91-rasm. Hozirgi zamon asfaltobeton qorishmasini yo‘lga yotkizuvchi mashinalar:
a) rezina g‘ildirakli; b) gusenitsali.
Sifatli yotqizish uchun keltirilgan aralashma kerakli temperaturada bo‘lishi
zarur. Bitum markasiga bog‘liq ravishda yotqizishda
aralashma uchun ruhsat
berilgan eng kichik temperaturasi 30 jadvalda ko‘rsatilganiga mos kelishi kerak.
30-jadval
Aralashma turi
Bitum markasi
Aralashma temperaturasi,°S,
kam emas
SFM siz
SFM bi lan
Issiq
BND 90/130, BN 90/130,
BND 60/90, BN 60/90,
BND 40/60
120
110
Sovuq
SG, MG, MGO 130/200
70
70
YOtqizishda bo‘ylama choklarni xosil kilmaslik uchun bir vaqtning o‘zida
ikkita va uchta yotkizuvchi bilan ishlanadi. YOtkizilgan qatlam yuzasi yotkizuvchi
yushishidan keyin tekis, bir jinsli, o‘zilishsiz va govaksiz bo‘lishi kerak. Tor
polosalarda buralgan joylarda aralashma, asosiy yotkizuvchi
bilan bir vaqtning
o‘zida ko‘tttimcha. kichik yotkizuvchi bilan yotkiziladi, bu koplamani bo‘tun eni
buylab aralashmani birdaniga zichlashga hamda ekspluatatsiya jarayonida bo‘lishi
mumkin bo‘lgan qo‘shimcha yoriklar va bo‘ylama spaykalarni xosil bo‘lishidan
saqlanishga imkon beradi.
Bitta polosani yotqizib, asfalt yotkizuvchi chetlari sovumasdan ko‘shni polosaga
o‘tadi, ya’ni 92 rasmda ko‘rsatilgan chizma bo‘yicha itlaydi. Sovib kolgan
holatlarda
92-rasm. Asfaltyotqizgichning polosadan polosaga o‘tish chizmasi :
1 - ishchi yurish; 2 - kaytit; doirada ko‘rsatilgan; doirasiz korishmani yotkizit ketma-ketligi
ko‘rsatilgan (1-22) - ishchi va kaytit yo‘llarini
almatiti
Sovuq asfaltbeton qorishmadan eyilish qatlamini qurish ishlari quruq, harorat
+25 °S dan yuqori, quyoshli ochiq ob-havo kunlarida amalga oshiriladi.
Sovuq asfaltbeton qorishmasi GOST 9128-97. Talablariga javob berishi kerak.
Asfaltbeton qorishmasini tashib keltirish
va yotqizishdan avval, barcha
rejalashtirishjoyiga bog‘lash ishlari bajarilgan bo‘lishi kerak. Qoplama supiruvchi
mexanizm bilan bir joydan 1-2 marta o‘tish orqali chang va chiqindi-axlatlardan
tozalanishi shart. Zarur bo‘lsa suv sepadigan mashina bilan yuvilishi lozim. Eyilish
qatlamini yotqizishdan 2 soat oldin qoplama yuzasiga 125 °S
gacha qizdirilgan
suyuq bitum bilan 0,5-0,7 m/m
2
me’yorda avtog‘udronator yordamida ishlov
beriladi. Eyilish qatlamiga yotqizish uchun mo‘ljallangan sovuq asfaltbeton
qorishmasi ABZ larda qorishtirgichlarda tayyorlab olinadi.
Eyilish qatlamini qurish uchun uyum holida to‘plangan, tshla shakllanib
bo‘lgan qorishmalar ishlatiladi.
Sovuq asfaltbeton qorishmalaridan eyilish qatlami DZ-99
avtogreyder
yordamida bir necha marotaba o‘tish bilan qoplamaning butun kengligi bo‘yicha
yotqiziladi.
Ish smenasi boshlanishidan oldin ishchilar ko‘chma shlagbaum, to‘siqlar va
yo‘l belgilarini o‘rnatib oladilar.
Asfaltbeton qorishmalar avtosamosvallar bilan tashib keltiriladi.
Qorishmalar avtosamosvaldan “O‘zidan oldinga” sxemasi bo‘yicha to‘qiladi.
Asfaltyotqizuvchi
ishchi
avtosamosval
kuzovini
qorishma
qoldiqlaridan
uzaytirilgan dastali belkurak yordamida tozalab oladi, so‘ng avtosamosvalning
yurishi uchun qo‘l bilan ishora qiladi (xabar beradi).
Avtogreyderdan samarali
foydalanish uchun avtosamosvallar yuk ko‘tarishini, qoplama qalinligi, kengligi va
zichlanish koeffitsientini hisobga olib, to‘qiladigan qorishma uyumlari orasidagi
masofa aniqlanadi. Keltirilgan qorishmalar miqdori 1 kunlik ish hajmining yarmiga
etganda, qorishmani yo‘l o‘rtasiga uyub tayyorlanadi. Eyilish qatlamini
yotqizishdan oldin qoplama chekkasi bo‘ylab rejalashtiri joyiga bog‘lash
ishlari
bajariladi. So‘ng texnik xodim nazorati ostida avtogreyderchi qorishmani qatnov
qismining butun kengligi bo‘ylab yoyib chiqadi.
SHundan so‘ng qatlam qalinligi va bir tekisda yoyilganligi tekshiriladi. Ayrim
notekisliklar qo‘l yordamida to‘g‘rilanadi. Aniqlangan kamchiliq va notekisliklar
bartaraf etilgandan so‘ng qatlamni valetsli katoklar bilan zichlash ishlari bajariladi.
Qoplama katoklar bilan zichlanib bo‘lingandan so‘ng, uning tekisligi yuzasiga
bo‘ylamasiga va ko‘ndalangiga 3 m li reykani qo‘yish bilan tekshirib ko‘riladi.
Bunda qoplama sirti bilan reyka orasidagi tirqish ruhsat etilgan qiymatda bo‘lishi
kerak. Ish kuni oxirida yangi yotqizilgan qoplama oxiri belkurak bilan bir tekisda
kesib chiqiladi.
YAngi yotqizilgan qatlam
ustidan qatnovni ochish uchun, qoziqlar, to‘siqlar,
yo‘l belgilari yig‘ishtiribolinadi, bunda faqat ikki tomondagi , qoplama
shakllanguncha tezlikni cheklovchi yo‘l belgilari qoldiriladi.
Sovuq asfaltbetondan qurilgan eyilish qatlamini 6-10 t lik valetsli katoklar bilan
bir izdan 5-6 marta o‘tish orqali zichlanadi.
Zichlashni qoplamaning chetidan o‘rtasiga qarab bo‘ylamasiga o‘tishlar bilan,
so‘ng o‘rtasidan chetiga qarab, bosilgan izni 20-30 cm qamragan holda bosish bilan
amalga oshiriladi. Zichlashning boshlanishida katokning tezligi 1,5-2,0 km/soat, bir
izdan 3 marta o‘tgandan keyin esa tezlikni 3-4 km/soat gacha oshiriladi. Katokning
harakatlanishi
bir tekis, tezlik ohista o‘zgartirilishi kerak. Katokni zichlanayotgan
qatlam ustida to‘xtatilishiga yo‘l qo‘yilmaydi.To‘xtatishning zaruriyati tug‘ilsa,
zichlanayotgan joydan chetga olib chiqib, so‘ng to‘xtatiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
