Одам эволюцияси, дастлабки одамлар


кадимги одамлар — палеоантроплар



Download 25,47 Kb.
bet3/4
Sana23.04.2022
Hajmi25,47 Kb.
#576249
1   2   3   4
Bog'liq
ОДАМ

3.1 кадимги одамлар — палеоантроплар. Биринчи марта 1856 йилда Германиянинг Неандр дарёси якинида, кейинчалик Европа, Африка, жанубий ва Шаркий Осиёнинг 100 дан ортик, жойларида, шу жумладан, Узбекистоннинг Сурхондарё вилоятидаги Тешик тош торидан кадимги одамларнинг скелета калла, жар, оёк, суяклари топилган. Кадимги одам неандерталнинг буйи 156—165 см булиб, мускуллари нихоятда ривожланган. Улар музликлар даврида яшаган. Дастлабки неандертал одамнинг пешонаси нишаб, кош ёйлари, ияги заиф ривожланган. Умуртка погонасининг бел кисмидаги букиклик камрок. Миясининг хажми 1400 см3 га якдн. Кадимги одамларда мия билан бирга нущ хам ривожланган. Неандертал одамнинг фикрлаш доираси энг кадимги одамларга нисбатан анчагина ривожланганлигини улар ясаган куроллардан билиш мумкин. Куролларни тош ва суяклардан ясаган. Бу куроллар ёрдамида ёввойи хайвонларни овлаган, териларини щилиб, гуштларини булакларга булган. Олимлар неандерталларнинг; калла ва юз суякларининг тузилишига караб, улар узаро имоишоралар, аник, маъно бермайдиган товушлар ва кейинчалик эса маъноли нутк, оркали алок,ада булганлар, деб фараз киладилар. Кадимги одамларда ибтидоийижтимоий муносабатлар, чунончи яраланган ва касал одамларга рамхурлик килиш, улганларни кумиш пайдо булган. Улар 50—100 киши булиб яшаганлар. Жамоа булиб яшаш катта ахамиятга эга булган. Яшаш учун курашда довюрак, яхши ов килишни, озик, билан узини таъминлай олишни, бир-бирига гамхурлик килишни, болалар ва кексалар улими камрок. булишини, яшаш шароитининг нокулайликларини бартараф эта олган жамоалар сакданиб, бошка жамоалар кирила бошлаган. Неандертал одамлар 150—28 минг йил илгари яшаганлар.

4. Неоантроплар хозирги замен киёфасидаги одамлар. Дастлаб хозирги замон киёфасидаги одамлар кроманьонларнинг скелетлари, калла суяклари, куроллари Франциянинг жанубидаги Кроманьон деган жойдан, кейинчалик унинг крлдикдари Европа, Осиё, Африка, Австралиядан хам топилган. Улар тахминан 50 минг йил олдин пайдо булган. Кроманьон одамларнинг буйи 180 см, калла кутисининг хажми 1600 сматрофида, пешонаси кенг булган. Иягининг буртиб чикканлиги маъноли нутк. яхши ривожланганлигидан далолат беради. Улар торларда яшаб, унинг деворларига турли буёкдар билан ов эпизодлари, ракслар, хайвонлар, одамлар тасвирини ишлаганлар. Улар ясаган шох, суяк, чакмок. тошдан ясалган куроллар нихоятда хилма-хил, нисбатан нафис булган. Кроманьонлар тош тарашлашни, тешишни, илмок., найза, укёй ясашни билганлар. Узлари учун турли жой курганлар, кулолчилик билан шугулланганлар. Ёввойи хайвонларни кулга ургатганлар, ибтидоий дехкончилик билан шугуллана бошлаганлар.

Одамнинг биологик ва ижтимоий омил натижаси эканлиги, тирик табиатнинг ривожланишида унинг пайдо булиши мухим вокеа хисобла-нади. Одам тарихий ривожланишида барча тирик организмлар учун хос булган крнунлар асосида ривожланган. Шу сабабли, у барча организмлар сингари озикка, кислородга мухтож булади, ривожланади, к.арийди ва улади. Барча усимликлар, хайвонлар сингари одам танаси биологик фанлар учун текшириш объекти хисобланади. Лекин одам булиш учун одам танасининг узигина етарли эмас. Одамлардан ажралиб яшаган бола сузлаш ва фикрлашни билмайди. Одам булиш учун бола кишилар орасида, жамиятда яшаши керак.

Одам эволюциясининг дастлабки боскичида яшаш учун кураш, табиий танланиш мухим роль уйнаган ва ташки мухитга мослашганлари яшаб, мослашмаганлари кирилиб битган. Одамнинг кейинги тарихий ривожланиш боскичларида онг, нутк, пайдо булиши билан, фан, техни­ка, маданият, ахборотларни узлаштира бориш, уларни табиий танланиш назоратидан чикишга, жамиятга боглик, булишига олиб келган. Бинобарин, инсон бир вактнинг узида хам биологик, хам ижтимоий омиллар таъсирида ривожланади. Лекин инсоннинг ривожланишида биологик, ё ижтимоий омилларга бир томонлама ортикча бахо бериши мухим илмий хатоликларни келтириб чикаради.

Модомики одам тарихий тараккиётда одамсимон маймунлардан келиб чиккан экан, у холда хозирги одамсимон маймунлар вакт утиши билан одамларга айланадими, деган савол тугилиши табиий хол. Бу хак-да мулохаза юритар эканмиз, биринчидан, хозирги одамсимон маймун­лар хеч качон бизнинг аждодларимиз булмаганлигини таъкидлаб утиш лозим. Хозирги одамсимон маймунлар ва инсонлар кадимий, кейинчалик кирилиб кетган одамсимон маймунларнинг хар хил хает шароитда яшашга утган икки тармоги хисобланади. Одамсимон маймунларнинг аждоди купрок, урмонлардаги дарахтларда яшаганлар. Одамнинг аждодлари эса очик ерларда икки оёкда юришга утганлар. Иккинчидан, Дар-виннинг эволюцион назариясига биноан турлар канчалик кенг худудда таркалган булса, уларнинг тарихий узгариши шунчалик жадал суръатлар билан утади, чунки кенг худудда шароит турли-туман булгани учун турларда хам ирсий узгаришлар хилма-хил булади. Хозирги одамсимон маймунлардан шимпанзе Марказий Африканинг сернам тропик урмон-ларида, горилла Шаркий ва Марказий Африканинг урмонларида, орангутан эса Суматранинг боткок, урмонларида таркалган. Бинобарин, улар­ни очик, ерларда икки оёкда юришга утиш имконияти чекланган. Учинчидан, янги турларнинг хосил булиши учун турлар, уларга кирувчи индивидлар сони куп булиши керак. Вахоланки, шимпанзенинг 2 тури, горилла, орангутаннинг хозир биттадан тури мавжуд. хар бир турга ки­рувчи индивидлар сони хам унчалик куп эмас. Юкорида кайд этилган уч сабабларга кура хозирги одамсимон маймунларни одамга айланиши эхтимолдан йирок.




Download 25,47 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish