Одам эволюцияси, дастлабки одамлар



Download 25,47 Kb.
bet1/4
Sana23.04.2022
Hajmi25,47 Kb.
#576249
  1   2   3   4
Bog'liq
ОДАМ


ОДАМ ЭВОЛЮЦИЯСИ, ДАСТЛАБКИ ОДАМЛАР

Одамнинг тарихий ривожланишига оид палеонтологик материаллар унинг эволюциясида турт боскич — одамнинг бошлангич аждодлари, энг кадимги одамлар, кадимги одамлар, хозирги киёфадаги одамлар булганлигини курсатади.

1. Одамнинг бошлангич аждодлари. Бундан тахминан 25 млн йил йукаддам юксак даражада ривожланган тор бурунли маймунлар дриопитеклар яшаш учун кураш, табций танланиш туфайли икки тармокка хозирги одамсимон маймунларга ва одамларнинг дастлабки аждодларига ажралганлар. Бир тармок вакиллари дриопитеклар купрок дарахтларда хает кечиришга мослашган. Уларнинг келгуси ривожланишидан горилла, шимпанзе, орангутанлар келиб чиккан. Кейинчалик иккинчи тармокдан рамапитеклар пайдо булиб, уларнинг жаглари, тишлари Хиндистоннинг шимолида топилган. Улар тахминан 12—14 млн йил илгари яшаган. Рамапитекларнинг ташки киёфаси хозирги одамсимон маймунларга нисбатан одамга якин булган.

Одамсимон маимунларнинг одамга айланиши жараёнининг бошланишини исботловчи далил австралопитеклардир. Африка урмонларининг шимолга сурилиши ва чул саванналарининг пайдо булиши билан одам­симон маимунларнинг баъзи хилларй урмондан очик ерларда яшашга уггандар.

Уша даврларда очик ерларда йирик йирткич хайвонлар арслон, коплон, дарранда тишли йулбарс куп булган. Шароитнинг кескин узгариши туфайли дриопитекларнинг баъзи хилдари икки оёклаб юришга утганлар. Окибатда жанубий «маймунлар» австралопитеклар пайдо булган (лотинча аустралис — жанубий, питиекос — маймун). Австралопитекларнинг шакл-ланиши 9—5 миллион йил илгари руй берган. Бош мия-унчалик ривожланмаган булсада, уларда икки оёклаб юриш, тайёр таёкдар, тошлар, йирик хайвон суякларидан курол сифатида фойдаланиш имконини берган.

Улар урмондашт, очик ерларда яшаган. Буйи 120—140 см булиб, танасининг массаси 36—55 кг, калла суягининг хажми 500—600 см3 булган. Австралопитеклар тос суягининг тузилиши икки оёклаб харакатлан-ганлигидан далолат беради.

Австралопитекларнинг суяк колдиклари Кениянинг Рудольф кули атрофидан 5,5 млн ёшда булган ер катламларидан топилган. Австралопитеклар­нинг баъзилари табиатдаги куролларни ясашга утганлар. Улар ясаган куроллари 2,6 млн ёшда булган ер катламларидан топилган. Бундай куроллар дарахт ва хайвон шохлари, суяклари, тошлар (айникса кварц, кремний)дан ясалган. Австралопитекларнинг бир тури ривожланиб, дастлабки одам (хомо хабилис)ни хосил килган. 1960—1970 йилларда Шаркий Афри-канинг 3—2 млн ёшдаги ер катламларида хомо хабилис скелетлари, калла, жаг суяклари билан тошдан ясалган куроллар топилган. Шу сабабли улар «укувли одам» деб аталган. Бош миясининг хажми 650—680 см3 булган. У австралопитек миясидан 150 см3 ортик. Буйи уларга Караганда бирмунча баланд 135—150 см дир. Улар тайёр тош, ёгоч куроллар ёрдамида йирик хайвонларни улдирганлар, усимликларни тупрок остидаги пиёзлари, тугу-наклари, илдизларини ковлаганлар. Оловдан фойдаланишни билганлар, амда йирик тошлардан узлари учун кулба ясаганлар.


Download 25,47 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish