23-mavzu: Aka – uka Grimmlar ertaklari.
Nazariy mashg'ulot: Shoirning qisqacha tarjimai holi. “Aka – uka Yakub va Vilgel'm
Grimmlar”ning ertakchilik faoliyatlari. Ular ijodining janri mazmundorligi, har bir ertakda
saxiylik, mehnatsevarlik o`rni. Grimmlarning «Quyon bilan tipratikan», “Bўri va tulki”
asarlari masal janriga yaqin turishi. “Botir tikuvchi”, “Bremen muzikachilari” kabi ertaklari
ўzbek bolalarining sevimli asarlariga aylanganligi,ertaklarning tarbiyaviy ahamiyati.
Amaliy mashg`ulot: Ertaklarni ifodali o`qish, va tarbiyaviy ahamiyatini tahlil qilish.
24-mavzu: Xans Kristian Andersen ijodi.
Nazariy mashg'ulot: Shoirning qisqacha tarjimai holi. X.K.Andersen ertaklarining
qahramonlari , ularning samarali mehnatlari, aql-idroklari, axloq-odoblari bilan yosh
kitobxonga ta'sir etishi.
Seminar mashg'ulot: Andersining «Irkit o`rdakcha», «Duyumchaxon», «Qirolning yangi
ko`ylagi», «Qor malikasi» singari ertaklarining mashhurligi.
II-bob. Kirish.
25-mavzu: Ifodali o’qishning o’ziga xos xususiyatlari
Nazariy mashg'ulot: Ifodali o`qish va hikoyalash haqida tushuncha. Ifodali o`qib berishning
maqsad va vazifalari. Manbaa va vositalari. Artikulyatsiya. Diktsiya. Orfoepiya haqida
ma'lumot berish.
Seminar mashg'ulot: Ifodali o`qish san'atining asosiy vositalaridan nutq texnikasi Nutq
texnikasi haqida tushuncha.
Amaliy mashg'ulot: Nutq texnikasining tarkibiy qismi: Nafas, ovoz, diktsiya. Nafas haqida
ma'lumot. Ifodali o`qishda nafas olish va chiqazishning mashqlari.
26-mavzu: Ijodiy hikoya yozish va she'riy asarlarni ifodali o`qish.
Nazariy mashg'ulot: She'r va uning elementlari, qofiya, vazn, ritm, haqida ma'lumot. She'r
o`qishni o`ziga xos xususiyatlari. Asar mazmunini ochishda his hayajonga e'tibor berish.
Seminar mashg'ulot:.She'rni, she’riy asarlarni, dostonlarni o`qishda vazn, qofiya va ritmni
belgilash. Mavzu hamda g`oyasini aniqlash, she'r g`oyasini ochuvchi bandlarni topish.
She'riy asarlarni ifodali o`qish.
27-mavzu: Badiiy asarlarni sahnalashtirish. Teatr turlari.
Nazariy mashg'ulot: Maktabgacha tarbiya yoshdagi bolalar uchun badiiy asarning
sahnalashtirishning ahamiyati va turlari. Barmoq qo`g`irchoq teatri, soya, paxmoq o`yinchoq,
drammalashtirilgan o`yinlar haqida ma'lumot.
Amaliy mashg'ulot: Barmoq qo`g`irchoq teatri. Barmoq qo`g`irchoq teatrining o`ziga xos
xususiyatlari. Barmoq qo`g`irchoq teatri uchun asar tanlash.
VI. O’quv fanining moddiy – texnik ta’minoti
O`qituvchi va o`quvchilar uchun stol va stullar; doska, fanni o`qitishga oid
stendlar,plakatlar, tarbiyachilar uchun namoyish qiluvchi, bolalar uchun tarqatma materiallardan
namunalar. O`quvchilarning “Bolalar adabiyoti va ifodali o’qish ” fanini puxta
o’zlashtirishini ta`minlash maqsadida o’qitishning ilg’or va zamonaviy usullaridan, yangi
informatsion va pedagogik texnologiyalardan foydalanish muhim ahamiyat kasb etadi. Fanni
o’zlashtirishda darslik, o’quv va uslubiy qo’llanmalar, ma`ruza matnlari, tarqatma materiallar,
elektron materiallardan foydalaniladi. Ma`ruza, amaliy darslariga mos ravishdagi ilg’or
pedagogik texnologiyalar tatbiq etiladi.
O’quv fanining o’zlashtirish darajasini nazorat qilish va baholash
”Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari o’quvchilarining bilim saviyasi, ko’nikma va
malakalarini nazorat qilishning reyting tizimi to’g’risida Nizom”ga ga muvofiq amalga oshiriladi.
Asos: O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Davlat test markazi Oliy
va o’rta maxsus ta’lim vazirligi va O’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazining 2008 yil 30
apreldagi 01-148 q/q-son, 118-son, 16q/q-son qarori.
Joriy nazorat - Og`zaki so`rov, yozma ishlar, testlar, mashg’ulot jarayonidagi mustaqil
faoliyat, uy vazifalari ya`ni o`qituvchi o`z amaliyotida qo`llaydigan barcha so`rov turlarini o`z
ichiga oladi;
Oraliq nazorat-semestr tamom bo’lganda va o’quv dasturining tegishli bo’limi
tugallangandan keyin amalga oshiriladi. Uning asosida o’quvchi reytingi aniqlanadi. Bilimlar,
malaka va ko’nikmalarni baholash uchun O.N imtihonlar, testlar, sinovlar, kurs va malaka ishlari
o’tkaziladi;
Yakuniy nazorat - o’qish tugallangandan keyin davlat attestatsiyasi, imtihonlar, testlar,
malaka ishlari, diplom loyihalarini himoya qilish shaklida amalga oshiriladi. Test, yozma savollar
xajmi fanga ajratilgan soatdan kelib chiqib belgilanadi.
VIII. Tavsiya etilgan adabiyotlar va saytlar ro’yhati
Asosiy adabiyotlar
1. M.Jumaboyev ‘’Bolalar adabiyoti va ifodali o’qish’’ “Voris- nashriyoti’’Т-2012.
2. M.Jumaboyev ‘’Bolalar adabiyoti”. Т. “O’qituvchi”. Majmua -2004.
3. M.Jumaboyev ‘’Bolalar adabiyoti”. Т. “O’qituvchi”. Darslik -2003.
4. M.Jumaboyev ‘’Bolalar adabiyoti”. Т. “O’qituvchi”. Darslik –Majmua -2001,
5. ‘’Bolalar adabiyoti”. Т. “O’qituvchi”. Majmua-1993.
Qo’shimcha adabiyotlar
1. ‘’O’zbek maqollari’’ . “Тoshkent ”-1989.
2. Z. Ibrohimova . ‘’Kichkintoylar adabiyotining xususiyati ‘’ Т. “O’qituvchi”- 1994.
3. Avloniy . «Turkiy Guliston yoxud ahloq ». Т. “O’qituvchi ”-1992.
4. «Ertaklar bog’i ».”O’zbek ertaklari”. Т. “Мuharrir” nashriyoti 2013.
5. Barkayev R.. O’zbek bolalar adabiyoti va A. Avloniy ijodi. Fan nashriyoti. 2004.
6. Ibragimova Z. Anvar Obidjon – bolalar shoiri – Т: Yangi asr avlodi, 2006.
7. Z. Ibrohimova ‘’Maktabgacha ta;lim muassasalarida badiiy adabiyot’’ Т. “ Мuharrir”
nashriyoti 2012.
8. “Zumrad va Qimmat ” “Tafakkur qanoti” nashriyoti Т-2016.
Internet saytlari
9. http://www.ziyonet.uz.
NUTQ O’STIRISh NAZARIYАSI VA METODIKASI
FANIDAN O’QUV DASTURI
Tuzuvchi: Kamalova Muxabbat Rajapovna–Toshkent pedagogika kolleji
o’qituvchisi
Fayzullayeva Iroda Baxtiyorovna -Toshkent pedagogika kolleji
o’qituvchisi
Taqrizchilar: Djalilova Nargiza Nuritdinovna- Nizomiy nomidagi
TDPUning pedagogika fakulteti maktabgacha ta’lim
metodikasi kafedrasi o’qituvchisi p.f.n.
Asanova Liza Nadjimovna - Sergili tumani 121 MTM mudirasi
Fan dasturi O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarini Axborot-metodik ta’minlash
xizmati huzuridagi “O‘quv-metodik birlashmalari”ning 2017 yil ” 31”yiundagi 3-sonli yig‘ilish
bayonnomasi hamda Oliy va o‘rta maxsus, kasb-hunar tayyorlov yo‘nalishlari bo‘yicha
Muvofiqlashtiruvchi kengashning 2017 yil “18” avgustdagi 4-sonli majlis bayoni bilan
ma’qullangan.
I. Kirish
MTMda maktabgacha tarbiya yoshdagi bolalarga onatilini o’rgatish, nutqini
rivojlantirish, nutqiy munosabatga, muomalaga kirisha olish malakalarini rivojlantirish
uchun bo’lajak tarbiyachi nutqni rivojlantirish metodikasi nazariyasini chuqur o’rganishi va
ushbu sohaning fanga ma’lum bo’lgan metodlarini o’zlashtirishlari, bolaning nutqini
rivojlantirish qonuniyatlarini tushunib etishlari uchun “Nutq o’stirish nazariyasi va
metodikasi” fanini o’qitish muhim ahamiyatga ega
II. O’quv fanning maqsad va vazifalari
Fanning maqsadi. O’quvchilarga maktabgacha ta’lim muassasalarida hamda oilada
bolalar nutqini rivojlantirish, lug’at boyligini o’stirish, grammatik jixatdan to’g’ri nutqni
shakllantirish va bolalarning bir-birlari bilan hamda boshqa shaxslar bilan nutqiy muloqatga
o’rgatish metod va usullari haqida bilim berish
O’quv fanning vazifalari:
-turli yosh bosqichlarida bo’lgan maktabgacha yoshdagi bolalar nutqini rivojlantirish
xususiyatlarini ko’ra olish va tushunish qobiliyatini shakllantirish;
-bolaning yoshini va individual xususiyatlarini hisobga olgan holda nutqiga ta’sir
ko’rsatishning eng samarali yo’llarini to’g’ri tanlashni o’rgatish;
-bolalar nutqining turli jihatlarini rivojlantirishning aniq metodlari va usullari haqidagi
bilimlar o’zlashtirilishini hamda ularning nutq muloqatlari paytida qo’llay olishini
ta’minlash;
- MTMda bolalar nutqini rivojlantirish ishlarini rejalashtirish va hisobga olish:
III. O’quv fanning o’zlashtirish natijasiga qo’yiladigan talablar
Ta’limni moderenizastiyalash sharoitida maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarning
nutqini rivojlantirishning o’ziga xos xususiyatlarini;
-“Maktabgacha ta’limga qo`yiladigan davlat talablari” va “Bolajon” tayanch dasturida
berilgan vazifalar asosida turli yosh guruhlarda” Nutqni rivojlantirish, savod, o`qish va chet
tillarni o`rganishga tayyorlash” bo’yicha bilim berish metodlarini o’rgatishni;
-bolalar lug’atini rivojlantirishni;
-nutqning grammatik tuzilishini shakllantirishni;
-bolalar nutqining tovush madaniyatini tarbiyalashni,
- bog’lanishli nutqqa o’rgatishni;
- badiiy adabiyot bilan tanishtirish,
-bolalarni o’qish va savodga tayyorlash haqida bilim berish metodlarini;
- Maktabgacha ta’lim muassasalarida ishni tashkil etish va rejalashtirishni;
-Mashg’ulotlarni tashkil etish jarayonida pedagogik va axborot texnologiyalaridan
foydalanishni bilishi.
-Mashg’ulot davomida bolalarni qiziqtirish va faollashtirishni;
-Mashg’ulotlarni muvaffaqiyatli o’tkazishda didaktik vositalardan samarali foydalanish;
- Maktabgacha talimga qo’yiladigan davlat talablari bo’yicha bolalarning nutq, o’qish va
savodga tayorlash bo’yicha o’zlashtirish darajalarining monitoringini olib borish;
- O’quvchilarni maktabgacha ta’lim muassasalarida va oilada bolalar nutqini
rivojlantirish bo’yicha ishlarni amaliy ravishda tashkil eta olish
- Maktabgacha ta’lim muassasasi va oilada ta’lim berish jarayonida ko’rgazmali
qurollardan to’g’ri va o’rinli foydalanish.
-Bolalarni nutqini o’stirishda shaxsni rivojlantirishga oid rivojlantiriuvchi markazlarni
tashkil etishni
-mashg`ulot davomida, mashg’ulotdan tashqari vaqtda bolalar bilan yakka ishlay olish;
- bolalarning mustaqil shug’ullanishga va topshiriqlarni oxirigacha sifatli bajarish, ijod
qilishni o’rgatishni mustaqil bajara olish ko’nikmalarga ega bo’lish kerak;
IV. Namunaviy mavzular rejasi
Namunaviy mavzular rejasida mazkur fanni o’rganishga ajratilgan umumiy soatlarning
o’quv dasturidagi mavzular bo’yicha taqsimlanishi va fanning mazmuni keltirilgan.
O’quv soatlari miqdori va taqsimoti
№
Bo’limlar va mavzular nomi
H
am
m
as
i
Auditoriyadagi o’quv
yuklamasi, soatlarda
M
u
st
a
q
il
i
sh
Jam
i
N
az
ar
iy
m
as
h
g’
u
lot
A
m
al
iy
m
as
h
g’
u
lot
L
ab
or
at
or
iya
S
em
in
ar
lar
K
u
rs
i
sh
i
I. Maktabgacha ta’lim tizimida va oilada
onatili
10
8
6
2
2
1
Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni har
tomonlama tarbiyalashda onatilining ahamiyati
2
2
2
2
Tarbiyachi nutqiga qo’yiladigan pedagogik
talablar
4
2
2
2
3
MTM va oilada bolalar nutqini rivojlantirish
vazifalari va mazmuni
2
2
2
4
“Bolajon” tayanchdasturida “Nutqni rivojlantirish,
savod, o`qish va chet tillarni o`rganishga
tayyorlash” sohasining tahlili
2
2
2
II. MTM va oilada ilk yoshdagi bolalar nutqini
rivojlantirish tendentstiyasi.
16
10
6
4
6
5
Bir yoshgacha bo’lgan bolalar nutqini o’stirish
4
2
2
2
6
Ikki yoshgacha bo’lgan bolalar nutqini
rivojlantirishning o’ziga xos xususiyatlari
2
2
2
7
Ikki yoshgacha bo`lgan, bolalar nutqini
rivojlantirish bo`yicha mashg`ulotlar o`tkazish
4
2
2
2
8
Ilk yoshdagi bolalar nutqini rivojlantirishda
ta’limiy o’yin va mashg’ulotlarga qo’yilgan
talablar
4
2
2
2
III. MTM va oilada bolalarning lug’at ustida
ishlash metodikasi
20
12
10
2
8
9
MTM va oilada lug’at ishining vazifalari va
mazmuni
4
2
2
2
10 MTMda lug’at ustida ishlash bo’yicha mashg’ulot
turlari
10
6
6
4
11 Bolalar lug’atini boyitishda ta’limiy o’yinlar.
4
2
2
2
12 Bolalar lug’atini boyitish bo`yicha turli yosh
guruhlarda “Bolajon” tayanch dasturi
vazifalarining tahlili
2
2
2
IV. MTM va oilada nutqning grammatik
tuzilishini shakllantirish kompitenstiyasi
10
8
6
2
2
13
Nutqni grammatik tuzilishini shakllantirish
ishining vazifalari va mazmuni
4
2
2
2
14 Bolalar nutqida uchraydigan morfologik va
sintaktik xatolar hamda ularning sabablari
2
2
2
15 Bolalar nutqidagi grammatik xatolarni tuzatish
yo`llari va kundalik nutqidagi xatolarni tuzatish
usullari
2
2
2
16 Grammatik nutqni shakllantirishda turli yosh
guruhlarda “Bolajon” tayanch dasturi
vazifalarining tahlili
2
2
2
V. MTM va oilada bolalar nutqining tovush
madaniyatini tarbiyalash metodikasi
16
12
10
2
4
17 Nutqning tovush madaniyatini shakllantirish
to’g’risida tushuncha
2
2
2
18 Nutqning tovush madaniyati bo’yicha ishlarni
tashkil etish
2
2
2
19 Bir yosh u olti oylikdan uch yoshgacha bo’lgan
2
2
2
bolalarda
nutqning
tovush
madaniyatini
tarbiyalash
20 MTM va oilada maktabgacha ta’lim yoshidagi
bolalarda
nutqning
tovush
madaniyatini
shakllantirish
4
2
2
2
21 Nutqning tovush madaniyati bo`yicha ishlarni
rejalashtirish
4
2
2
2
22 Nutqning tovush madaniyatini shakllantirish
bo`yicha turli yosh guruhlarda “Bolajon” tayanch
dasturi vazifalarining tahlili
2
2
2
VI. MTM va oilada bolalarni bog’lanishli
nutqqa o’rgatish metodikasi
10
8
6
2
2
23 Maktabgacha
ta’lim
yoshidagi
bolalarda
bog’lanishli nutqni rivojlantirish xususiyatlari
2
2
2
24 Maxsus mashg’ulotlarda bolalarni dialogik nutqqa
o’rgatish metodlari
4
2
2
2
25 Suhbat turlari va uning mazmuni
4
4
2
2
VII. MTM va oilada bolalarni hikoya qilishga
(monolog nutqqa) o’rgatish.
22
16
12
4
6
26
Bolalarni monolog nutqqa o’rgatish bo’yicha ish
mazmuni va vazifalari
4
2
2
2
27
Hikoya qilib berish turlari va metodlari.
2
2
2
28
Badiiy asarlarni qayta hikoya qilishga o’rgatish.
2
2
2
29 Bolalarni rasmga qarab hikoya qilishga o’rgatish
4
2
2
2
30 O’yinchoq va predmetlarga qarab hikoya qilishga
o’rgatish
2
2
2
31 Bolalarni o’z tajribalaridan (xotiradan) hikoya
qilib berishga o’rgatish.
6
4
2
2
2
32 Bolalarni hikoya qilishga o’rgatish bo’yicha
mashg’ulot ishlanmalarini tuzish va o’tkazish
2
2
2
VIII. MTM va oilada bolalarni badiiy adabiyot
bilan tanishtirish
28
18
16
2
10
33 Bolalarni har tomonlama tarbiyalashda badiiy
adabiyotning ahamiyati
2
2
2
34
Bolalarni badiiy adabiyot bilan tanishtirishda
MTM va oila tarbiyachisi oldida turgan vazifalar.
6
4
4
2
35 “Bolajon” tayanch dasturi asosida turli yosh
guruhlarida badiiy adabiyot bilan tanishtirish
bo’limining tahlili
2
2
2
36 Badiiy adabiyot bilan tanishtirish jarayonida
o’qilgan asarni mustahkamlash metodlari
2.
2
2
37 Mashg’ulotdan tashqari vaqtda badiiy adabiyotdan
foydalanish.
6
4
4
2
38 Badiiy asarni sahnalashtirish turlari va uni qo’yib
4
2
2
2
ko’rsatish metodlari
39 Bolalarni badiiy adabiyot bilan tanishtirishda
axborot texnologiyasidan foydalanish
6
2
2
4
IX. MTM va oilada bolalarni o’qish va savodga
tayyorlash.
20
12
8
6
6
40 MTM va oilada bolalarni maktab ta’limiga
tayyorlash
6
2
4
2
41 “Bolajon” tayanch dasturi asosida turli yosh
guruhlarida ”O’qish va savodga tayyorgarlik”
bo’limining tahlili
2
2
2
42 Tovush, bo’g’in, so’z va gap terminlari bilan
tanishtirish
8
6
4
2
2
43 Qiya chiziqli daftarga harf va son elementlarini
yozishni mashq qilish
4
2
2
2
X. MTM va oilada bolalar nutqini
rivojlantirish ishlarini rejalashtirish va hisobga
olish
4
4
4
44
Nutq o’stirish mashg’ulotlarini rejalash tirish va
hisobga olish.
4
4
4
JAMI:
156
110
84
26
46
V. O’quv fani mavzularining mazmuni
1-bo’lim.Maktabgacha ta’lim tizimida va oilada onatili
1-mavzu: Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni har tomonlama tarbiyalashda
onatilining ahamiyati
Nazariy mashg’ulot: Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni har tomonlama tarbiyalashda
ona tilining ahamiyati haqida mutaffakirlarning qarashlari. Bolalarni axloqiy va estetik ruhda
tarbiyalashda ona tilining tutgan o’rni. “Nutq o’stirish nazariyasi va metodikasi” faning maqsad
va vazifalari.
2-mavzu: Tarbiyachi nutqiga qo’yiladigan pedagogik talablar
Nazariy mashg’ulot: Tarbiyachi nutqi bolalar nutqini to’g’ri rivojlantirish uchun namuna
sifatidagi ahamiyati va bilimlar manbayi, tarbiya vositasi ekanligi. Tarbiyachi nutqiga qo’yilgan
pedagogik talablar: Tarbiyachi o’z nutqini takomillashtirish ustida ishlashning zarurligi.
Do'stlaringiz bilan baham: |