Fan/modul kodi
MBIAF
bakalavriat
|
О‘quv yili
2020-2021
|
Semestr
2
|
ECTS - Kreditlar
2
|
Fan/modul turi
Majburiy
|
Ta’lim tili
О‘zbek/rus
|
Haftadagi dars soatlari
2
|
1.
|
Fanning nomi
|
Auditoriya mashg‘ulotlari (soat)
|
Mustaqil ta’lim (soat)
|
Jami yuklama
(soat)
|
Iqtisodda matematik usullar va modellashtirish
|
30 s
|
30 s
|
60 s
|
2.
|
I. Fanning mazmuni
Fanni о‘qitishdan maqsad – Talabalar xayetiy iktisodiy masalalarni matematik usullar yerdamida taxlil etishni uzlashtirishi. Taxlil asosida kurilgan iktisodiy masalaning matematik modeliga uzgartirsh kiritish orkali uni mukammallashtirish kunikmalariga ega bulish .
Fanning vazifasi – Talabalarda iktisodiy masalalarni turlarga ajratish va ular uchun samarador matematik modelni kura bilish, yechish uchun kullanilgan matematik usul va modellar orkali olingan natijalarni taxlil etish va olingan natijalarning taxliliga kura urganilayetgan iktisodiy masala modelini mukammallashtirish va iktisodiy tavsiyalar ishlab chikish kunikmalarini xosil kilish .
|
II. Asosiy nazariy qism (ma’ruza mashg‘ulotlari)
II.I. Fan tarkibiga quyidagi mavzular kiradi:
1-mavzu. Modellashtirish bosqichlari. Chiziqli iqtisodiy modellar. V.Leontyevning tarmoqlararo balans modeli.
2-mavzu Chiziqli optimizatsion modellar va ularning asosiy xossalari.
3-mavzu Chiziqli optimizatsion modellarni yechish usullari va yechim tahlili .
4-mavzu. Kо‘p bosqichli qaror qabul qilish masalalari. Dinamik programmalash va optimal yechimni aniqlash. R.Bellmanning “optimallik mezoni” .
5-mavzu. “Ziddiyatli holatlarni” modellashtirish. О‘yinlar nazariyasi asoslari . Guruhsiz о‘yinlarda muvozanat holati.
6-mavzu. Matritsali о‘yinlar. Aralash strategiyalar. D. Neymanning muvozanat holati teoremasi.
7-mavzu. Guruhli (kooperativ) о‘yinlar va yechim tushunchasi. Optimallik mezonlari. Sheplining “Adolatli taqsimot vektori” . Iqtisodiy masalalar tahlilida Shepli vektorini qо‘llash.
III. Amaliy mashg‘ulotlari bо‘yicha kо‘rsatma va tavsiyalar
Amaliy mashg‘ulotlar uchun quyidagi mavzular tavsiya etiladi:
1. Hayotiy iqtisodiy masalalar matematik modellarini qurish .
2. V.Leontyevning tarmoqlararo balans modelida samaradorlik va foydalilik. Samaradorlik va foydalilik orasidagi iqtisodiy bog‘lanish.
3. Chizikli optimizatsion masalalarni simpleks usulda yechish.
4. Dinamik programmalash masalalari. Ishlab chikarish va saqlashni optimallashtirish masalasi .
5. Matritsali о‘yinlarda “maksimin “ va “minimaks” qoidalari.
Optimal aralash strategiyalarni aniqlash.
6. Iqtisodiy masalarning kooperativ о‘yin modellari. Kooperativ о‘yinlarda optimallik mezonlari.
7. Kooperativ о‘yinlarda Sheplining “Adolatli taqsimot vektori” va uning iqtisodiy masalalarga tatbikqi.
8. Iqtisodiy masalalar tahlilida Shepli vektorini qо‘llash.
IV. Mustaqil ta’lim va mustaqil ishlar
Turli xil iqtisodiy masalalarning matematik modellarini qurish .
Chiziqli programmalash masalasidagi ikkiyoqlamalik va obyektiv aniqlangan narx vektorlari.
Matritsali о‘yinlarni chiziqli programmalash masalasiga keltirish va simpleks usul bilan yechish .
Matritsali о‘yinlarda ustunlik xossalaridan foydalanib о‘yin о‘lchamini kichiklashtirish .
Kooperativ о‘yinlarda «optimallik mezonlari» .
|
3.
|
V Fan о‘qitilishining natijalari (shakllanadigan kompetensiyalar)
Fanni о‘zlashtirish natijasida talaba:
Iqtisodiy masalalarni turlarga ajratish va ular uchun samarador matematik modelni qura bilishi;
Iqtisodiy masala ishtirokchilarining maqsad va imkoniyatlarini tо‘g‘ri aniqlash va analitik ifoday olishi;
Olingan natijalarning tahliliga kо‘ra о‘rganilayotgan iqtisodiy masala modelini mukammallashtirish va iqtisodiy tavsiyalar ishlab chika olishi kerak.
|
4.
|
VI. Ta’lim texnologiyalari va metodlari:
ma’ruzalar;
interfaol keys-stadilar;
seminarlar (mantiqiy fiklash, tezkor savol-javoblar);
guruhlarda ishlash;
taqdimotlarni qilish;
individual loyihalar;
jamoa bо‘lib ishlash va himoya qilish uchun loyihalar.
|
5.
|
VII. Kreditlarni olish uchun talablar:
Fanga oid nazariy va uslubiy tushunchalarni tо‘la о‘zlashtirish, tahlil natijalarini tо‘g‘ri aks ettira olish, о‘rganilayotgan jarayonlar haqida mustaqil mushohada yuritish va joriy, oraliq nazorat shakllarida berilgan vazifa va topshiriqlarni bajarish, yakuniy nazorat bо‘yicha yozma ishni topshirish .
|
6.
|
Asosiy adabiyotlar
Matematik programmalashtirish. X.N. Jumayev, L.P. Yugay, A.A. Jalilov. Darslik. Toshkent.2005 yil.
Iqtisodda miqdoriy tahlil. A.Rasulov, D.Dalaboyev, Toshkent, 2010 y.
Cooperative Microeconomics: A Game-Theoretic Introduction. Herve
Moulin . United States of America 2014 u.
4. Теория игр для экономистов. Н.Н. Воробев.Учебник С.Петербург 2006г.
Qо‘shimcha adabiyotlar
Matematik dasturlash. K. Safoyeva. Darslik.Toshkent, 2007 y.
Математическое программирование. Кузнетцов, Кузубов, Волошенко . Висшая школа. 1996 г.
Axborot manbaalari
7. www.edu. uz - О‘zbekiston Respublikasi Ta’lim portali. Ushbu portal О‘zbekistondagi barcha Oliy о‘quv yurtlarining saytlarini kо‘rishni ta’minlaydi.
8. www.mesi.ru . - Moskva iqtisod-statistika instituti serveri. Fanlar bо‘yicha namunaviy, ishchi dasturlari, elektron adabnyotlarni olishni ta’minlaydi.
9. www.ecsoman.ru - Rossiya Federatsiyasi oliy о‘quv yurtlarida о‘qitilayotgan fanlar bо‘yicha о‘quv-uslubiy komplekslar.
|
7.
|
Fan dasturi Oliy va professional ta’lim yо‘nalishlari bо‘yicha О‘quv-uslubiy birlashmalar faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi Kengashning 202__ yil “___”_________ dagi ____ -sonli bayonnomasi bilan ma’qullangan.
О‘zbekiston Respublikasi Oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligining
202__ yil “___” _____dagi ______ - sonli buyrug‘i bilan ma’qullangan fan dasturlarini tayanch oliy ta’lim muassasasi tomonidan tasdiqlashga rozilik berilgan.
|
8.
|
Fan/modul uchun mas’ullar:
Djalilov A.A.—Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti «Matematika va AT» kafedrasi katta о‘qituvchisi
|
9.
|
Taqrizchilar:
Alxamov R.R. – Toshkent shaxridagi Lomonosov universiteti filialining dotsenti , f-m.n.
R.A. Abdukarimov - TMI, “Oliy matematika, statistika va ekonometrika” kafedrasi dotsenti, fiz.-mat.f.d. (turdosh OTM).
|
