O`zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi, surxondaryo viloyati kasbiy ta`limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi oltisoy tuma ni 2-sonli kasb-hunar maktabi

KT seriyali kontaktor konstruktiv sxemasi: .
	1-yordamchi kontaktlar harakatsiz bo‘lagi, 2- yon tomon yassi po‘lat taxtacha, 3-yoy so‘ndirish kamerasi, 4- elektrmagnit yakor, 5- shipilklar tagiga mahkamlangan tayanchlar, 6- asosiy o‘q uchun shipilklar, 7- egiluvchan aloqa (qayishqoq), 8-o‘qning tashqi tomoni; 9-o‘zak, 10-g‘altak, 11-harakatlanuvchi kontaktlar, 12-harakatsiz kontaktlar, 13-kontakt prujinalari, 14-metall reyka.
4	PAE seriyali magnitli ishga tushirgich:	a) – elektr sxema; b)–konstruktiv sxema:		a) – elektr sxema; b) – konstruktiv sxema: 1- metall asos; 2 – harakatsiz kontaktlar; 3 – o‘zakni bosuvchi prujina; 4 – o‘zak; 5 – MI g‘altagi; 6 – yakor; 7–yakorni bosuvchi prujina; 8–harakatlanuvchi kontakt; 9-harakatlanuvchi kotaktni bosuvchi prujina; 10 – yopiq kamera; 11 – issiqlik rele.

Amalyor rahbari: ________ Mardonov Ismoil.
20. Kontaktlar va magnit ishga tushurgichlar.
Kontaktor, bu dvigatelga ta’sir ko‘rsatib harakatga keluvchi va tok yuklamasi oshib ketmagan, toklar kommutatsiyasini tez-tez amalga oshirishga mo‘ljallangan, ikki holatli o‘z-o‘zidan qaytuvchi (samavozvratom) ulab-bo‘lgich (kommutatsion) apparat. Kontaktor 4-4000 A toklarga, 220, 440, 750 V o‘zgarmas kuchlanish va 380, 660 (1140) V o‘zgaruvchan kuchlanish tokiga ishlab chiqariladi va soatiga 600-1500 marta ulash ruxsat etiladi. Bir xil maxsus to‘rdagi kontaktlar 14000 ta gacha ulashga ruxsat etiladi. Kontaktlar bittadan-beshtagacha qutbli bo‘lishi mumkin. Elektrmagnitli kontaktorlar elektr qurilmalarda keng qo‘llaniladi. Kontakt tizim ulanishini elektrmagnit amalga oshiradi.
Ishlatilishi holatiga ko‘ra qo‘llanilish to‘rkumiga ajratiladi: o‘zgaruvchan tokda AS-1, AS-2, AS-3, AS-4, o‘zgarmas tokda DS-1, DS-2, DS-3, DS-4, DS-5 (GOST 11206-77E). ASD-1 kontaktorlari qarshilik elektr pechlarida qo‘llanishga mo‘ljallangan va faqat me’yorli tokni kommutatsiyalaydi. AS-2 kontaktorlar faza rotorli elektr dvigatellarni ishga tushirishga va 2,5I_n tokni kommutatsiyalashga mo‘ljallangan.
AS-3 to‘rkumli kontaktorlar qisqa tutashtirilgan rotorli elektr dvigatellarni ishga tushirish va aylanayotgan elektrdvigatellarni uchirish va 6-10U_n tokni kommutatsiyalash uchun mo‘ljallangan. AS-4 to‘rkumli kontaktorlar rotori qisqa tutashtirilgan elektr dvigatellarni ishga tushirish va harakatsizlarini yoki sekin aylanayotgan elektrdvigatellarni ajratish va ular 6-10 U_n toklarni kommutatsiyalaydi.
O‘zgarmas tokli kontaktorlar to‘rkumlariga bog‘liq ravishda I_n dan 10I_n gacha toklarni kommutatsiyalaydi.
Kontaktorlar o‘zilib davom etuvchi, doimiy, qayta-qisqa muddatli yoki qisqa vaqt holatli (rejimli) ishlatishga mo‘ljallangan bo‘lishi mumkin.
KontaktorlarQT yoki o‘tayuklamaga rostlagich jihozga ega emas. Bu xizmatni saqlagichlar va avtomat o‘chirgichlar bajaradi, bukontaktorlar QT va ortiqcha yuklamadan himoya qilinadigan zanjirga ketma-ket ulanadi. Elektrdinamik va termo issiqlikka bardoshliligi me’yorlanmagan.
Kontaktorlarning avtomat o‘chirgichlardan farqi, kontaktorlar “ulangan ” (vыklyucheno) holatida yopib to‘ruvchi mexanik jihozga ega amas. Kontaktorni ulangan holatida elektrmagnit ushlab to‘radi.
Kontaktorlarning asosiy elementlari asosiy kontaktlari, yoyni so‘ndirish jihozi, elektrmagnittizimi va yordamchi kontaktlardan iborat.