Milliy universiteti ijtimoiy fanlar fakulteti «falsafa tarixi va mantiq» kafedrasi



Download 1,2 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/41
Sana17.01.2022
Hajmi1,2 Mb.
#383523
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   41
Bog'liq
falsafa tarixi eng yangi davr garb falsafasi

Gerbert  Spenser  (1820-1903) 

1820  yil  27  aprelda  Angliyaning  Darbi  shahrida 

о‘qituvchi  oilasida  tuG‘iladi.  Yoshligidanoq  u  Londonning  Birmingem  temir  yо‘l  qurilishida 

injener  lavozimida  ishlaydi.  1846  yilda  Gerbert  Spenser  injenerlik  faoliyatini  tashlab, 

«Ekonomist»  jurnali  xodimi  bо‘lib  ishlaydi,  yozuvchilikdan  topgan  daromadiga  yashaydi. 

Gerbert  Spenserning  evolyusion  g‘oyalari  XIX  asrning  30-yillarida  shakllanadi.  Spenserning 

yirik  asari  «Sotsial  statika»  1850  yilda  nashrdan  chiqarildi.  Bu  asarda  Spenser  organik 

rivojlanishni ijtimoiy taraqqiyotga tadbiq qiladi. Taraqqiyotni «mukammal baxtga intilish ilohiy 

g‘oyasi»  sifatida  talqin  qiladi.  Bunday  talqindan  keyinchalik  voz  kechib,  taraqqiyotning 

mexanistik talqiniga о‘tadi. О‘zining «Rivojlanish gipotezasi» nomli maqolasida Spenser barcha 

tirik  jonzotlarni  tabiiy  yо‘l  bilan  kelib  chiqishini  qat’iy  ta’kidlamasa  ham,  ularni  ilohiy  kuch 

tomonidan  yaratilishi  g‘oyasini  shubha  ostiga  oladi.  Tabiatni  ilohiy  yaratilishi  fikrini  olim 

sifatida tan olmadi.  

Jamiyat  taraqqiyotiga  nisbatan  Spenser  mashhur  biolog  Beromning  tabiatdagi  barcha 

jonzotlarni bir turdan har xil turlar kelib chiqishi haqidagi g‘oyasiga tayanadi. Tabiatdagi barcha 

narsalarning asosida qandaydir bir sirli kuch yashiringanini tan oladi. Bu kuchni fan orqali bilib 

bо‘lmasligini  ta’kidlaydi.  Shunday  qilib,  Spenser  tabiat  va  jamiyatni  tushunishda  ruhiy 

jarayonlarni va  ruhiy kuchni tan olmadi. Ruhiyat о‘rniga maxsus fanlarga xos bо‘lgan biologik 

va mexanistik kuchni kiritdi. Bu kuch asosida yotgan ilohiylikni bilib bо‘lmaydigan sir deb e’lon 

qildi. 


1860 yilda Spenserning «Sintetik falsafa» nomli 10 jilddan iborat asari nashrdan chiqadi. 

1862  yilda uning  «Boshlang‘ich  asoslar»  nomli asarida biologik,  psixologik, axloqiy qarashlari 

berilgan. Undan tashqari, Spenserning «Aqliy, axloqiy, jismoniy tarbiya» nomli asari ham bor. 3 

jildlik «Tajribalar» asari ham nashrdan chiqqan. G.Spenser 1903 yilda vafot etadi. 




 




Download 1,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   41




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish