М у н д а р и ж а I боб. Металларнинг кристалл тузилиши ва кристалланиш поцесси


-раем. Моддаларнинг совиш эгри чизиқлари



Download 1,12 Mb.
bet17/216
Sana22.04.2022
Hajmi1,12 Mb.
#574862
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   216
Bog'liq
А.С.Тўрахонов 24.09.2021 й

19-раем. Моддаларнинг совиш эгри чизиқлари:
а кристалл моддага оид; б — аморф моддага оид

модда эса муайян температуралар оралиғида секин-аста қотади (19-расм, б) ва модданинг суюқ ҳолати билан қаттиқ ҳолати орасида кескин чегара бўлмайди.



9- §. МЕТАЛЛ ВА КОТИШМАЛАРНИ ТЕКШИРИШНИНГ
АСОСИЙ УСУЛЛАРИ

Металл ва қотишмаларни текширишнинг асосий усуллари жумласига металларнинг синиқ жойи юзасини кўздан кечириш, макроструктурасни текшириш, микроскопик тузилишини (микроструктурасини) анализ қилиш, электрон-микроскопия, рентгенография ва радиография усуллари киради. Ана шу усуллар билан қисқача танишиб ўтайлик.


Металларнинг синиқ жойи юзасини кўздан кечириш усули. Бу усул металлар ички тузилишини текширишнинг энг оддий усули бўлиб, у металл доналарининг майдайириклигини аниқлашга имкон беради. Аммо металлнинг синиқ жойи юзаси яширин-кристаллик ва тола-тола бўлиши мумкин, бунда синиқ жойи юзасини кўздан кечириш усулидан фойдаланиб, металл доналарининг майда-йириклигини аниқлаб бўлмайди, чунки синишдан олдин металл пластик деформацияланган бўлиб натижада бу металл доналарининг ҳақиқий шакли ўзгариб кетади. Бундан ташқари, ишлов бериш ва синаш натижасига қараб, бир металлнинг ўзида синиқ жойи юзасининг шакли турлича бўлиши мумкин.
Металлнинг синиқ жойи юзасининг майда донали бўлиши металлнинг механик хоссалари юқори эканлигини кўрсатади.
Металларнинг макростурктурасини текшириш усули. Бу усулда металлдан намуна олиниб, макрошлиф тайёрланади. Металлнинг ана шу макрошлифи бевосита ёки лупа воситасида қаралганда кўринадиган структураси макроструктура деб аталади. Агар макрошлиф бевосита ёки лупа воситасида қаралса, металлнинг тузилишини ва ички нуқсонларини: дарзлар, шлак кўшилмалари, пуфакча ўринлари, бўшлиқлар, бор-йўқлигини, тола йуналишларини кўриш мумкин.
Металларнинг микроскопии тузилишини текшириш усули. Металлдан махсус тайёрланган намуна (микрошлиф*) нинг, одатда, 50 дан 2000 мартагача катта қилиб кўрсатадиган оптик микроскоп остида кўринадиган структураси шу металлнинг микроструктураси деб аталади. Ҳозирги оптик микроскоплар металлнинг 10—5 см ўлчамли заррачаларини кўрйшга имкон беради. Ватанимизда ишлаб чиқарилган оптик (металлографик) микроскопларнинг энг кўп тардалгани МИМ-6 , МИМ-7, МИМ- 8 микроскоплардир.
Микрошлиф микроскоп остига қўйиб қаралганда металл структурасининг кўринишига сабаб шуки, металлнинг турли структура компонентларига реактив турлича таъсир этади.
Металлографик микроскоп ёрдамида шлифнинг микроскопик тузилишини фотосуратга олиш ҳам. мумкин.

Download 1,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   216




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish