Oziq ovqat texnologiyasi kafedrasi oziq-ovqat texnologiyasi asoslari

1. Oziq-ovqat mahsulotlarini saqlash asoslari
Oziq-ovqat mahsulotlari hayvonlardan yoki o’simliklardan olingan bo’lib, eneriya manbai 
sifatida tabiiy yoki qayta ishlangan holda ovqatga ishlatiladi. 
Oziq-ovqat mahsulotlari qo’yidagi turlariga bo’linadi: 
1.Ananaviy texnologiya asosida tayyorlangan, aholining asosiy qismining ovqatlanishi 
uchun mo’ljallangan ommaviy iste’mol mahsulotlari.
2.Kimyoviy tarkibi o’zartirilgan (ma’lumxossalariga ega mahsulotlar), vitaminlashtirilgan, 
yoliligi past (yoliligi ananaviylariga nisbatan 30% a pasaytirilgan), kaloriyaliligi past 
(kaloriyaliligi 100 da 40 kkal) ommaviy iste’mol mahsulotlari.
3.Davolovchi (parhezbop) mahsulotlar – kimyoviy va fizik xossalari o’zartirilgan, 
davolash uchun mo’ljallangan va shu maqsadlar uchun soliqni saqlash vazirligi tomonidan 
tavsiya etilgan oziq-ovqat mahsulotlari bo’lib, ularda oqsil miqdori va boshqa ozuqaviy 
moddalar, ozuqaviy tolalar miqdori oshirilgan, ozuqaviy moddalar – saxaroza, oqsil, xolestirin 
yoki boshqalar miqdori kamaytirilgan oziq-ovqat mahsulotlari va zond orqali ovqatlantirishga 
mo’ljallangan oziq-ovqat mahsulotlari.
Bolalar ovqatlanishi mo’ljallangan mahsulotlariga 3 yoshgacha bo’lgan solom va kasal 
bolalarning ovqatlanishii mo’ljallangan mahsulotlar kiradi.
Oziq-ovqat mahsulotlari bir necha soatdan (non, sut, rezavorlar) bir necha yilgacha 
(konservalar, shakar, un yorma) saqlanishi mumkin. Saqlash vaqtida mahsulotlarning sifati 
o’zaradi va massasi kamayadi. Saqlash vaqtida oziq-ovqat mahsulotlarida sodir bo’ladigan fizik-
kimyoviy, biokimyoviy va mikrobiologik jarayonlariga qarab ular uch guruha bo’linadi. 
2. Xom ashyolarni saqlash vaqtida sodir bo’ladigan jarayonlar: fizik, fizik-kimyoviy,
kimyoviy, biokimyoviy, mikrobiologik.
Birinchi guruha
tez buziladigan mahsulotlar – go’sht, baliq, sut, meva, sabzavotlar kirib, 
ularda biokimyoviy jarayonlar yuqori faolligini ta’minlovchi namlikning miqdori yuqoriligi 
bilan tavsiflanadi. Bu mahsulotlarda oqsillar, yolar, uglevodlar, mineral tuzlar va vitaminlarning 
mavjudligi mikrofloraning rivojlanishi uchun sharoit yaratadi. Bu mahsulotlarni saqlash vaqtida 
fizik va kimyoviy jarayonlar ham sodir bo’ladi.