Ma’ruzalar matni toshkent – 2017

Texnologik jihoz ishlab chiqarish va ta’mirlash ob’ekti sifatida

Hozirgi mashinasozlikni jadallashtirish, uning samaradorligini oshirish va chiqariladigan mahsulotning raqobatbardoshligini ta’minlash uchun ishlab chiqarish unumini va texnologik usullar aniqligini jiddiy oshirish hamda keng ko‘lamda avtomatlashtirish talab etiladi.
Hozirgi mashinasozlikda ishlab chiqariladigan mahsulotlarning konstruksiyasi uzluksiz murakkablashib, turi ortib bormoqda, ishlab chiqarish ob’ektlari tez-tez o‘zgarib, yangi mahsulotni o‘zlashtirish muddatlari qisqarmoqda. YUqorida keltirilgan tadbirlarni amalga oshirish uchun turli buyumlarni ishlab chiqarishga tezda moslana oladigan, EHM bilan boshqariladigan moslanuvchan ish­lab chiqarish sistemalarini keng ko‘lamda qo‘llash talab eti­ladi. Mazkur texnik siyosat, sanoati rivojlangan mamlakatlarda davlat arboblarining, sanoat rahbarlarining va ilmiy-texnik jamoatchilikning diqqat markazida turadi.
Moslanuvchan ishlab chiqarish sistemalarining asosini qayta moslanadigan raqamli dastur bilan boshqariladigan (RDB) texnologik va yordamchi uskunalar tashkil etadi. Raqamli dastur bilan boshqarish (RDB) ishlab chiqarish sistemasining to‘liq avtomatik siklda ishlashini va korxonadagi boshqa bo‘limlar (materiallarni tashish vositalari, ombor qurilmalari va h.k.) bilan aloqani ta’minlaydi.
Moslanuvchan ishlab chiqarish sistemalarida sanoat robotlari keng ko‘lamda ishlatiladi. Bunday robotlardan asosiy tex­nologik uskuna sifatida ham, zagotovkalarni dastgohlarga yuklash, tayyor detalni echib olish va tashishga mo‘ljallangan yordamchi usku­nalar sifatida ham foydalanish mumkin.
Yirik seriyali va yalpi ishlab chiqarishda texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish maxsus va agregat dastgohlardan, rotorli avtomatik liniyalardan tuzilgan an’anaviy avtomatik liniyalarning qo‘llanishiga asoslangan. Mazkur uskunalarda ishlab chiqarish unumini jiddiy oshirish, tayyorlanadigan detalning tannarxini kamaytirish, mahsulot sifatini va ishlab chiqarish maromini oshirish mumkin.
Jamiyatni dinamik rivojlanishini texnologiyasiz tassavur qilib bo‘lmaydi. Har bir kishining Xarakati, maqsadi, intilishi, muammolarini hal qilinishi kichik va katta texnologik jarayonlar majmuidan iborat bo‘ladi. Odamlarni mehnatini tashkil qilish, kerakli, avvaldan loyihalangan natijalarga erishish har bir davlatni xamma tarmoqpar bo‘yicha rivojlantirgan. Har doim eng yuqori darajada ushlab turiladigan tsxnologik potensial inson hayotini yaxshilanib borishiga o‘z hissasini qo‘shib borgan. Kerakli mahsulotlarni ishlab chiqarishni o‘z shart-sharoitlari mavjud. Uzoq vaqtlar davomida har xil tarmoq ishlab chiqarishida bir-biriga aralashmasdan, o‘zaro ta’sir ko‘rsatmasdan ikki turli ko‘rinishdagi ishlab chiqarish mavjud bo‘lib kelgan. Bu yuqori avtomatlashtirilgan va yuqori effektiv ko‘plab ishlab chiqarishni birinchi ko‘rinishini asosi bo‘lib, ko‘p pozitsiyali, ko‘p keskichli texnologik uskunalarga, yuqori unumdorli potokli va avtomatik liniyalarga asoslangan bo‘ladi.

3.