O’quv amaliyot mashg’ulotining o’qitish texnologiyasi 9 – Mavzu

Siydik kanalida, siydik xaltasida va uretrada yallig’lanish holatlari, toshlar, o’smalar va ba’zan yorilishlar kuzatiladi. Ushbu organlarga infeksion agent kirgani uchun yallig’lanish holati nisbatan ustun kechib, kataral xarakterga (kataral urosistit, kataral uretit) ega bo’ladi. Shilliq parda ko’tarilgan, shishgan qo’pol burmalar hosil qilgan, xiralashgan, giperemiyaga va dog’li – chiziqli qon quyilishlarga uchragan va ba’zan eroziya, yiringli va fibrinli qavat bilan qoplangan bo’ladi. Organlardagi bo’shliqlarda ekssudat (shilliqli, fibrin qavatlari, yiringli, gemorragik) to’planishi mumkin.
Erkak hayvonlarning jinsiy a’zolaridagi patologik o’zgarishlar
Erkak hayvonlarning jinsiy a’zolaridagi patologik o’zgarishlar, eng avvalo, to’satdan ro’y bergan shikastlanishlar, axtalangandan keying ikkilamchi infeksiya tushishi va rivojlanishi ayrim nuqsonlarga bog’liq bo’ladi.
Jinsiy a’zo yoki yorg’oqning ichidagi xaltasi sohasi travmatik o’zgarishlari – qontalash (momataloq)lar, gemotomalar va jarohatlar.
Urug’don xaltasi yoki chov sohasiga yetkazilgan kuchli zarba shok chaqirishi yoki o’limga olib kelishi mumkin. Ayg’irlarda noqulay jinsiy qo’shilish oqibatida yuz bergan jinsiy a’zoning sinish holati kuzatilgan.
Axtalashdan hosil bo’lgan jarohatga infeksiya tushishi peritonitga aylanishi mumkin bo’lgan yiringli yallig’lanishni chaqiradi. Chov halqasi kengligi oqibatida, axtalash jarohati orqali ichak buramining chiqib ketishi kuztilishi mumkin.
Urug’donning yallig’lanishi orxit (orxos – urug’don), urug’don ortig’ining yallig’lanishi epididimit, deb ataladi. Uning sabablari ko’p bo’lib, jarohatlar, yiringli metastazlar, brutsellyoz, manqa, sil, aktinamikoz, jinsiy aloqa kasalligi hisoblanadi. Urug’donlar hajmi kattalashadi, kesib ko’rilganda bo’shashgan, giperemiyaga uchragan va hatto, kazeoz o’choqlar(o’pka sili) yoki abssesslar (brutsellyoz) hosil bo’lgan bo’ladi. Bunday kazeoz o’choqlar va abssesslar keyinchalik inkansulatsiyaga uchraydi yoki aksincha, fistula yo’llar hosil qiladi.
Jarayon surunkali kechgan paytda biriktiruvchi to’qima o’sadi, natijada, urug’don hajmiga kichrayadi, qotadi va unda kamqonlik belgilari kuzatiladi(urug’donning fibrozli induratsiyasi).