Mavzu: Aybdor o'z qilmishiga amalda pushaymon bo'lganda jazo tayinlash tushunchasi asoslari

3. Jazoni og`irlashtiruvchi holatlar.

JK 56-moddasiga ko’ra, quyidagi holatlarni sud jazoni og`irlashtiruvchi holat deb topishi mumkin:

- homiladorligi aybdorga ayon bo’lgan ayolga nisbatan;
- yosh bola, qariya yoki ojiz ahvoldagi shaxsga nisbatan;
- xizmat vazifasi yoki fuqarolik burchini bajarganligi munosabati bilan shaxsga yoki uning yaqin qarindoshlariga nisbatan;
- aybdorga moddiy tomondan, xizmat jihatidan yoki boshqa jihatdan qaram shaxsga nisbatan;
- o’ta shafqatsizlik bilan;
- ko’pchilik uchun xavfli bo’lgan usulda;
- yosh bola yoki ruhiy kasalligi aybdorga ayon bo’lgan shaxsdan foydalangan holda;
- jinoyat natijasida og`ir oqibatlarning kelib chiqqanligi;
- umumiy ofat sharoitidan foydalangan holda yoki favqulodda holat vaqtida yohud ommaviy tartibsizliklar jarayonida;
- g`arazli yoki boshqacha past niyatlarda;
- irqiy yoki milliy dushmanlik yohud adovat zamirida;
- bir guruh shaxslar tomonidan oldindan til biriktirgan holda yoki uyushgan guruh yohud jinoiy uyushma tomonidan;
- ilgari ham qasddan jinoyat sodir etgan shaxsning takroran yoki qasddan yangi jinoyat sodir etishi;
- mastlik holatida yoki giyohvandlik vositalari, psixotrop yohud kishining aql-idrokiga ta’sir qiluvchi boshqa moddalar ta’siri ostida jinoyat sodir etish.
Sud sodir etilgan jinoyatning xususiyatini e’tiborga olib, ushbu holatlarni og`irlashtiruvchi holat deb topmasligi ham mumkin.
Sud jazo tayinlashda ushbu og`irlashtiruvchi holatlardan boshqa holatni og`irlashtiruvchi holat deb topishi mumkin emas.
Ushbu og`irlashtiruvchi holatlar JK Maxsus qismining moddasida jinoyat tarkibining zaruriy belgisi sifatida nazarda tutilgan bo’lsa, jazo tayinlashda yana og`irlashtiruvchi holat sifatida hisobga olinmaydi.


4. Bir necha jinoyat sodir etganlik uchun jazo tayinlash tartibi.
Bir necha jinoyat sodir etganlik uchun jazo tayinlash (JK 59- moddasi) bir qancha jinoyatlar sodir etishning - jinoyatlar majmui ko’rinishiga taaluqlidir.
Jinoyat qonunida ko’zda tutilgan, jinoyatlar majmui bo’yicha jazo tayinlash qoidalari qo’yidagi hollarda qo’llaniladi:
- qilmish jinoyat qonunining turli moddalari bilan kvalifikastiya qilinganda;
- qilmish JK Maxsus qismi bitta moddasining bir necha qismlari bilan bilan kvalifikastiya qilinganda, basharti ushbu qismlar turli jinoyatlar uchun javobgarlikni nazarda tutsa;
- shaxs bir necha qilmishni sodir etgan bo’lib, ulardan biri tugallangan jinoyat tariqasida, boshqalari esa jinoyatga tayyorgarlik, suiqasd yoki ishtirokchilikda sodir qilinganda;
- ish bo’yicha hukm chiqarilgandan keyin maqkumning birinchi ish bo’yicha chiqarilgan hukmgacha yana boshqa jinoyatda aybdorligi aniqlanganda;
- ish bo’yicha shaxsga ayblov hukmi e’lon qilinib, ushbu hukm qonuniy kuchga kirmasdan shaxsning boshqa bir jinoyatni sodir qilganda.