Mavzu: yarim o’tkazgich ham o’tkazgich tok tashuvchilar va ulardagi farq

2-rasm. Yarimo’tkazgich va metall o’rtasida potentsial to’siqning hosil bo’lishi
1-va 2- rasmlarda o’tkazuvchanlik zonasi gorizont chiziqlar ko’rinishida tasvirlangan. Yarimo’tkazgichga kiruvchi kontakt maydon mavjud bo’lgan holda, yarimo’tkazgichning o’tkazuvchanlik zonasi tubida joylashgan elektronning energiyasi ortadi, chunki unga kontakt maydon energiyasi qo’shiladi. Elektron energiyasining ortishi o’tkazuvchanlik zonasi tubining yuqoriga kattalikka egilishiga olib keladi



3-rasm. Elektron turdagi o’tkazuvchanlikka ega bqlgan yarimqtkazgichning kontaktoldi soo’asida yarimqtkazgichning zona diagrammasi (a) va elektronlar kontsentratsiyasi taqsimoti (b).
(3-rasmga qarang). Kontakt maydon kattaligi yarimo’tkazgich man etilgan zonasi kengligini o’zgartirish uchun yetarli bo’lmagani sababli, valent zonaning yuqori chegarasi ham xuddi shu kattalikka egrilanadi. Natijada yarimo’tkazgich-metall chegarasi yaqinida yarimo’tkazgichning zonalar diagrammasi egrilanadi. Har qanday sistemada muvozanat holatida F-Fermi sathi bir xil balandlikda bo’lganligi sababli, bizning holimizda ham, metall-yarimo’tkazgichda Fermi sathi bir xil bo’lishi kerak (3-rasm). Demak, kontakt maydon mavjud bo’lgan holda, Fermi sathidan o’tkazuvchanlik zonasi tubigacha bo’lgan masofa doimiy kattalik bo’lmasdan, koordinataga bog’liq bo’ladi. Faqat yarimo’tkazgich hajmining chuqur qismlarida bu kattalik doimiy saqlanadi. Bu yerda biz kontakt maydon yarimo’tkazgichning butun qatlamiga kiradigan yupqa yarimo’tkazgich holini qarab chiqmaymiz. qaralayotgan holda yarimo’tkazgich-metall bo’limi chegarasida kontakt maydon biror qism elektronlarning yarimo’tkazgichdan metallga o’tishi natijasida paydo bo’ladi. Demak, yarimo’tkazgichning kontakt oldi sohasida elektronlar kontsentratsiyasi, uning hajmidagidan kam.
Kontaktoldi sohasida elektronlar kontsentratsiyasi kamayishi sodir bo’ladigan metall-yarimo’tkazgich kontakti- kambag’allashgan kontakt deb ataladi.