Мустақил иш мавзу: Узатиш тенгламалари ва параметрлари. Тўрт қутбликлар

Тўртқутбликнинг Т-симон алмашлаш схемаси
Т-симон алмашлаш схемаси учун тўртқутблик коеффитсиентларини аниқлаймиз (3-расм, б). Кирхгоф қонунларига кўра:

(3)
(4)

(4) ифодани (3) тенгламага қўйиб қуйидагини ҳосил қиламиз:

бу ерда

(4) тенгламани қуйидагича ўзгартирамиз:

бу ерда

Юқоридаги ифодалардан кўриниб турибдики, Б коеффитсиент қаршилик бирлигида, C – ўтказувчанлик бирлигида бўлиб, А ва Д коеффитсиентлар эса ўлчовсиз катталиклар ҳисобланади. Симметрик тўртқутбликларда З₁ = З₂ бўлиб, А = Д шарт бажарилади.

Агар тўртқутблик коеффитсиентлари маълум бўлса, у ҳолда Т- симон алмашлаш схема параметрлари қуйидагича аниқланади:

Охирги муносабатлардан қуйидагича хулоса чиқариш мумкин: тўртқутблик кириш ва чиқиш қисмалари ўзаро алмаштирилса, Б ва C коеффитсиентлар ўзгармайди, аммо тенгламаларда А ва Д коеффитсиентлар ўрни алмашиб келади, яъни:
(5)


Тўртқутбликнинг П-симон алмашлаш схемаси
П-симон алмашлаш схемаси учун Кирхгоф қонунлари асосида қуйидаги тенгламаларни ёзиш мумкин (2-расм, в):

(6)

бу ерда



Охирги тенгламадан:

Ўз навбатида агар А, Б, C, Д коеффитсиентлар маълум бўлса, у ҳолда П-симон алмашлаш схемаси параметрлари қуйидагича топилади:

Агар З₅ = З₆ шарт бажарилса, унда тўртқутблик симметрик бўлиб, А = Д бўлади.