Ózbekistan respublikasi joqari va orta arnawli bilimlendiriw ministirligi berdaq atindaĝi qaraqalpaq mámleketlik universiteti

Analog-úzliksiz ólshewde ólshenip atırǵan shamanıń ma`nisi úzliksiz túrde belgilengenler etiledi.
Úzliksiz-diskret ólshewinde bolsa ólshewler nátiyjesi tek ayırım waqıt momentlerde belgilengenler etiledi.

Ólshew quralların salıstırıw, kalibrovka qılıw usılları
Jumistan maqset - ólshew quralların salıstırıw, kalibrovka qılıw hám olarǵa talaplar boyınsha bilimlerdi qáliplestiriw.
Máseleniń qoyılıwı
Shınıǵıw wazıypaları hám tapsırmalar :
- ólshew quralların salıstırıw hám túrleri boyınsha teoriyalıq bilimlerdi bekkemlew;
- ólshew quralların kalibrlewni analiz qılıw kónlikpesin iyelew;
- ólshew quralların salıstırıwda laboratoriya (anıq laboratoriya hám ólshew quralı mısalında ) ótkerilip atırǵan ortalıq temperaturası hám ızǵarlıǵına tiykarında ońlaw koeffitsentlarini esaplaw ;
- ólshew quralların salıstırıw udayı tákirarlanatuǵınlıǵın anıq mısallar tiykarında esaplaw ;
- ólshew quralların salıstırıw, kalibrovka qılıw boyınsha mámleket bojlarini o'ndirish jaryonini analiz qılıw hám esaplaw ;
- ólshew quralların salıstırıw, kalibrovka qılıw, olarǵa talaplardı analiz qılıw boyınsha teoriyalıq bilimlerdi bekkemlew.

Salıstırıwǵa ulıwma talaplar
Salıstırıw usılları hám qurallarınıń hújjetleri standartlar, basshısıy hújjetler, usınısnamalar yamasa isletiw hújjetleriniń quramındaǵı bólimleri kórinisinde islep shıǵilıwı múmkin.
Ulıwma belgii boyınsha birlestirilgen hám tikkeley salıstırıw ushın da, ólshew quralların salıstırıw boyınsha hújjetlerdi islep shıǵıw ushın da qollanılatuǵın, sol gruppaǵa tiyisli bolǵan ólshew qurallarınıń toparın salıstırıw usılıyatinn belgilendigan normativ hújjetler standartlar, basshısıy hújjetler, tavsmyanomalar ko'riiishida islep shıǵıladı.
Isletiw hújjetleri quramına kiretuǵın salıstırıw usılıyatlari hám salıstırıw boyınsha jollamaları, ólshew quralların arnawlı bir xilini salıstırıw usıllarinn hám salıstırıw quralların anıq belgilewi kerek.
Ólshew quralların belgili tu’rin salıstırıw boyınsha normativ hújjetlerin standartlar, basshısıy hújjetler, usınısnamalar kórinisinde islep shıǵıwǵa ruxsat etiledi.
Standartlardı, basshısıy hújjetlerdi, usınısiomalarii islep shıǵıw Óz RST 1. 1 hám Óz RST 1. 8 larga qaray ámelge asıriladı.
Isletiw hújjetleri quramına kiretuǵın salıstırıw usılıyatlari hám salıstırıw boyınsha jollamalar ólshew quralların Uz RST 8. 009 boyınshaxilini tastıyıqlaw sınaqlarına tayarlawda yamasa Óz RH 51—022 boyınsha ólshew quralların tastıyıqlanǵan xiliga muwapıqlıǵı sınaqlarına tayarlaw processinde hújjetti qayta kórip shıǵıwda ólshew quralların islep shıǵıwshı -shólkem tárepinen islep shıǵıladı.
Óz RST 8. 011 ge qaray metrologik attestatlashga usınıs ztiladigan ólshew quralların salıstırıw boyınsha normativ hújjetleri ólshew quralların islep shıǵıwshı -shólkem, óndiriwshi, qarıydar yamasa metrologik attestatlashni ótkeriwshi shólkem tárepinen islep shıǵıladı.
Ólshew qurallardı salıstırıw boyınsha normativ hújjetleri mámleket metrologik xızmeti keńselerinde metrologik ekspertizadan ótiwi kerek.
Ceriyali óndiriske qaratnıp atırǵan ólshew quralların salıstırıw boyınsha normativ hújjetleri metrologik xızmettiń Bas orayı (MXBM) menen kelisim bolıwı hám O'zstandart agentligi tárepinen tastıyıqlanǵan bolıwı kerek.
Shet elden keltiriletuǵın ólshew quralların salıstırıw lash boyınsha normativ hújjetleri, sol ólshew qurallardı Respublikada bolǵan metrologik támiynatınıń qurallarında salıstırıwlanıwı múmkinligin anıqlaw maqsetinde MXBM de metrologik ekspertizadan ótiwi kerek.
Talap etilgen anıqlıqta metrologik xarakteristikaların aiiqlanishini támiyinleytuǵın, Respublikada bar bolǵan salıstırıw qurallarından paydalanıw maqsetinde normativ hújjetlerge qosımshalar islep shıǵıwǵa ruxsat etiledi.
Shet eldan keltiriletuǵın ólshew quralların salıstırıw boyınsha normativ hújjetleri yamasa ózgerisleri mámleket metrologik xızmeti keńseleri tárepinen tastıyıqlanishi kerek.
Óz RST 8. 011 ge qaray metrologik attestatlanishi kerek bolǵan ólshew qurallardı salıstırıw boyınsha normativ hújjetlerdi tastıyıqlaw mámleket metrologik xızmeti keńseleri ótkeredi.
Salıstırıw usıllariva qurallarıiing normativ hújjetlerin tastıyıqlaw hám dizimge alıw tiyisli taypa daǵı hújjetlerdi tastıyıqlaw hám dizimge alıw qaǵıydalarına muwapıq O'zstandart agentligi tárepindesi ámelge asıriladı.
Ózbekstan Respublikası aymaǵında ólshew qurallarınıń salıstırıw usılları hám quralları boyınsha ámel qılıp atırǵan standartlar, basshısıy hújjetler, usınısnamalar tuwrısındaǵı informaciya O'zstandart agentligi tárepinen baspa etiledi.
Normativ hújjetlerdiń ámel qılıw múddeti ólshew qurallardıń toparın ayriqsha ózgeshelikine hám salıstırıw sxemasınıń normativ hújjetin ámel qılıw múddetine baylanıslı túrde belgilenedi hám 5 jıldan kóp bolmawi kerek.
Islep shıǵıwshı normativ hújjetti ámel qılıw múddeti tawsılǵannan keyin onı normativ hújjetlerdiń zamanagóy jaǵdayına, xalıq aralıq hújjetlerge hám metrologik támiynat qurallarınıń jaǵdayına muwapıqlıǵın tekseredi. Islep shıǵıwshıniig usınısına qaray ózgertishsiz normativ hújjetlerdi ámel qılıw múddeti uzaytırılıwı múmkin. Zárúr bolǵanda islep shıǵıwshı ózgerislerdi yamasa hújjetti jańa redakciyasın tastıyıqlawǵa usınıs etedi.
Normativ hújjet zamanagóy talaplarǵa muwapıq bolmaǵanında onı ámel qtsilish múddeti tawısılmastan qayta kórip shıǵilıwı mumkii.
Ólshew qurallarn ushın normativ hújjetlerniig ózgertishi, ámel qılıw múddetin uzaytırilishiyoki jańa redakciyası MXBM menen kelisip alınǵan bolıwı kerek. Normativ hújjetke ózgerislerdi kirgiziw, ámel qılıw múddetin uzaytırıw tártibi O'zstandart agentligi tárepinen tiyisli taypa daǵı normativ hújjetlerge belgilengen qaǵıydalarǵa qaray ámelge asıriladı.