Rahim Vohidov, Husniddin Eshooqutov

Tuz oh, Zahiriddin Muhammad Bobur, Yuz oh, Zahiriddin Muhammad Bobur. Sarrishtayi ayshdin kngulni /inhor Uz, oh, Zahiriddin Muhammad Bobur.
Barcha urinishlari zoye ketgan shoir lim tshagidagi snggi nafasida ham yurtining bir tilim qovunini qmsab, ochiq kz bilan foniy dunyo bilan vidolashgan. Yurt va yurtdoshlari diydori bu jahongashta Vatan fidoyisi uchun hamon qiyomat qarzdir.
Istiqlol sharofati tufayli Bobur Mirzo shaxsi va ma'naviy olami qasrida ham xush havolar esdi. Zuum va zo'ravonlik chekindi. Ulu shoir va sarkarda haqida erkin gapirish bizga nasib qildi. Bu boradagi armonlar ushala boshladi. Buyuk davlat va ma'naviyat arbobi tavalludining 510 yillik tyi tantanalari bu yldagi ulkan umidli qadamdir. Sliu munosabat

bilan Andijonda uning mahobatli haykali rnatildi. Yuksakda, ot ustida tiigan bu zoti mukarram ona yurt jamoliga suqlanib, tyib-tyib boqish sharafiga erishdi. Yurtdoshlari azim bir bo barpo qilib, uning bir gshasida Bobur Mirzoning ramziy qabrini rnatdilar. Asliga qaytgan (tuproqdan bunyod blib, tuproqqa aylangan) shoir muqaddas Vatan barida erkalanib orom olmoqda. Suronli hayotini ezgulikka baxshida etgan insonga uning nasliidasi ikki chandon blib qaytdi.

Bobur Mirzo she'riyatidagi muallifning yuksak badiiy salohiyatini kz-kz qilib turuvchi janrlardan biri tuyuqdir. Shoir an'anaviy tuyuq janrida ijod qilish bilan cheklanib qolmay, uning trt misrasi ham tajnisli qofiyadan tarkib topgan, tajnis radif rnida qllangan, tajnisdan oldin hojib mavjud blgan, shuningdek, qifa shaklidagi tuyuqlarni yaratdi. shalardan birini tahlil jarayoniga tortishga harakat qilamiz:
Vasldin so*z derga yo*q, yoro manga,
Hajr aro rahm aylagil, yoro manga.
qung yetti ko*p yomon yoro manga,
Mahrami lutfung bila yoro manga.
Bobur Mirzoning boshqa tuyuqlari singari ushbu she'ri ham oshiqona mavzuda ijod etilgan. Uning an'anaviy tuyuqlardan (odatda, tuyuq a-a-b-a tarzida qofiyalanadi) farqi har trtala misrasining ham zaro tajnisli qofiyalanganligidadir. Tuyuqda oshiqning ruhiy holati z ifodasini topgan blib, shaklan bir xil blgan trt sz uning she'rxon ko'z ngida yanada aniq gavdalanishiga bois blgan. Qofiyalanuvchi «yoro» szi ilk misrada «majol, quwat», ikkinchi niisrada «ey yor», uchinchi misrada «yara, jarohat» snggi satrda esa «yara, yordam bep> ma'nosida qllangan. She'r qahramoni vasldan sz aytishga majoli yqligini «yoro» sziga uiu berish bilan badiiy ifoda etadi. Keyingi misrada hajrning iztirobli qiynoqlariga dosh berolmasligiga amin blgan oshiq yoridan rahm aylashni 3'tinadi. Uchinchi misrada esa oshiqning ma'shuqa qidan yomon ^aralanganligi z ifodasini topgan. Yorning qi-uning nigohlari, )shiqning yaralangan uzvi esa - shubhasizki, uning qalbidir. Qalbdagi arohatni baitaraf etish uchun yorning oshiqqa yaqinlik va lutf krsatishi 'ordam bla oladi. Krinadiki, shoir oshiqning hajr iztiroblaridan ozurda )lgan kngil kechinmalarini tuyuqning janriy xususiyatlaridan mahorat )ilan foydalanib badiiy ifoda etgan. Tuyuqning bu turi birmuncha murakkab >o'lib, u shoirdan trt misrasi ham tajnisli sz qHashni talab etadi. Suning uchun ijodkor tildagi shakldosh szlarning turli ma'nolarini
teran tushinmoi lozim. Bobur Mirzo ana shu talablarga javob beradigan shoirgina emas, balki undan ham ancha yuqori turadigan ijodkor edi. Bu hol uning qalami mahsuli blgan ruboiy va tuyuqlarida ham yaqqol namoyon bladi. Shoir ruboiylari zining purma'noligi hamda taxallusning turli satrlarda qHanganligi bilan alohida ahamiyat kasb etadi. Umuman olganda, shoir zbek mumtoz adabiyotida har ikkala kichik janrning ravnaq topishiga munosib hissa qshdi.