Тиббиёт олий таълимгохи талабалари учун дарслик


БУЙРАК СОХАСИДАГИ ОГРИКЛАР



Download 3,53 Mb.
bet4/264
Sana20.03.2022
Hajmi3,53 Mb.
#502155
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   264
Bog'liq
урология дарслик 2

БУЙРАК СОХАСИДАГИ ОГРИКЛАР. Айникса, буйрак санчиги урологик касалларнинг огир ва узига хос белгиларидан бири булиб хисобланади. Юкори сийдик йулларининг тусилиши еки кисилиши сийдикни бирданига окиб чикишини кийинлаштиради, бу эса буйрак санчигига сабаб булади.Буйрак жомида босимнинг бирданига кутарилишини барорецепторлар кабул килиб,орка миянинг тегишли сегментларига таъсир килади, бу эса бош миянинг пустлогига утади ва огрик таъсироти сезилади.Буйрак жоми , косачаси ва сийдик йули мушакларининг кискариши сийдик йулида тусикнинг устки кисмидаги босимни оширади. Буйрак жоми ва косачалари ичида бирданига кутарилган босим натижасида буйрак кон-томирларининг кискариши бошланади ( бирнчи навбатда артерияларнинг) шу сабабли паренхимада коннинг кам булиши оркали мияга келаетган таъсир кучларининг окимини купайтиради, бу эса огрикни зурайтиради.Буйрак паренхимасининг шишиб кетиши унинг катталашишига ва куп микдорда рецепторлари булган фиброз пардасининг таранглашишига олиб келади.Бу эса келаетган огрик импулслар окимини кучайтириб ,буйрак санчигини янада кучайтиради.
Буйрак ва сийдик йулидаги тошлар, сийдик билан аралашиб чикаетган туз заррачалари, ивиган кан,тупланган шилимшиклар ва йиринг буткаси буйрак санчигига олиб келиши мумкун.
Бел сохасида ва ковурга остида кукисдан пайдо булган огрикнинг сийдик йули булиб,кувук ва чот сохасига йуналиши ва ташки жинсий аъзоларга, соннинг ички юзасига бериши, тез- тез сийиш, огрикларнинг сийдик канали таркалиши,сийдик йулининг пастки кисмида тусик борлигини билдиради.
Буйрак санчигига купинча кунгил айниш, кусиш, ичакни ихтиёрий харакатларини сусайиши ва ахлат нажасини ташкарига чикариш истаклари пайдо булишлари кушилади. Бу белгилар куёш нерв чигалининг ва корин пардасининг китикланишига боглик булиб, буйрак атрофидаги нервлар билан куёш нерв чигалининг узаро алокада булганлигидан келиб чикади.
Беморнинг хаддан ташкари нотинч харакати буйрак санчигига хосдир. Огриклар шу кадар кучли буладики, бемор узига кулай жой тополмай, талвасага тушади. Буйрак санчиги булган томонда Пастернацкий белгиси кескин мусбат булади, умуртка-кобирга бурчагини ва ковурга остини босганда каттик огрик пайдо булади. Тана харорати, томир уриши, артериал кон босими ва коннинг узгаришлари доимо хам булавермайди.
Сийдикнинг узгариши доимо кузатиб борилади.Лекин буйрак санчигининг юкори боскичида сийдик ковукка тушмаслиги туфайли сийдикдаги узгаришларни аниклаб булмайди. Сийдик йули мушакларининг кискариши пасайганда ва зарарланган буйракдан сийдикни ковукка тушиши билан сийдик тахлилларида лейкоцитлар, оксиллар микдорининг куплиги ва тузларнинг борлиги аникланади. Шундай килиб, айтиш мумкинки, одатдаги сийдик санчигининг борлигини инкор килмайди, лекин бу бундан кейинги диагностик тадбирларнинг утказилишини талаб килади.
Буйрак санчигида огрикларнинг маълум бир жойда булганлиги ва бошка хасталиклар билан ухшашлиги сабабли уни уткир аппендицит, жигар санчиги, ут халтасининг ва меъда ости безининг яллигланиши туфайли ичак утмай колиши, меъда ярасининг тешилиши, бачадон ортигининг уткир яллигланиши, бачадондан ташкари хомиладорлик, тухумдоннинг сарик сув йигилиб шишини буралиб колиши ва орка мия нерв илдизларининг уткир яллигланишларидан фарк килиш керак. Мояк ва унинг ортигига караб таркалган санчик огриклар булганда буйрак санчигидан мояк ва унинг ортигининг уткир яллигланишидан ва уруг тизимчасини буралиб колишидан ажратиш керак. агар буйрак санчигининг борлигига шубха булмаса, тезлик билан зарур булган даволаш чораларини бирин-кетин куриш керак. (314-бетга каранг).
Буйракдаги симиллаган огриклар пиелонефритда, буйрак-тош касаллигида, гидронефрозда, буйрак жоми ёки сийдик йулининг папиляр ракида, буйракнинг сил ва баъзи бир бошка касалликларида кузатилади. Одатда бемор шу огрикларнинг проекциясини курсатиш учун, ёнбошининг орка томонини кулининг катта, олдини эса колган бармоклари билан ушлаб туради.
Сийиш вактида огрикнинг бел сохасида пайдо булиши ковук-буйрак жоми рефлюксининг аник белгиларидан бири булиб хисобланади. Айникса, бу белги болаларда жуда характерли: бола сийиш истаги пайдо булганда йиглайди, сияётган пайтда бемалол сийишига карамай, уткир огрикдан йиглаб, белини чангаллайди. Сийиб булгандан кейин огрик йуколади. Бир оздан сунг болада яна сийиш истаги пайдо булади, лекин оз микдорда огриксиз сийдик чикаради.
Ёш болалар урологияси амалиётда огрикларни тушунтириш буйича мураккаб булганлиги сабабли, болалар, айникса, ёш гудаклар буйрак ва сийдик йуллари касалликлари билан огриганларда огрикларнинг пайдо булиш жойини курсата олмайдилар, факат улар киндик сохасини курсатишади.
Баъзи огриклар ва клиник куриниш «уткир корин»га ухшайди, болаларни кераги булмаган аппендэктомияга дучор килади.
Сийдик йулининг огрикларини таркалиши тепадан пастга: бел сохасидан кориннинг чап ёки унг ёнидан ковукка ва жинсий аъзоларига караб йуналади.
Ковукдаги огрик шу аъзонинг касаллигини билдиради ёки буйрак, сийдик йули, простата бези, сийдик каналининг ва аёллар жинсий аъзолари касалликларининг натижаси сифатида юзага келади. Шунинг учун ковук сохасидаги огрикни шу аъзо касаллигининг натижаси деб айтмасак, бу холда юкори курсатилган аъзолардан касалликнинг сабабини исташ керак. Ковук касалликларида огриклар зарарланиш факат мушак каватида булганда пайдо булади, чунки бу аъзонинг шиллик пардасида огрикни сезувчи барорецепторлар йук. Узрк давом этган ковукнинг интерстициал яллигланишида ёки ковукнинг сил касаллигида огрикдар доимо азобли булиб, сийишларнинг орасидаги вакт бир неча дакикаларгача кискаради. Ковукнинг «нурли» (бачадон буйинининг ракини ковук ва йугон ичакни нурлаб даволаганда) яллигланиши каттик огриклар билан утади. Ковук сохасида, устида ёки кичик тоснинг ичида зиркираган огриклар булади. Буларнинг пайдо булиши ёки кучайиши сийдикнинг чикишига боглик. Бу пайтларда огриклар ковук деворларининг тортилиши натижасида булиб, сийишнинг бошланишида, купинча охирида пайдо булади. Бундай огриклар ковукнинг яллигланишига, тошига, шишига ёт жисмларга, сил касаллигига боглик. Огрикларнинг таркалиши узига хосдир: эркакларда жинсий олатнинг бошига, аёлларда эса клиторга караб йуналади. Харакат вактида огрикнинг ковук сохасидан пайдо булиши ковукдаги тошнинг туриш жойи узгариб туришига боглик булади. Болалар бу пайтда огрикнинг жинсий олатининг бошидалигига шикоят киладилар ва ундаги огрикларни камайтириш учун бармоклари билан уша ерни босадилар.
Ковук сохасидаги огриклар сийдикнинг тухтаб колишидан пайдо булади. Сурункали сийдикнинг тухтаб колишида корининг пастки кисмида огирлик борлиги сезилади. Сийдикнинг уткир тухтаб колишида, простата безининг аденомаси, сийдик каналининг чандиклар билан торайиши, унинг тош билан тусилиши сабаб булиб, чидаб булмайдиган санчик огриклар пайдо булади.
Аёлларнинг жинсий аъзолари яллигланишида- аднексит, пара-ва периметритларда ковук сохасида огриклар сийишнинг бузилишидан келиб чикади. Сийишга боглик булган огриклар, цистальгияда кузатилиб, асосан нейроэндокрин ва ковукнинг иш фаолияти бузилишига боглик.
Сийдик чикариш каналидаги огриклар купинча яллигланишнинг зурайишига /уретрит/, баъзида тош ёки тузларнинг сийдик каналидан утишига ва унинг шиш билан зарарланишига боглик. Огриклар сийишнинг бошланишида ёки охирида ёхуд бутун давомида сезилади. Санчик огриклар уткир уретритда, сурункалигида эса бундан кучсизрок булиб, ачишганга ухшаб сезилади. Сийишга боглик булмаган огриклар доимо булиб, одатда колликулит булганда учрайди (сийдик чикариш каналини орка булимидаги уруг дунглигининг яллигланиши). Каналнинг шу булимидаги касалликларнинг огриклари чот оралигида жойлашади. Уруг дунглигининг касалликларида огриклар жинсий алоканинг охирида кучаяди.

Download 3,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   264




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish