O’zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti «Sifatni boshqarishning statistik usullari»

Amaliy ishlarning vazifasi: talabalarni Shuxart boshqaruv kartalarini tuzishga o'rgatish va tanishtirish, ya'ni, jarayonning holatini kuzatib borish va unga qo'yilgan talablardan chetlanishini oldini olish

Shuxart nazorat kartalari
Boshqaruv kartalari - bu jarayonning borishini kuzatib borish va unga ta'sir o'tkazish (tegishli teskari aloqa yordamida), unga qo'yilgan talablardan chetlanishini oldini olish vositasi [2].
Boshqarish kartalarining maqsadi – takrorlanadigan jarayonlardagi ma'lumotlarning g'ayritabiiy o'zgarishini aniqlash va statistik nazorat yetishmasligini aniqlash kriteriyalarini taqdim etishdan iborat. Agar uning o'zgaruvchanligi faqat jarayonga xos bo'lgan tasodifiy (odatiy) sabablarga bog'liq bo'lsa, jarayon statistik jihatdan boshqariladigan holatda bo'ladi. Ushbu maqbul o'zgaruvchanlik darajasini aniqlashda, undan har qanday og'ish aniqlanishi, chiqarib tashlanishi yoki yumshatilishi kerak bo'lgan maxsus sabablar natijasi hisoblanadi [3].
Boshqarish kartasi (2-rasm) odatda uchta liniyadan iborat: markaziy liniya (CL), yuqori nazorat chegarasi (UCL), quyi nazorat chegarasi (LCL). Markaziy liniya - bu kuzatilayotgan sifat parametri xarakteristikasining o'rtacha qiymati. Boshqaruvning yuqori va pastki chegaralari - bu jarayon unga qo'yiladigan talablarga javob beradigan boshqariladigan xarakteristikaning (sifat ko'rsatkichi) qiymatlarini o'zgartirishning ruxsat etilgan maksimal chegaralari.

Rasm. 2. Nazorat kartalariga misol
TOPSHIRIQ
Variant 1
Berilganlar. PVX profil ishlab chiqarish zavodida 12 smena davomida har bir smenada profil kengligi (X), mm o'lchandi (3.1-jadval).
Vazifa. Shuxart nazorat kartalarini tuzing: X-karta (o'lchangan parametrning o'rtacha qiymatlari kartasi), PVX profilida GOST talabiga binoan X-kartadagi dopusklarni qo'llash; S-karta (tanlangan standart og'ishlar). Jarayonning boshqarilishi to'g'risida xulosa chiqaring. Chegaralardan og’ish sabablari nimada?
X-karta uchun PVX profillar uchun GOST 30673-99 talabiga binoan dopusk: yuqori chegara (yu.ch.) - 58,3 mm, pastki chegara (p.ch.) - 57,7 mm. Barcha hisoblangan qiymatlar verguldan keyin ikkinchi songacha yaxlitlanadi.
Jadval 3.1
Variant uchun berilgan ma’lumotlar 1