Sh. Sh. Shodmonov, U. V. G'Ofurov iqtisodiyot nazariyasi o'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan darslik sifatida tavsiya etilgan Toshkent «iqtisod-moliya»

Eksport — tovarlarni chet ellik mijozlarga sotish bo'lib, bunda maz­kur mamlakatda ishlab chiqarilgan tovarlar mamlakatdan tashqariga chiqariladi.
Import — chet ellik mijozlardan tovarlar (xizmatlar) sotib ohb, ularni mamlakatga kiritish.
Reeksport — biror bir mamlakatning boshqa mamlakatda ishlab chiqarilgan tovarlarni o'z iste'moli uchun emas, balki uchinchi mam­lakatga qayta sotish uchun xarid qilishi.
Reimport — iste'molchi mamlakatdan reeksport tovarlarni sotib olish.
Xalqaro valuta tizimi — xalqaro valuta munosabatlarining davlat­lararo bitimlarda huquqiy jihatdan mustahkamlangan shakli.
Valuta kursi - bir mamlakat valutasining boshqa mamlakat valuta- sida ifodalangan narxi.
To'lov balansi - mamlakat rezidentlari (uy xo'jaliklari, korxonalar va davlat) va chet elliklar o'rtasida ma'lum vaqt oralig'ida (odatda bir yilda) amalga oshirilgan barcha iqtisodiy bitimlar natijasining tartib- lashtirilgan yozuvi.
Iqtisodiy bitimlar - qiymatning har qanday ayirboshlanishi, ya'ni tovarlar koTsatilgan xizmatlar yoki aktivlarga mulkchilik huquqining bir davlat rezidentlaridan boshqa davlat rezidentlariga o'tishi bo'yicha kehshuvlar.
Takrorlash uchun savol va topshiriqlar
1. Ichki va tashqi savdoning o'xshashliklari nimadan iborat? Ular­ning farqi-chi?

2. 
   Xalqaro savdo qanday ko'rsatkichlar bilan tavsiflanadi?
   
3. 
   Nima uchun xalqaro savdoda sun'iy to'siqlar mavjud boiadi? Ularning tavsifini bering.
   
4. 
   Proteksionistik siyosatning ijobiy va salbiy tomonlari qanday? Ularni taqqoslang.
   
5. 
   Xalqaro savdoda iqtisodiy integratsiyaning ahamiyati qandayligi va unda O'zbekistonning ishtirok etishi imkoniyatlarini aniqlang.
   
6. 
   Xalqaro valuta tizimini tushuntiring. Har bir tizim qanday ustun­lik va kamchiliklarga ega?
   
7. 
   Davlat valuta kurslarini barqarorlashtirish uchun qanday usullar- dan foydalanadi?
   
8. 
   Chet el valutalariga talab va taklifga qanday omillar ta'sir ko'rsatadi?
   
9. 
   Jahon valuta tizimining mazmuni nimadan iborat? Uning rivoj­lanish bosqichlari va ularga mos xalqaro valuta munosabatlarini tashkil qilish tiplarini izohlang.
   
10. 
    Valuta-moliya sohasidagi davlatlararo tashkilotlarga qaysi tashki­lotlar kiradi? Ularning asosiy faoliyatlarini tavsiflab bering.
    

ADABIYOTLAR
1. O'zbekiston Respublikasi Qonunlari:

1. 
   O'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. - T.: O'zbekiston, 2008.
   
2. 
   Tashqi iqtisodiy faoliyat to'g'risida. - T.: Adolat, 2004.
   
3. 
   O'zbekiston Respublikasi Yer kodeksi- T.: Adolat, 2004.
   
4. 
   Qishloq xo'jaligi kooperativlari (shirkatlari) to'g'risida. - T.: Adolat, 2004.
   
5. 
   Fermer xo'jaligi to'g'risida.- T.: Adolat, 2004.
   
6. 
   Dehqon xo'jaligi to'g'risida.- T.: Adolat, 2004.
   
7. 
   Davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish to'g'risida. - T.: Adolat, 2003.
   
8. 
   O'zbekiston Respublikasi Markaziy banki to'g'risida. - T.: Ado­lat, 2003.
   
9. 
   Aksiyadorlik jamiyatlari va aksiyadorlarning huquqlarini himoya qilish to'g'risida. - T.: Adolat, 2003.
   
10. 
    Qimmatli qog'ozlar bozorining amal qilishi to'g'risida. - T.: Adolat, 2003.
    
11. 
    Erkin iqtisodiy hududlar to'g'risida. - T.: Adolat, 2003.
    
12. 
    Kasaba uyushmalari, ularning huquq va kafolatlari to'g'risida. - T.: Adolat, 2002.
    
13. 
    Mehnat muhofazasi to'g'risida.- T.: Adolat, 2002.
    
14. 
    Birja va birja faoliyati to'g'risida. - T.: Adolat, 2001.
    
15. 
    Raqobat va tovar bozorlarida monopolistik faoliyatni cheklash to'g'risida. - T.: Adolat, 2001.
    
16. 
    O'zbekiston Respublikasi Sohq kodeksi. - T.: Adolat, 2001.
    

2. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining Qaror va Farmonlari:

17. 
    O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "Uy-joy fondini foy- dalanishga tayyor holda rekonstruksiya va ta'mirdan o'tkazish uchun pud- rat ishlari ko'lamini kengaytirishni rag'batlantirish bo'yicha qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida"gi 2009-yil 29-yanvar, PQ-1051-sonh qarori.
    
18. 
    O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "Mamlakatimizda no- oziq-ovqat iste'mol tovarlari ishlab chiqarishni kengaytirishni rag'bat- lantirishga doir qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida"gi 2009-yil 28- yanvar, PQ-1050-sonli qarori.
    
19. 
    O'zbekiston Respublikasi Prezidentining ""Qishloq taraqqiyoti va farovonligi yili" Davlat dasturini kuchga kiritish to'g'risida"gi 2009-yil 26-yanvar, PQ-1046-sonli qarori.
    
20. 
    O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "Oziq-ovqat tovarlari ishlab chiqarishni kengaytirish va ichki bozorni to'ldirishga doir qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida"gi 2009-yil 26-yanvar, PQ-1047- sonli qarori.
    
21. 
    O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "Ishlab chiqarish va ijtimoiy infrastrukturani yanada rivojlantirish bo'yicha qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida" gi 2009-yil 20-yanvar, PQ-1041-sonli qarori.
    
22. 
    O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "Iqtisodiyotning real sektori korxonalarini qoilab-quwatlash, ularni barqaror ishlashini ta'minlash va eksport salohiyatini oshirish chora-tadbirlari dasturi to'g'risida" gi 2008-yil 28-noyabr, PF-4058-sonli farmoni.
    
23. 
    O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "Iqtisodiy nochor kor­xonalarni tijorat banklariga sotish to'g'risidagi tarribni tasdiqlash to'g'­risida" gi. 2008-yil 19-noyabr, F-4010-sonIi farmoyishi.
    
24. 
    O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "Iqtisodiyot real sek­tori korxonalarining moliyaviy barqarorligini yanada oshirish chora- tadbirlari to'g'risida" gi 2008-yil 18-noyabr, PF-4053-sonli farmoni.
    
25. 
    O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "«Ijtimoiy himoya yih» Davlat dasturi to'g'risida" gi qarori. 2007-yil 24-yanvar.
    
26. 
    O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "Yirik sanoat korx­onalari bilan kasanachilikni rivojantirish asosidagi ishlab chiqarish va xizmatlar o'rtasida kooperatsiyani kengaytirishni rag'batlantirish chora- tadbirlari to'g'risida" gi farmoni. 2006-yil 5-yanvar.
    
27. 
    O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "Shaxsiy yordamchi, dehqon va fermer xo'jallklarida chorva mollarini ko'paytirishni rag'batlantirish chora-tadbirlari to'g'risida" gi qarori. 2006-yil 23-mart.
    
28. 
    O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "2006-2010-yillarda O'zbekiston Respublikasida servis va xizmat ko'rsatish sohalarini rivojlanishini jadallashtirish chora-tadbirlari tb'g'risida" gi qarori. 2006- yil 17-aprel.
    
29. 
    O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "O'zbekiston Respub­likasi Davlat mulki qo'mitasi faoliyatini takomillashtirishga doir cho­ra-tadbirlar to'g'risida" gi qarori. 2006-yil 26-aprel.
    
30. 
    O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "To'g'ridan-to'g'ri xu­susiy xorijiy investitsiyalarni jalb etishni rag'batlantirish borasidagi qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida" gi farmoni. 2005-yil 11-aprel.
    
31. 
    O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "O'zbekiston Respub­likasi Monopoliyadan chiqarish, raqobat va tadbirkorlikni qo'llab-quv- vatlash davlat qo'mitasini tashkil etish to'g'risida" gi farmoni. 2005-yil 30-aprel.
    
32. 
    O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "Mikrofinnalar va kichik korxonalarni rivojlantirishni rag'batlantirish borasidagi qo'shimcha cho­ra-tadbirlar to'g'risida" gi farmoni. 2005-yil 20-iyun.
    
    3. 
       O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari:
       

^v 33. "2006-yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari hamda 2007- yilda iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirishning eng muhim ustuvor yo'nalishlari to'g'risida" // Xalq so'zi, 2007-yil 15-fevral.

34. 
    "Tadbirkorlik faoliyatini tashkil etish uchun ro'yxatdan o'tka­zish tartibotlari tizimini tubdan takomillashtirish to'g'risida". 2003-yil 20-avgust.
    
35. 
    "Tadbirkorlik subyektlarini davlat ro'yxatidan o'tkazish va hi­sobga qo'yish tizimini takomillashtirish to'g'risida". 2001-yil 22-avgust, 347-son.
    
3. 
   O'zbekiston Respublikasi Prezidenti asarlari.
   

36. 
    Karimov I.A. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O'zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo'llari va choralari. — T.: O'zbekiston, 2009. - 56 b.
    
37. 
    "Buyuk mamlakatning qutlug' shodiyonasi" Prezident lslom Ka­rimovning O'zbekiston Respublikasi mustaqilligining 18 yilligi ba­g'ishlangan tantanali marosimdagi tabrik so'zi. "Xalq so'zi", 2009-yil 1-sentabr.
    
38. 
    "Tarixi boy, buguni go'zal, kelajagi buyuk shahar", Prezident Islom Karimovning Toshkent shahrining 2200 yilligiga bag'ishlangan tantanali majlisidagi nutqi. "Xalq so'zi", 2009-yil 2-sentabr.
    
39. 
    Mamlakatimizni modernizatsiya qihsh va yangilashni izchil davom ettirish - davr talabi. Prezident lslom Karimovning 2008-yilda mam­lakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2009-yilga mo'ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo'nalishlariga bag'ishlangan Vazirlar Mahkamasi majlisidagi ma'ruzasi // Xalq so'zi, 2009-yil 14-fevral.
    
40. 
    Karimov I.A. Yuksak ma'naviyat - yengilmas kuch. — T.: Ma'naviyat, 2008.'- 176 b.
    
41. 
    Inson manfaatlari ustuvorligini ta'minlash — barcha islohot va o'zgarishlarimizning bosh maqsadidir. O'zbekiston Respublikasi Prez­identi Islom Karimovning 2007-yilda mamiakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2008-yilda iqtisodiy islohotlarni chuqurlash- tirishning eng muhim ustuvor yo'nalishlariga bag'ishlangan Vazirlar Mahkamasi majlisidagi ma'ruzasi // Xalq so'zi, 2008-yil 9-fevral.
    
42. 
    Asosiy maqsadimiz — yurtimizda erkin va obod, farovon hayot barpo etish yo'lini qat'iyat bilan davom ettirishdir. Prezident I.Karimov- ning O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilinganligining 15-yilligiga bag'ishlangan tantanah marosimdagi ma'ruzasi // Xalq so'zi, 2007-yil 8-dekabr.
    
43. 
    O'zbekistonning 16 yillik mustaqil taraqqiyot yo'li. Prezident Islom Karimovning O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi, Vazirlar Mahkamasi va Prezident Devonining O'zbekiston mustaqilligining 16 yilligiga bag'ishlangan qo'shma majlisidagi ma'mzasi // Xalq so'zi, 2007- yil 31-avgust.
    
44. 
    Yangilanish va barqaror taraqqiyot yo'lidan yanada izchil hara­kat qilish, xalqimiz uchun farovon turmush sharoiti yaratish — asosiy vazifamizdir. O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning 2006-yilda mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2007- yilda iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirishning eng muhim ustuvor yo'nalishlariga bag'ishlangan Vazirlar Mahkamasi majlisidagi ma'm­zasi // Xalq so'zi, 2007-yil 13-fevral.
    
45. 
    Karimov I.A. Inson, uning huquqlari va erkinliklari hamda man- faatlari - eng oliy qadriyat. O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi- ning 13 yilligiga bag'ishlangan tantanali marosimdagi ma'mzasi // Xalq so'zi, 2005-yil 8-dekabr.
    
46. 
    Karimov I.A. Bizning bosh maqsadimiz — jamiyatni demokrat- lashtirish va yangilash, mamlakatni modernizatsiya va isloh etishdir. T.: O'zbekiston, 2005.
    
47. 
    Karimov I. A. Eskicha qarashlar va yondashuvlar bilan yangicha hayot qurib boimaydi. - T.: O'zbekiston, 2005.
    
48. 
    Karimov I.A. Imperiya davrida bizni ikkinchi darajah odamlar, deb hisoblashar edi. T.: O'zbekiston, 2005.
    
49. 
    Karimov I.A. Mavjud imkoniyat va resurslardan oqilona foy­dalanish — taraqqiyot omili. - T.: O'zbekiston, 2004.
    
50. 
    Karimov I.A. Iqtisodiyotni erkinlashdrish, resurslardan tejamkor- lik bilan foydalanish — bosh yoiimiz. T.: O'zbekiston, 2002.
    
51. 
    Karimov I.A. Iqtisodiyotni erkiniashtirish va islohotlarni chu- qurlashtirish — eng muhim vazifamiz. T.: O'zbekiston, 2000.
    
52. 
    Karimov I.A. Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot - pirovard maqsadimiz. T.: O'zbekiston, 2000.
    

5. Darsliklar.

36. 
    Razzoqov A. Iqtisodiy ta'limotlar tarixi. Oliy ta'lirn muassasa­larining talabalari uchun darslik. — T.: Iqtisod-mohya, 2007. — 320 b.
    
37. 
    O'lmasovA., Vahobov A. Iqtisodiyot nazariyasi: Darslik. — T.: «Sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi Bosh tahririyati,
    
    2006. 
          - 480 b.
          
38. 
    Shodmonov Sh.Sh., G'afurov U.V. Iqtisodiyot nazariyasi (dars­lik). — T.:, Fan va texnologiya nashriyoti, 2005. — 784 b.
    
39. 
    Cn.MKHHa JI.F. 3KOHOMH>iecKiui Teopna. 2-e H3fl. — CII6.: Ilmep, 2008.-384 c.
    
40. 
    CraHKOBCKaH M.K., CrpeJieii, M.A. 3K0H0MHkcmo, 2008. — 448 c.
    
41. 
    3kohomhhecKaji TeopMH / Ilofl pefl. A.H.^o5pbiHHHa, JI.C. Tapacemwa, 3-e ran. - CII6.: Hafl. Cn6rY30; liu'rep, 2008. - 544 c.
    
42. 
    KaMaeB Bil. 3KOHOMMHecKa» Teopna: KpaTKHH Kypc: yneSHHK / B.JTKaMaeB, M.3.Hm>ⁱdik:ob, TA.BopHcoBCK.aa. — 2-e nan., CTep. - M.: KHOPYC, 2007. - 384 c.
    
43. 
    Kypc 3kohomh'ieckom Teopnn: yne6hmk / FIoa o6m. pea. npo4). HenypnHa M.H., npocjx KncejieBoii E.A. - 6-McnpaB;ieHHoe. xionoji- HeHHoe h nepepaSoTaHHoe MiyiaHMe. - KnpoB: 2007. — 848 c.
    
44.