Ma’ruza Temir yo‘l transportida ekspluatatsiya ishlari

Poezdlarning harakat tezligi quyidagi turlardan iborat
:

sof tezlik (xodavaya),

texnik tezlik (texnicheskaya),

uchastka tezligi (uchastkovaya skorost). 
Sof tezlik
(xodavaya skorost) poezdning tezligini oshirish va to‘xtash uchun 
sekinlashga ketadigan vaqtni inobotga olmasdan, bir soat sof harakat maboynida 
o‘rtacha poezd qancha kilometr yo‘l bosgani bildiradi. 
Texnik tezlik
(texnicheskaya skorost) poezdning oraliq bekatlarida to’xtab turgan 
vaqtini inobotga olmasdan, bir soat sof harakat mobaynida, tezlikni oshirish va 
sekinlashish vaqtini hisobga olgan holda poezdning o‘rtacha necha kilometr yo‘l 
bosgan masofasini bildiradi. Poezd-kilometr miqdorini poezdning bekatlar oralig‘da 
yurgan vaqtiga, ya’ni poezd-soatlar miqdoriga taqsimlab poezdning texnik tezligi 
aniqlanadi. 
 

Х
Т
NH
Nl
V
:
km / soat, 
bu yerda 

Х
NH
-poezdlarning harakatda bo‘lgan vaqti, poezd-soat. 
Bir soat harakat mobaynida oraliq bekatlarida to‘xtab turgan vaqtini inobotga 
olgan holda poezdning o‘rtacha bosib o‘tgan masofasi 
uchastka tezligi
deyiladi. Poezd-
kilometr miqdorining poezdning oraliq bekatlarda to‘xtab turgan va bekatlar oralig‘ida 
(peregonlarda) yurgan vaqtiga bo‘lgan nisbati uchastka tezligi deyiladi. 







бек
ор
Х
уч
NH
NH
Nl
V
.
:
km / soat 
bu yerda 

бек
ор
NH
.
-oraliq bekatlarida to‘xtagan poezd-soatlar miqdori. 
Poezdlar tezligini oshirishning asosiy yo‘llari quyidagilar: tortish vositalarining 
quvvatini oshirish, temir yo‘l izlarini mustahkamlash va ularni ravon qilish; tormoz 
tizimini va SSB va aloqa vositalarini takomillashtirish; poezdlarni ustalik bilan 
boshqarish; oraliq bekatlarida poezdlarning to‘xtash sonini va bekor turish vaqtini 
kamaytirish. 
Poezdlarning harakat tezligi oshishi, harakatdagi sostavlarni ta’mirlash, 
lokomotiv brigadalar, amartizatsiya ajratmalari uchun sarf xarajatlarning kamayishi 
natijasida tashish tannarxi ancha arzonlashadi. Uchastka tezligining 1%-ga oshishi 
tashish tannarxini 0,1 %-ga kamaytiradi.

---