Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазiiрлиги



Download 65,76 Kb.
bet8/22
Sana24.02.2022
Hajmi65,76 Kb.
#232736
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   22
Bog'liq
Lїьрф -ёёртшщ.pdf

ЯССАВИЙ КМАТЛАРИ


Ах.мад Яссавий шеърларининг х.ар парчасига «х.икмат» унвони берилган, тупланиб китобнинг шаклига келтирилrан. Букун орамизда бу китобнинг бир куб 1<улёзма нусхалари булrоии каби Тошкент, Истанбул, К:озон шах;арларида босилrон босма нусхалари )(ам rубдир.
А>\Мад Яссавийнннг бу асари )(Ижрий бешинчи-олтинчи асрнинг адабнй емишн, яъни маШ)(ур «:Х:ибатул )(аl(ОЙИI(» китоби билан бир асрда ёзилмиш булFони учун адабиёт, айни1<;са эл тарихимиз учун капа ах,амиятчилик асарлардан саналса керак эди. :Х:Ижрий бешинчи-олтинчн асрда ёзилrон туркча асарларнинг озлиmни кузга олrонимизда, бу асарнинг I<ИЙмати яна ортrон булар эди. Лекин бахтrа 1<арши масаланинг шу томони l(УТГанимиздан бир оз бошl(ачадир: «Девони )(Икмат»нинг букун маълум булrон нусхаларининг )(аммаси сунг замонларда ёзилrон нусхалардир.
Унинг Яссавий замониrа Яl(ИН бир замонда ёзилrон бир нусхасн майдояда йуl(. Букун «Девони )(Икмат»лардаги парча )(Rl(Иl(атан Яссавийникими? Ундан сунгра давом эткан шогирдлари, муридларя, унинг отиrа баъзн парчалар ёзиб тарl(атмадяларми? Букуя «Девони )(Икмат»нинг
)(аммаси, )(еч булмоrояда бир l(ИСМН сунг замонда етишкан мана шуяаl(а
шоmрдларинннг асарларя эмасми?
Букуя нлм дунёеида маълум «Девонн )(ИКМат»ларни мана шундан шуб)(алар остнrа l(олдирнш мумкин. «Девони )(Икмат»нннг Яссавий замонига Яl(ИН бнр замонда ёзялrон бирор нусхасн топялмаrунча бу шуб)(аларни ЙУf<ОТНШ мумкин эмас. Бу шуб)(алар йуl(олмаrунча маълум бнр «Девони
)(ИКмат»ларни тил тарихи 1<арашидан текширишдан ялмий бяр натижа ЧИI<Майди».
ЯССАВИЙНИНГТАЪСИРИ
Турк дунёсида уткан шонрлар, адиблар, суфилар орасида Яссавий 1\адар. уз таъсирини кенrайткан бир кишини учратиб булмайди. Урта Осиёнииг шайхлари, эшонлари Яссавийни узларига пир, устоз деб танийдирлар. Ах.мад Яссавийдан кейин унинг услубида шеър ёзмоl( турк шайхлари орасида
«муда» шаклига кирган. Булар услуб, вазн, мафкура ёmдан Яссавийни айнан таклид 1\ИЛИб <О(икмат»лар ёзrон ва бу )(икматларни мачитларда жаJ<р кунларида УI\УТFонлар. Унинг маслагида булrон Мансур ота, Абдулмалик ота, Тож хуJКа, Саид ота, Сулаймон ота, Зангй ота, Узун Хасан ота, Сайид ота, Исмоил ота, Исх.01< ота, Садр ота, Бадр ота, Али шайх, Мавдуд шайх, Камол шайх, Ходим шайх, Халил ота каби шайхлар, эх.тимолким, шу йулда
)(Икматлар ёзднлар. Лекин буларнинг асарлари букун майдоида 1\Одмаrон.
Ёлгуз )<аким Сулаймон отанинг )(Икматлари машхурдир. Ах,мад Яссавийни ТЗЪI\Иб эткан кишилардан бизга маълум булrонларидаи бири J<Ижрий 1263 да вафот 1\ИЛFОН Азим Хужадирким, 11икматлари J<Ижрий 1312 да Тошкентда
<«Девони )(Икмат»нинг Истанбул босмасида Юсуф Байзавий, !'\озон босмасида л Fариб тахаллуслари борким, булар Ахмад Яссавий мактабида етишган шоирлардандирлар. Ёлгуз Урта Осиёда эмас, татарлар орасида J<ЗМ Яссавий билан унинг шогирди Сулаймон отанинr катта эътиборлари булrон, уларнинг )(Икматлари ХЗЛI\ срасида 1\УЛдан-кулга юруб 91\Улrон, )(атто неча дафъалар босилиб тарl(атилrон. Татарлар орасида жуда машхур ва муътабар булrон «Бадавом»да Яссавий )(Икматларининг шакли курунуб турFони каби
Яссавий )(ам Сулаймон бта услубларида ХЗЛI\ шеърлари )(ам булуб уткан.

(«Татар адабиёти тарихи. Феодализм даври». Иккничи босма А. РЗ)(Им, А.
Азиз, Б. 140) Озарий туркларкииг машхур мутасаввуф шоирлари булFои Саид Эъмод Насимий, туркман ХЗЛI\ шоири Мухтумl(улииинг, усмоили халl\ мутасаввуф шоирларииинг АJ\Мад Яссавийдаи таъсирланганлари илм дуиёсига маълумдир.
Булардаи охиргиси кенг бир шаклда изо)( 1\ИЛМОI\ учун усмонли олими
Купрелизода узининг «Турк адабиётида илк мутасаввуфлар» отли китобни ёзиб чиl(ардиким, адабиётимизнинг тарихи билан к.изик;к.он кишиларга мутолааси лозимдир.
Яссавий асарларининг бунча кенг доирада ёйилиб УкУЛrони х.ам

Download 65,76 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish