Умумий психология академик А. В. Петровский таҳрири остида

Фанлар системасида психологиянинг ўрни
Юқорида айтилганларнинг барчаси ҳозирги замон психологиясининг бир қанча фанлар билан чамбарчас боглиқлигидан далолат беради. У бир томондан философия фанлари, иккинчи томондан табиий фанлар, учинчи томондан социал фанлар ўртасида жойлашган оралиқ мавқеига эга бўлган фандир. Унинг бу фанларга яқинлиги ва хатто улардаи баъзилари билан биргаликда тадқиқ қиладиган соҳаларнинг мавжудлиги ҳам унинг мустақиллигига ҳеч бир путур етказа олмайди. Психология ўзининг барча соҳаларида ўз тадқиқот предметини, ўз назарий принципларини, ўша предметни ўрганишнинг ўз йўлларини сақлаб келаётир. Фақат психология учун эмас, балки у билан турдош фанлар учун шу қадар аҳамиятга эга бўлган психологик проблемаларнинг куп қирралиги психологларнинг диққат марказида ҳамиша жаҳон тараққиётининг бош ижрочиси ҳисобланмиш одам турганлиги билан изоҳланади. Барча фанлар ва билим соҳалари одамга хизмат қилаётганлигига, уни қуроллантираётганига, унинг ўз томонидан яратилгани, инсон назарияси ва амалиёти сифатида пайдо бўлгани ва ривожланаётганлиги учун ҳам моҳият ва мазмунга эгадир. Психологик билимларнинг бундан кейинги бутун тараққиётини психологиянинг ўз мустақил текширищ предметини сақлаб қолгани ҳолда бошқа турдош фанлар билан алоқаларининг жуда ҳам кенгайиши сифатида тасаввур қилмоқ керак.


I. 2.3. Ҳозирги замен психологиясининг принциплари ва тузилиши
Таъкидлаб ўтилганидек, психик ҳодисаларни билиш ва уларга нисбатан ёндашув олимларнинг дунёқарашига боғлиқ бўлиб, пировард натижада уларнинг синфий курашда эгаллайдиган позицияси билан белгиланади.
Ҳозирги замон психологияси чет эл психологлари муайян бир қисмининг психик ҳаётнинг мохияти ва характерига нисбатан реакциявий қарашлари билан психологиянинг предмети ва вазифаларига нисбатан собиқ совет олимлари ва социалистик хамдўстлик мамлакатлари олимлари, шунингдек Ғарбий Европа ва АҚШ нинг илғор психологлари (улар қаторида француз психологлари А. Валлон, Ж. Политцер, А. Пьерон, швейцариялик психолог Ж. Пиаже, америкалик психолог Ж. Брунер ва бошқаларни санаб ўтиш мумкин) ҳимоя қилишган қарашлар ўртасидаги тўқнашув майдонига ўхшайди.