«Mintakaviy iktisodiyot va buxgalteriya xisobi» kafedrasi «Yashil iqtisodiyot» fanidan

Xitoyda tiklanadigan energiya ishlab chiqarish quvvatlarini o'rnatish va elektroenergiya ishlab chiqarish istiqbollari

Maqsadli ko‘rsatkichlar		14-besh yillik	15-besh yillik	16-besh yillik
Tiklanadigan energiya ishlab chiqarish quvvatlarini o'matish, GVt	Jami	1481	2718	4108
	Gidro	386	438	455
	Shamol	507	1109	1763
	Quyosh (fotoelektrik)	532	1109	1825
	Quyosh (issiqlik energiyasi)	4	9	11
	Biomassa energiyasi	51	54	54
Tiklanadigan energiya manbalari hisobidan elektroenergiya ishlab chiqarish, TVt-soat	Jami	3662	6416	9308
	Gidro	1397	1576	1625
	Shamol	1347	3160	5053
	Quyosh (fotoelektrik)	694	1448	2393
	Quyosh (issiqlik energiyasi)	11	22	28
	Biomassa energiyasi	214	210	210

Transport. Xitoyning jadal sur’atlarda o'zgarayotgan transport modeli “yashil iqtisodiyot” strategiyasining muhim yo‘nalishlaridan biri hisoblanadi. Xitoy tezyurar ternir yo'llar tarmog‘i, métro tizimi va elektromobillar sonining o'sish mur’atlari bo'yicha jahonda yetakchi mavqeyga ega. Jahon banki ma'lumotlariga ko‘ra, 2019 yiida Xitoyda ishga tushirilgan tezyurar ternir yo'llar tarmog'i 30 000 kilometrga etdi. Bundan tashqari mamlakatda elektromobillar savdosi 2017 yildayoq 500 ming donadan ortib ketdi. Bu ko‘rsatkich AQSh va Yevropada 200 ming dona atrofida saqlanib qolmoqda. Xitoyda 300 milliondan ortiq avtomobillar ro'yxatdan o‘tkazilgan. Shuningdek, 2050 yilga qadar yo'lovchi tashiydigan avtomobil transport to‘liq elektrlashtiriladi va elektromobillar soni 400 milliondan oshib ketadi.
Urbanizatsiya. Prognozlarga muvofiq Xitoyda shahar aholisi ulushi 2050 yilga qadar 60%dan 80%gacha ko'payadi. Bu boradagi muhim jihat mamlakatda yangi shahar modeli - eko-shaharlar tizimini joriy etishga aiohida e’tibor qaratilayotganligi bilan bog‘liq. Bunday shaharlar yuqori energiya samaradorlikka egaligi bilan bir qatorda jamoat transport! tarmog‘ining rivojlanganligi, uy-joylarni qurishda yashil zonalami optimal joylashtirilganiigi bilan ajralib turadi. Pekin shahrining janubida joylashgan yo‘ldosh shahar Syun’an’ shunday shaharlar qatoriga kiradi. Tyanszin va Xaynan kabi eko-shaharlar esa ekologiyaga zarar keltiruvchi transport vositalaridan butunlay voz kechmoqchi. Xitoyda yaqin istiqbolda 250 dan ortiq eko-shaharlar barpo etish rejalashtirilgan.
Xitoy yaqin istiqbolda jahonda barqaror rivojianishni “yashil iqtisodiyot” tamoyillari asosida ta’minlash tendensiyalarini belgilab beradigan mamlakatga aylanishi shubhasiz.
Мavzu: MDH mamlakatlarida “yashil iqtisodiyot”ni rivojlantirish
strategiyasining ustuvor yo‘nalishlari
Rossiya
MDH. MDH mamlakatlari “yashil iqtisodiyof’ga o'tish masalasini jahon tendensiyasiga hamohang hal etishga harakat qilishmoqda. Ushbu mamlakatlarda iqtisodiyotni “yashil iqtisodiyot” tamoyillari asosida rivojlantirishda umumiy va o'ziga xos xususiyatlar ham mavjud. Bunda dunyo hamjamiyatining tarkibiy qismi sifatida global moliyaviy inqiroz sharoitidan iqtisodiyotning energiya sig'imkorligi drarajasini pasaytirish, iqtisodiyotni yangi texnologiyalar asosida modemizatsiyalash orqali chiqib ketish, Ming yillik rivojlanish maqsadlari, Barqaror rivojlanish maqsadlari, Parij bitimi ko'rsatkichlariga erishish kabi umumiy xususiyatlarni ajratib ko'rsatishimiz mumkin.
MDH mamlakatlari ni ng aksariyati iqtisodiyotning energiya sig'imkorligi va CO2 gazini atmosferaga chiqarish intensivligi ko‘rsatkichlari bo‘yicha dunyo reytingida birinchi o'ntalikdan joy oigan (9.3.l.l-jadval).
MDH mamlakatlarining barchasi “Barqaror rivojlanish milliy dasturlari”ga ega va Parij bitimini ratifikatsiya qilishgan. Shuningdek, MDHning aksariyat mamlakatlarida (Qozog‘iston, Belarus, O‘zbekiston, Qirg‘iziston, Ukraina) “yashil iqtisodiyof’ni rivojlantirishning maqsadli dasturlari qabul qilingan. Ushbu dasturlaming ayrimlarida iqtisodiy resessiya sharoitida resurs va energiya samaradorligi yuqori texnologiyalami joriy etish orqali iqtisodiy o'sishni qo'llab-quvvatlash, ba’zilarida ekologik muammolami hal etish, boshqalarida esa energetika sohasini modemizatsiyalashga ustuvorlik berilmoqda. Rivojlangan mamlakatlardan farqli ravishda MDH mamlakatlarida “yashil iqtisodiyot” asosida barqaror rivojianishni ta’minlashning iqtisodiy mexanizmini ishlab chiqish va amaliyotga joriy etish jarayoni hali boshlang'icb bosqichida turibdi.

9.3.1.1-javdal