´збекистон республикаси солиµНИ

Давлат солиқларига:
қўшилган қиймат солиғи, даромад солиғи, акциз солиғи, 
божхона божи, давлат автомобил назорати йиғими ҳамда қуйидаги 8 турдаги давлат 
даромадлари киради: 

темир йўл, хаво транспорти, автотранспорт, сув транспортларида қолиб кетган, 
эгалари томонидан сўраб олинмаган юкларни сотишдан тушган даромад; 

почтада қолиб кетган 30 кун ичида эгалари томонидан талаб қилиб олинмаган 
почта жўнатмаларини сотишдан келган даромад;

давлат ҳисобига мусодара қилинган, эгаси топилмаган автомобилларни сотишдан 
келган даромад - тушум,

---

88 

банкларда эгаси олмай қолиб кетган депозит суммалар. 
Махаллий солиқларга киради: 

Ер солиғи. 

Мол - мулк солиғи. 

Тадбиркорлик 
фаолият 
билан 
шуғулланмоқчи 
бўлган 
шахсларни 
туманҳокимлигида рўйхатга олишда олинадиган йиғмалар: нонвой, ошпаз, мискар, 
дурадгор, тандирчи, хусусий автомобил эгалари. 

Савдо қилиш хуқуқи учун олинадиган йнғим. 

Деҳқон бозорида олинадиган йиғим патта пули. 

Автотрапспортларни парковка қилиш учун йиғим. 

Туманҳудудини тозалаш учун йиғими. 

Спиртли ичимликларни сотиш ҳуқуқи учун махсус йиғим. 

Аукционлар ўтказиш учун йиғим.

Лоторея ўтказиш учун йиғим. 

Кино ва телевидениега суратга олиш учун йиғим. 

Концерт заллари ва ташкилотлардан олинадиган йиғим. 
Солиқ функциялари 
1.
Фискал функцияси. 
2.
Рағбатлантириш функцияси. 
3.
Назорат функцияси. 
Фискал 
ёки хазина функцияси муҳим аҳамиятга эга, чунки солиқ туфайли давлатни 
хазинаси тўлдирилади, давлат заҳираси хосил қилинади.
Рағбатлантириш 
функцияси ҳозирги ўтиш даврида давлат бозор инфратузилмасини 
ташкил қилувчи корхоналарга, устивор корхоналарга ишлаб чиқаришни кенгайтириш, 
ривожлантириш учун уларга солиқ тўлашларида имтиёзлар беради. Айримлари 2 йилга 
соликдан қисман озод қилинади. Бу вақтинчалик ҳолат бўлиб бозор иқтисодиёти 
қонунлари тўлиқ ишлаш билан, давлат корхоналар ишига аралашмайди. Уларни солиқ 
орқали ишлаб чиқаришни ривожлантириш ва қизиқтиришга хожат қолмайди. 
Назорат функцияси 
эса корхоналарни даромадларини тўғри тақсимлаш, солиқларни 
тўғри ҳисоблашларини, солиқ суммаларини ўз вақтида давлат бюджетига ўтказиб 
туришларини назорат қилади. 
Назорат функциясини давлат солиқ органлари ҳодимлари амалга оширадилар. 
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарорига асосан четдан товар 
олиб келувчи юридик ва жисмоний шахслар махаллий хокимликда рўйхатда туришлари 
ва тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланиш учун лицензия олишлари шарт, акс ҳолда 
мол-мулклари давлат фойдасига мусодара қилинади.
Агарда юридик ва жисмоний шахслар махаллий хокимликда рўйхатда турмасалар, 
лицензиясиз ишласалар ёки лицензия муддати ўтиб кетса қуйидаги жазолар 
қўлланилади: 

30 кунгача фаолият кўрсатса, энг кам ойлик иш ҳақининг 50 баробари ҳажмида 
ёки ялпи даромаднинг 10 фоизи миқдорида жарима тўлайдилар; 

Агар 30 кундан зиёд фаолият кўрсатса, энг кам ойлик иш хақининг 100 баробари 
миқдорида ёки олган ялпи даромадининг 50 фоизи микдорида жарима тўлайдилар ва 
мол-мулк давлат фойдасига мусодара қилинади. 
Фарғона водийси вилоятларида солиқ инспекцияси рейдида аниқланган:
Хусусий тадбиркорлар хонадонларда лицензияси бўлмаган ҳолда халқ истеъмоли 
товарлари ишлаб чиқарганлар, хаттоки давлат монополияси ҳисобланган товарлар ишлаб 
чиқарганлар. Масалан, музқаймоқ, пойафзаллар, трикотаж кийим бошлар, ароқ, 

---

89 
маҳсулотлари шллаб чиқарганлар, заргарлик, автослесарлик фаолияти билан 
шуғулланганлар.
Тошкент вилояти солиқ ипспекцияси ҳодимлари рейдида қуйидагилар аниқланган: 
Вилоят туманларида хусусий тадбиркорлар қонунбузарликларга йўл қўйганлар: 

Авто эҳтиёт қисмлар билан савдо қилувчи дўконларда касса аппаратларидан 
фойдаланмаганлар; 

Касса тушими банка ҳисоб рақамга топширилмаган; 

Лицензиясиз ишлашган; 

Четдан келтирилган авто эҳтиёт қисмларга божхона божи тўланмаган. 
Натижада маъмурий чоралар кўрилган: 50 энг кам иш ҳақи миқдорида жарима 
олинган, авто эҳтиёт қисмлар давлат фойдасига мусодара қилинган.