Mundarija : Kirish: I – bob: Fe`l haqida ma`lumot 1 Ingliz va o`zbek tillarida fe`l 1,2


They all laughed. - Ular kulishdi. (shaxsli)



Download 358,5 Kb.
bet8/19
Sana09.06.2022
Hajmi358,5 Kb.
#647548
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   19
Bog'liq
Hozirgi zam (2)

They all laughed. - Ular kulishdi. (shaxsli)

  • He looked at me over their heads . – U ularning boshlari uzra menga qaradi (Sshaxsli forma)

  • Writing was began. – Yozish boshlangan edi (shaxssiz)

    Fe`llar o`timli va o`timsiz bo`lishi mumkin. O`zidan keyin to`ldiruvchini talab qilsa, u holatda fe`l o`timli bo`ladi. Masalan:
    To read - o`qimoq (what - nimani)
    To watch – ko`rmoq
    Ba`zi fe`llar faqat o`timsiz bo`ladi. Masalan:
    To go - bormoq
    To start – boshlanmoq, jo`namoq
    Bundan tashqari yana bir guruh fe`llar uchraydiki, ular ikki ma`noli fe`llar hisoblanadi.
    To move – siljitmoq
    siljimoq
    To stop – to`xtatmoq
    to`xtamoq

    1. Move your chair nearer to the fire – stulingizni gulxanga yaqinroq siljiting.

    2. It was calm and not a leaf moved. – tinch edi birorta ham barg siljimagan.

    O`timli, o`timsizlik ingliz tili fe`l sistemasida murakkab masala hisoblanadi. Ushbu masala yuzasidan professor B. A. Ilish “fe`llarni o`timli va o`timsizga ajratish masalasi eng qiyin masalalar qatoriga kiradi” deb yozadi. Hozirgi ingliz tilida to`ldiruvchi o`timli –o`timsizligi va yo`naltirilgan, yo`naltirilmaganlik markerlari yo`qligi sababli o`timli va o`timsiz fe`llar orasidagi chegarani aniq qo`yish qiyin, chunki bir fe`lning o`zi ham o`timli, ham o`timsiz funksiyada qo`llanilishi mumkinligini yuqorida ko`rib o`tdik. Fde`ldan anglatadigan ma`nosining boshqa predmetga qaratilganligini biror obyektga ko`chganligini ko`rsatish va shu harakatning yuzaga kelishi uchun boshqa predmetning ishtirok etishiga qarab fe`llar o`timli va o`timsiz fe`llarga bo`linadi.
    Hozirgi zamon ingliz tilida fe`llarning o`timli va o`timsizligini ko`rsatuvchi maxsus grammatik ko`rsatkich yo`q. O`timli va o`timsizlik bevosita fe`llarning o`zagi orqali ifodalanadi.
    Ingliz tilida fe`lning o`timliligi va o`timsizligini o`rganish fe`lning ot bilan birikishi xususiyatini aniqlashdan iboratdir.
    Lingvistik adabiyotlarda ingliz fe`llari odatda o`timli fe`llar (transitive verbs) va o`timsiz fe`llar (intransitive verbs) ga bo`linadi.
    Ammo ingliz tilida fe`llarning ko`pchiligi ularning sintaktik distributsiyalariga qarab, ayni bir vaqtda ham o`timli ham o`timsiz fe`l sifatida ishlatilishi mumkin. Ba`zi fe`llar asosan o`timli bo`lib, o`timsizlik ularda yasama ikkinchi darajali ma`no kasb etadi. J. Bo`ronovning fikrcha “ayrim fe`llar esa umuman o`timsiz bo`lib, o`timlilik ularning ma`lum sintaktik distributsiyada ishlatilishi natijasida yasaladi”.
    Shu asosda ayrim grammatika kitoblarda fe`llar hatto uch gruppaga ya`ni o`timli –o`timsiz va ikki xil ma`noli fe`llarga bo`linadilar.
    Shuni ham ta`kidlash joizki, o`timli, o`timsizligiga ko`ra ajratilgan. Uchala guruh barcha fe`llarni o`z ichiga ololmaydi, ya`ni bir qancha fe`llar ham borki, ular o`timli va o`timsizlardan farq qilib ingliz tili fe`l sistemasida alohida o`rin tutadi. Bunday fe`llar “bog`lama fe`llar” (linking verbs) yoki kopulyativ (copilative) fe`llar deyiladi. Yuqorida aytib o`tilganlarga asoslanib ingliz tili fe`l sistemasida:

    1. O`timli fe`llar

    2. O`timsiz fe`llar

    3. Ikki funksiyali fe`llar

    4. Bog`lama fe`llar.

    V.I Ilish o`zining “современный английский язык” Moskva 1948. kitobida fe`llar siemantikasiga ko`ra quyidagi guruhlarga bo`linadi:

    Download 358,5 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
  • 1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   19




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling

    kiriting | ro'yxatdan o'tish
        Bosh sahifa
    юртда тантана
    Боғда битган
    Бугун юртда
    Эшитганлар жилманглар
    Эшитмадим деманглар
    битган бодомлар
    Yangiariq tumani
    qitish marakazi
    Raqamli texnologiyalar
    ilishida muhokamadan
    tasdiqqa tavsiya
    tavsiya etilgan
    iqtisodiyot kafedrasi
    steiermarkischen landesregierung
    asarlaringizni yuboring
    o'zingizning asarlaringizni
    Iltimos faqat
    faqat o'zingizning
    steierm rkischen
    landesregierung fachabteilung
    rkischen landesregierung
    hamshira loyihasi
    loyihasi mavsum
    faolyatining oqibatlari
    asosiy adabiyotlar
    fakulteti ahborot
    ahborot havfsizligi
    havfsizligi kafedrasi
    fanidan bo’yicha
    fakulteti iqtisodiyot
    boshqaruv fakulteti
    chiqarishda boshqaruv
    ishlab chiqarishda
    iqtisodiyot fakultet
    multiservis tarmoqlari
    fanidan asosiy
    Uzbek fanidan
    mavzulari potok
    asosidagi multiservis
    'aliyyil a'ziym
    billahil 'aliyyil
    illaa billahil
    quvvata illaa
    falah' deganida
    Kompyuter savodxonligi
    bo’yicha mustaqil
    'alal falah'
    Hayya 'alal
    'alas soloh
    Hayya 'alas
    mavsum boyicha


    yuklab olish