Suvoqchilik va pardozlash ishlari

Qurilish qorishmalari uchun sem ent 
( G O S T 25328—82) se­
m e n t klinkerini tejash m aq s a d id a s a n o a t qurilish q o rish m ala ri 
u c h u n m a x s u s s e m e n t ish la b c h i q a r a d i . B u s e m e n t s e m e n t
k lin k e ri, gil va m in e r a l q o 's h i m c h a l a r (aktiv q o ‘s h i m c h a l a r , 
d o m n a shlagi, p e c h c h a n g i)n i birgalikda m ay d a lash yoki alo- 
h i d a m a y d a l a n g a n s h u m a t e r i a l l a r n i y a x s h il a b a r a l a s h t i r i b
olinadi. Q o ‘shiladigan m aterial m iqdoriga k o ‘ra h a r xil tarkibli 
q o r is h m a la r tayyorlanadi.
Birinchi tarkib:
—
klinker kam ida 30 %;
— o h a k to s h k o ‘pi bilan 70 %.
Ikk in ch i tarkib:
—klinker kam ida 30 %;
— aktiv m ineral q o ‘shilm alar 25 %;
— o h a k to s h 45 %.
Uchinchi tarkib:
— klinker ka m ida 20 %;
— granulalangan d o m n a shlagi k o ‘pi bilan 50 %;
— aktiv m ineral q o ‘shilm alar 30 %.
U c h in c h i tarkib, asosan, past m arkali, y a ’ni m ustahkam ligi 
yuqori b o 'l m a g a n suvoq qorishm alari tayyorlashda q o ‘llaniladi. 
0 ‘zbekistonda ishlab chiqarilm aydi.
Pussolanli portlandsem ent 
( G O S T 22266—79) suv va na m
sharoitlarda qotadigan gidravlik b o g i o v c h i m od d a. U p o rtla n d se ­
m en t klinkeri zarur. m iq d o rd a gip s va aktiv m in e ral q o ‘s h im - 
c h a n i birgalikda tuyish yoki alohida tuyilgan z a ru r m ateriallarni 
aralashtirish y o ‘li bilan tayyorlanadi.
Q o ‘shilm a q a n c h a aktiv b o i s a , u s h u n c h a k a m m iq d o rd a
q o ‘shiladi.
Tuyilgan holatda kalsiy oksid gidrati bilan o ‘zaro reaksiyaga 
kirishib erim aydigan b irik m a lar hosil qiladigan tabiiy yoki s u n ’iy 
q o ‘shilm alar 
a ktiv m ineral q o ‘shilm alar
deb ataladi.
V u lq o n d a n otilib c h iq q a n jin s la r ( k o ‘p ik to s h , tuf, trassa), 
pishirilgan gil, ko ‘m ir toshqoli c h o ‘k indi gipslarga m a n s u b dia- 
t o m i t , t r e p e l , o p o k a l a r m iq d o r i t a y y o r s e m e n t m a s s a s in in g
20—30 %ni tashkil etadi.
12

---

P u s s o l a n l i p o r t l a n d s e m e n t l a r M 3 0 0 , M 4 0 0 m a r k a l a r d a
ishlab chiqariladi va oddiy p o rtla n d se m en tlarg a nisbatan sekinroq 
qotadi.
P u s s o la n l i p o r t l a n d s e m e n t s u v n i k o ‘p s h i m a d i , s h u n in g
u c h u n u qotay o tg a n paytda, ayniqsa, b o s h la n g ‘ich davrda qorish- 
m a n i t e z - te z n a m l a b turish kerak. P ussola nli p o r tl a n d s e m e n t
n a m sha roitda b o l a d i g a n yoki yerosti inshootlarini suvaydigan 
q o ris h m a la r u c h u n ishlatiladi.
Pussolanli p o rtlandsem ent 0 ‘zbekistonda O hangaron va Q uva­
soy s e m e n t kom bina tla rida ishlab chiqariladi.