Urganch davlat universiteti bioinjeneriya va oziq-ovqat xavfsizligi fakulteti «biotexnologiya»

Bakterial fermentlar 
Fermentlar – oqsil moddalar bo’lib, ular organizmda ro’y beradigan ximiyaviy 
reaktsiyalarni s’etsifik kataliz qiladi. 
Mikrob turini aniqlash uchun ma'lum mikroorganizmlar ajratadigan; saxarolitik 
fermentlar ko’prik qiziqish uyg’otadi. 
a) Saxarolitik fermentlar. Uglevodlarni kislota va gaz hosil qilib ‘archalash 
xususiyatiga ega (SO
2
, H
2
S). Bular Giss muhitida uglerodning ‘archalanishi 
natijasida ko’riladi va indikator yordamida bu muhit qizil rangga bo’yaladi. 
Maxsulot solingan ‘robirkaga shisha naychalar joylashtiriladi va naychaning uchi 
gaz yigilishi uchun berkitilgan bo’ladi. Har bir mikrob turi fermentlarning ma'lum 
yigg’indisi bilan xarakterlanadi. Bunda uglerodlar turlicha ‘archalangan bo’ladi. 
Masalan ichak tayoqchasi laktoza, glyukoza, maltozani ‘archalaydi, bryushnoy tif 
tayoqchasi esa glyukoza, maltoza va mannitni gaz hosil qilmasdan kislotagacha 
‘archalaydi. A va V ‘aratif bakteriyalari glyukoza, maltoza va mannitni kislota va 
gaz hosil qilib ‘archalaydi. Tif-paratif bakteriyalari laktozani umuman 
parchalamaydi. Shuning uchun saxaralitik fermentlar bakteriya turini aniqlashda 
foydalaniladi. Laktozani o’rganish uchun uni sutga ekiladi. Ichak tayoqchasi ekilgan 
sut 1 sutkadan keyin qoladi. Tif tayoqchasi ekilgan sut esa o’zgarishsiz qoladi. 
b) proteolitik fermentlar. Oqsil mikroblarini indol, ammiak va H
2
S xosil qilib 
parchalaydi. Bu moddalarni aniqlash uchun bulonga va peptonli suvga mikrob 

---

ekiladi, so’ng ‘robirka tagiga filtr qog’ozi solinadi (indikator shimdirilgan) va 
termotsatga 2-3 kunga qo’yiladi. 
Indolga ‘roba. probirkaga kislota shimdirilgan indikator qog’ozi tushirilganda ‘ushti 
rangga kiradi. 
H
2
Sga proba. Agar mikrob kulturasi H
2
S ajratib chiqarsa, unda qo’rg’oshin atsetati 
eritmasiga shimdirilgan qog’oz qorayib ketadi. [3]