Узбекистон тарихининг урта асрлар даври



Download 1,1 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/13
Sana21.02.2022
Hajmi1,1 Mb.
#42949
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13
Bog'liq
китоб-2

1. Ёзма манбалар - эпиграфрж ёдгорликлар, яъни тош, металл, су як 
ва сополга битилган битиклар, «Авесто», ь^адимги ва урта асрлар 
муаллифларининг хабарлари, граффитлар, 
яънр
1 
цуп билан бинолар, 
металл буюмлар, идршшарда ^олдирилган излар, папирус, пергамент 
ва к;огозлардаги кулёзмалар, чоп этилган материаллар.
2. Модций ёки археологик манбалар 
- археологак тад^рщотлар 
натижасрща 
урганртадиган мехнат ва жанговар ^уроллар, ^унарман- 
дчилик буюмларр1, идишлар, уй-рузгор буюмлари, кийимлар, чорва- 
чилрпс 
анжомларР!, 
тангалар, санъат буюмлари, меъморчилрнс, мудо- 
фаа иншоотларР1, уй-жой колдир^лари кабршардир. Модций манба­
лар ёзувсиз замонлардаш тарихимизнрг тиклаш учун улкан ахамият 
касб этади.
3. Этнографик маълумотлар 
- энг кадимги даврдан бошлаб сунгги 
урта асрларга кадар одамларнинг яшаш тарзи ва турмуши, урф-одат- 
лари ва анъаналари, байрамлар ва 
динрш
 эътрщодлар, хужалик юри- 
тиш уцумларрг, маълум ^абршалар, элатлар ва этник гуру^ларга хос 
булган анъаналар ^акрща к^имматли маълумотлар беради.
4. Лингвистик маълумотлар - кадимги тршларнинг ёзма, бадиий 
ва огзаки нут^да акс этиши, турли х а л ^ а р тили ва ла^жасидагрг 
ухшашликларнинг тарррхий илдролари ха^идаги маълумотларни уз 
ичига олади. Ушбу маълумотлар халгргар ва элатларнршг этник ке- 
либ чикиши ^амда машгулотларР1, миграцион жараёнлар, динийэъти- 
^одлар, маданият, турмуш тарзинрг урганрпцца мухим ахамият касб 
этади.


5. Кинофото^ужжатлар - нисбатан янги во^еа-^одисалар ва маъ- 
лум шахслар буйича илгари сурилган фикрларнинг тасдиги хисобла- 
нади.
6. Архив материаллари - XJX асрнинг урталаридан бошлаб бу- 
гунга ь^адар ижтимоий-щтисодий, маданий ва сиёсий жараёнларни 
урганишда марказий ва жорий архивларда сакланаётган маълумот­
лар жуда му^им ахамият касб этади.
Тарихий манбаларни урганиш, яъни манбашунослик - тарих фа- 
нининг махсус со^аси булиб, тарих фани ривожланиши ва тарих ёзи- 
лишида ута му^им а^амиятга эга. Х^озирги пайтда манбашунослик 
фани кенг ривожланмокда. У ю^орида курсатилган методологик ил- 
мий-назарий, гоявий-мафкуравий асос ва илмий усулларга таянади.
Манбашунослик фани асосан тарихий манбаларни урганиш би­
лан машгул булиб, манбаларнинг ^имматини, ^а^и^ий ва ^а^икий 
эмаслигини ани^лаш билан бирга, уларни туркумларга ажратади. 
Масалан, модций ва маънавий ёдгорликлар хамда ашёвий - этногра- 
фик, лингвистик ва огзаки (фолклор) манбалар шулар жумласидан- 
дир. Манбашунослик манбаларни ани^лаш ва саралаш, уларнинг 
илмий ^имматини белгилаш, та^лил ^илиш, яратилиш тарихи, шарт- 
шароитини урганиш каби со^аларга булинади.
Хулоса шуки, манбалар тарихий жараён ва во^еликларни узида 
реал акс эттирган булиб, тарихийликнинг инъикоси булмоги керак. 
М ана шунда уларнинг тарихий а^амияти ю^ори булиб, тарихий 
^а^и^атнинг юзага чикишига я^индан ёрдам беради.
Маълумки, тарихни хал^ яратади. Минглаб йиллар давомида яра­
тилган ушбу тарихни у^итиш ва урганишда ёрдамчи фанларнинг 
а^амияти бе^иёсдир. Чунончи, археология, этнография, антрополо­
гия, нумизматика, лингвистика, тарихшунослик, атамашунослик, 
социология, тарихий демография, тарихий география, геополитика, 
фалсафа, улкашунослик, картография, и^тисод, маданиятшунослик, 
диншунослик каби йуналишлар ёрдамчи фанлар жумласидандир. 
Лекин Узбекистон тарихини яратишда бир г^атор ёрдамчи фанлар 
маълумотлари олимлар эътиборидан четда колмо^да.
Масалан, мавжуд у^ув ^улланмалари ва дарсликларнинг аксари- 
ятида ёритилаёттан мавзунинг тарихшунослиги берилмайди. Мута- 
хассис талабалар учун яратилаётган дарсликларда кис^ача, экскур­
сия тарзида маълум давр, мавзу ва муаммо буйича тарихшунослик


ёритиб берилса, келажакда тад^икот ишларини олиб бориши мум- 
кин булган иктидорли ёшларимиз учун фойдадан ^оли булмайди. 
Шунингдек, тарихшуносликдан бохабар булиш - ёш олимларнинг 
исти^болли ва долзарб мавзуларни танлашлари учун катта ахамият 
касб этади.
Узбекистон тарих и буйича янги авлод у^ув адабиётларини яра- 
тишда эътибор берилиши лозим булган му^им масалалардан яна бири

Download 1,1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish