Chunonchi, «ekskursiya» lotincha – safar-sayohat 
(muzeylarga, tarixiy yodgorliklarga, tabiat qo‗yniga va h.k) qilish 
ma‘nosini anglatadi.