Мавзу: усмалар. Усмалар хакида умумий тушунчалар усманинг усиши



Download 114,5 Kb.
bet4/14
Sana09.06.2022
Hajmi114,5 Kb.
#648535
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14
Bog'liq
6. Ўсмалар.

Полиэтиологик назария – мавжуд барча бошка назарияларнинг йигиндиси була олади – чунки усмалар турли касалликлар булиб, уларнинг этиологияси турличадир. Усмаларнинг хар бирини ривожланишида турли канцерогенлар биргаликда катнашиши мумкин.
Экспериментал ва клиник онкологиянинг бугунги кундаги ютукларига асосланиб, шуни кайд этиш мумкин: ДНК хужайраларини шикастланиши хисобига соматик хужайраларнинг мутациялари келиб чикади. Бу хулосани куйидаги уч гурух факторлар исботлайди: 1) айрим усмаларни ривожланиши билан маълум хромосома мутациялари орасида корреляцияни мавжудлиги; 2) хужайраларда усма фенотипини ривожланиши уларда онкоген вирусларнинг трансфекциясида кузатилади; 3) хозиргача маълум булган купчилик канцероген агентларда мутаген хусусиятларни аникланиши.
Хужайравий онкогенлар, антионкогенлар ва замонавий канцерогенез хакида.
Усмаларни ривожланишидаги турли этиологик назарияларни урганишда ажабланарли холат юзага келади – яъни уларнинг хаммасининг нихоясида усмалар ривожланиши, бу жараённи бошкариб булмаслиги, усма хужайраларини дифференциалланмаганлиги асос булади. Бу феноменга жавобни охириги ун йилларда хужайравий онкогенлар ва антионкогенларни кашф этилиши билан боглай бошладилар. Замонавий канцерогенез бугунги кунда шундай талкин этилади: хужайра геномини канцероген агентлар томонидан шикастланиши онкогенларни фаоллашувига ёки антионкогенларни инактивациясига боглик.
Хужайравий онкогенлар онкооксиллар ёки онкопротеинлар деб аталувчи оксиллар синтезини кодлайди. Бу онкопротеинларнинг хаммаси мутоген сигналларни хужайра мембранасидан то ядрогача булган хужайра генларига таркалишида катнашади. Демак купгина усиш факторлари ва бошка цитокинлар у ёки бу даражада онкооксиллар билан узаро таъсирда булади.
Антионкоген ёки усмаларнинг супрессор генлари. Хужайра геномида усма хужайраларини тормозловчи генлар, антионкоген таъсирга эга булган генлар аникланади. Хужайра томонидан шундай генларни йукотилиши усмаларни, ракни ривожланишига сабаб булади. Хар томонлама яхши урганилган антионкогенлар - р53 ва Rb (retinoblastoma gene) хисобланади. Rb генини йуклигини болаларда учрайдиган ретинобластома усмасида кузатиш мумкин. Р53 генининг икки йформаси мавжуд; узгармаган ва мутацияга учраган. р53 генини хар икала шаклини хужайраларда куп микдорда булиши турли усма касалликларини тормозланишига сабаб булади. Аввалига хужайралар зур бериб пролиферацияга учрайди. Хужайраларни пролифератив активлигини р53 гени апоптоз оркали бошкаради. c-fos ва c-myc хужайра онкогенларини активлашуви фонида р53 генининг активлашуви усма хужайраларини улимига сабаб булади. Химитерапия ва радиация хам худи шундай эффектга эга. р53 генининг мутацияси ёки уни бошка йуллар билан инактивацияси, хужайралар пролиферацияси ва хавфли трансформация билан якунланади.

Download 114,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish