Mavzu: Sulfat kislota

Konsentrlangan sulfat kislotaning kimyoviy xossalari

Konsentrlangan sulfat kislota- kuchli oksidlovchidir.

Metallar bilan ta’sirlashishi

H2SO4

+ aktiv metallar bilan
+ kam aktiv metallar bilan
+ Fe, Al
H2S, S, SO2
SO2
Metall passivlashadi
Cu + 2H2SO4 (конц) = CuSO4 + SO2↑ + 2H2O
Cu0 – 2e-
Cu+2
S+6 + 2e-
S+4
oksidlanish
qaytarilish
qaytaruvchi
oksidlovchi

Olinishi

FeS2 → SO2 → SO3 → H2SO4

• SULFАT KISLОTА ISHLАB CHIQАRISH usullаri:
• Xоzirgi vаqtdа dunyo bo’yichа sulfаt kislоtаsi ishlаb chiqаrishning 2 xil itusuli mаvjuddir:
• 1.Nitrоzа usuli;
• 2. Kоntаkt usuli.
• Nitrоzа usuli 2 xil turgа:
• а) Kаmеrаli tur;
• b) Minоrаli turgа bo’linаdi.

Nitrоzа vа kоntаkt usullаrining bir-biridаn аsоsiy fаrqi аsоsаn SO2 gаzini SO3 gаzigа qаndаy оksidlаshgа bоgliqdir Sulfat kislota olishda asosiy xom ashyo pirit (FeS2), metal sulfidlari, oltingugurt hisoblanadi. Bu moddalarning yonishi natijasida SO2 hosil bo’ladi. Agar SO2 ni SO3 ga aylantirishda azot oksidlari(NO2) ishlatilsa sulfat kislota olishning bu usuli nitroza usuli deyiladi:

SO2+NO2+H2O = H2SO4+NO

• Hosil bo’lgan oksidning kislorod bilan ta’siridan yana NO2 hosil boladi.SO3 sulfat kislota eritmasiga yuttirilib, dastlab oleum (H2SO4*SO3) keyin kerakli konsentrasiyali sulfat kislota olinadi. Odatda nitroza usulda olingan sulfat kislota konsentrasiyasi 80 % gacha bo’lib asosan mineral o’g’itlar olish uchun sarflanadi.