Oilaviy budjet nima?

Bolaning moliyaviy savodxonligi uchun qadam tashlandi!

Ushbu maqolada biz, bolaga qanday qilib moliya dunyosini tushunishga yordamlashish, uning ertangi kuniga ishonch berish, aniq maqsadlar qo‘yish va muvaffaqqiyatga yo‘lini ochish haqida qisqacha ma'lumot berishga harakat qildik. Sizlar bu bilmlarni amaliyotda qo‘llasangiz bo‘ldi.
Kichik qadamlardan boshlang, o‘yinlar orqali barchasini jonlantiring, farzandingizni mustaqilligini rag‘batlantitib boring, boshqalardan faqrli ravishda siz uni nima ko‘proq jalb qilishini bilasiz. Yuqorida taklif etilgan turli hil usullarni sinab ko‘ring yoki bo‘lmasa o‘zingizning yondashuvlaringizni o‘ylab topishingiz mumkin. Omad yor bo‘lsin!


Shaxsiy va oilaviy budjet: uy-xo‘jalik moliyasini yuritish nima uchun muhim?

Keraksiz xarajatlardan qochish, oy oxiriga borib moliyaviy qiyinchilikda qolmaslikning muhim shartlaridan biri – shaxsiy yoki oilaviy budjet yuritish. Shu orqali siz o‘z moliyaviy imkoniyatlaringiz va ehtiyojlaringiz o‘rtasidagi farqni aniq bila olasiz.

Foto: scriptnotesshow
Umumiy qoidaga ko‘ra, shaxsiy budjet yuritish uchun birinchi navbatda siz daromadlaringiz manbalarini aniqlab olishingiz lozim. Qaysi manbadan qancha mablag‘ kelishiga qarab, o‘rtacha oylik daromadingizni hisoblaysiz. Daromadlar prognozlarini tuzgach, xarajatlar smetasini tuzasiz va birinchi navbatda eng zaruriy, kechiktirib bo‘lmas xarajatlaringizga mablag‘ ajratasiz.
Aytishga osondek ko‘rinsa-da, aslida shaxsiy budjet yuritish vaqt, qat'iyat va intizom talab qiladi. Shu bilan birga, kishida bu xususiyatlarni shakllantiradi ham.
Shu o‘rinda, shaxsiy budjetga qaraganda oilaviy budjet yuritish murakkabroq ekanini ta'kidlash zarur. Keling, dastavval «uy-xo‘jalik moliyasi» tushunchasiga to‘xtalsak.
Uy xo‘jaligi tushunchasi
BMT tavsiya qilgan standartga ko‘ra, uy-xo‘jaligi bu – bir uyda birga yashayotgan, umumiy fondga o‘z daromadlari va boyliklarini to‘liq yoki qisman o‘tkazayotgan, ayrim tovar va xizmatlarni birgalikda iste'mol qilayotgan kishilarning katta bo‘lmagan guruhidir.
Uy xo‘jaliklari va ularning alohida a'zolari ishtirokida maqsadli fondlarni shakllantirish, taqsimlash va foydalanish jarayonida vujudga keladigan pul munosabati esa uy-xo‘jalik moliyasi deyiladi.
Aksariyat iqtisodiy adabiyotlarda uy-xo‘jalik moliyasi xonadon yoki oila atamalari bilan almashtiriladi. Ammo uy-xo‘jalik atamasi oilaga nisbatan cheklangan xarakterga ega. Masalan, bir xonani ijaraga olgan talaba uy egasining uy-xo‘jalik tarkibiga kiradi, ammo uning oilasi hisoblanmaydi. Boshqacha aytganda, uy xo‘jaligi qarindosh bo‘lmaganlar yoki bir kishidan iborat bo‘lishi ham mumkin.
Bir joyda birga yashash, budjet umumiyligi, iqtisodiy qarorlarni birgalikda qabul qilish – uy xo‘jaligining mezonlari hisoblanadi.
Uy-xo‘jalik moliyasi tushunchasi amerikalik iqtisodchi, Nobel mukofoti sovrindori Gari Bekergacha yaxshi o‘rganilmagan. 1960 yillardan boshlab Bekerning faoliyati natijasida oila va uy-xo‘jalik moliyasi tushunchasi mavzu sifatida o‘rganila boshlandi. Beker uy xo‘jaliklarini iste'mol va ishlab chiqarish birligi deb ta'rifladi. Uning fikriga ko‘ra, uy xo‘jaligi a'zolarida qancha kam bo‘sh vaqti bo‘lsa, uy xo‘jaligining daromadi shunchalik yuqori bo‘ladi.