Mazkur o‘quv qo‘llanma Linux operatsion tizimi yadrosi

1.2-§. Bourne shell ilovasini yuklash
Shell script fayllari ishga tushishi uchun uni bajariluvchi binar 
faylga aylantirish zarur. Faylning birinchi satrida dastur bajarilishi 
uchun chaqiriladigan interpretatorga yo‘l ko‘rsatilishi kerak. Ya’ni, 
Linux-da eng ko‘p ishlatiladigan interpretator Bourn shell-ning turi – 
bash uchun faylning birinchi satrida quyidagi satrni yozilish kerak: 
#! /bin/bash
Shell script-da yozilgan dasturni yuklashning yana bir varianti 
mavjud bo‘lib, bu fayl dastur bilan ishga tushirilmaydi. Bunday 
holatda, fayl aynan biz foydalanayotgan shell komandalari bilan 
ishlashiga ishonch hosil qilishimiz kerak. Bu dasturlarni bajarilishi 
uchun yuklashda komandalar satriga quyidagi komandani terish kerak: 
.program! 
Shundan keyin ko‘rsatilgan dastur ayni vaqtda ishlab turgan 
qobiqning nusxasi (namunasi) sifatida bajariladi. Ya’ni, dasturning 
bajarilishi uchun yangi jarayon (protsess) hosil bo‘lmaydi. Agar dastur 
kodida 
exit
operatori bajarilsa, tizimdan chiqib ketadi.
Xuddi shunday interpretatorni komandalar satriga ochiqchasiga 
(oshkor holatda) chaqirish mumkin: 
bash program.sh 
 
1.3-§. O‘zgaruvchilar
/root/bin katologida o‘zgaruvchilardan foydalanish 
bo‘yicha misollar keltirilgan fayllar mavjud bo‘lib, 
ushbu fayllar asosida shell script-da dasturlash asoslari 
o‘rganiladi. 
Shell script o‘zgaruvchilarni qo‘llash mumkin bo‘lgan eng qulay 
dasturlash tili hisoblanadi. Shell script o‘zgaruvchilari – interpretator 
(bash) dasturlash muhitining o‘zgaruvchilaridir.
Birinchi o‘rinda o‘zgaruvchilarning 
tiplashtirilmaganligini 
alohida ta’kidlab o‘tish kerak. O‘zgaruvchilarning barcha qiymatlari 
satr sifatida o‘qiladi. Faqat o‘zgaruvchilar matematik ifodalarda 
qo‘llanilsagina uning turi tekshiriladi.
Shell script-da o‘zgaruvchilarning «ta’sir sohasi» tushunchasi 
mavjud emas. O‘zgaruvchilarga dastur kodining ixtiyoriy joyidan, 
jumladan funksiyalar (qism dasturlar)da ham murojaat qilish mumkin. 
Agar o‘zgaruvchi funksiyada aniqlangan bo‘lsa ham, unga global 

---

6 
o‘zgaruvchi sifatida dastur kodining ixtiyoriy joyida murojaat qilish 
mumkin bo‘ladi.
Bashning 2-versiyasida