Kartaning maqsadi nima? Kartadan qanday foydalaniladi? Kartalar tadqiqot natijalarini ko’rsatish uchun, axborotni saqlash uchun kontseptsiyani ko’rsatish uchun ishlab chiqilganmi? Agar kartograf kartaning maqsadi xaqida ma’lum tasavurga ega bo’lmasa axborot xam aniq bo’lmaydi. 2.7-rasmda turli xil maqsadlar uchun mo’ljallangan bir-xil asosiy predmetning ikkita kartasi ko’rsatilgan. Aktsentlardagi farqlarga e’tibor bering. rasm. Bu kartalarning turli xil maqsadlari dizaynda o’z aksini topgan. Chap tomondagi xaritada oddiygina hudud tasvirlangan, o’ng tomondagi xaritada esa mahsulot ishlab chiqarish tasvirlangan
Kartaning predmeti yoki mavzusi nima hisoblanadi?
Navigatsiya kartasi shunchaki joylarni ko’rsatadigan yoki axoli zichligini ko’rsatadigan kartadan ko’ra ko’proq talablarga ega. Mavzu va joy proeksiya masshtab tanlisha va umumlashtirish darajasiga bog’liqdir.
Taqsimlash artalari teks maydonlarning chiqqan joylarini ko’rsatishni talab qiladi, bug’doy taqsimotini ko’rsatuvchi kartada batafsil qirg’oq chiziklarni ko’rsatish shart emas, o’rtacha kenglikka ega xududlarni, masalan tsilindirsimon proeksiyalarda taqdim qilish yaxshiroqdir. Bu mavzularni xar biri muvofiq keluvchi boblarda batafsilroq muxokama qilinadi.
Kartaning maqsadi nima?
Karta tushuntiradimi, tarixdan xikoya qiladimi, ishontirish yoki tasvirlash uchun foydalaniladimi? Kartalar ekspozitsion, tariflovchi, ishonchli yoki tavsiflovchi bo’lishi mumkin. Karta ilmiy va tadqiqot maqolalariga kiritiladi, qoydaga ko’ra bu tushuntirishi uchun foydalaniladi; kartalar tarixni tushintirish va tarix xaqida so’zlab berishi mumkin; siyosiy jurnal, reklama yoki gazetalardagi kartalar ishontirish uchun ishlatiladi; va ba’zi kartalar shunchaki tasvirlaydi, “Siz shu erdasiz” degan manoda xam mumkin bo’lishi mumkin. Bu mavzular rang, umumlashtirish va ramzlarni qo’yish xaqidagi boblarda yana ko’rib chiqiladi. Ko’rinib turibdiki kartaning maqsadi mavzusi va nimani nazarda tutishi bir biri bilan yaqindan bog’langan.
Tinglovchilar kimlar?
Tinglovchilarning o’ziga xosligi qanday? Tinglovchilarning yoshi qanday? Ular kartaning mavzusi bilan qanchalik tanish? Ular kartani qanchalik bilishadi? Ularning ko’rish qobilyati qanaqa? Ko’rish qobiliyati yaxshi bo’lmagan odamlar uchun mujassamlangan kartalarni ko’rish qobiliyati yaxshi bo’lgan odamlar uchun mujassamlangan kartalar bilan qiyoslanganda turlicha talablar qo’yiladi. Maktab darsliklari uchun bo’lgan kartalar ilmiy ishlarda qo’llaniladigan kartalardan ko’ra boshqa talablarga esa Foydalanuvchilarning talablari qanday? O’quvchilar kartadan qanday foydalanadilar? Ular kartadan qaerda foydalanadilar? Kartani o’qish uchun sharoit qanday? Stol atrofida o’tirib kartadan maslaxatlar olinadimi, mashina xaydab ketayotgandami, velasapid poygasidami yoki etalon sifatida foydalaniladimi? Bu kartalar foydalanuvchilarning talablariga ko’ra turli xil talablarga ega bo’ladi.
Mashina xaydashda maslaxat olinadigan taksi xaydovchisi uchun bo’lgan karta turistik so’qmoq bo’ylab sayir qilishi uchun mo’ljallangan kartaga qaraganda boshqacha talablarga ega.
Ko’p hollarda kartograflar o’zining tinglovchilarini nazardan qochiradi. Bu kartadan kim foydalanadi va nima uchunligi kartograflarni ko’z oldida turishi kerak, bu kanalizatsion linyalarni ko’rsatadigan kartami, joriy voqealarni ko’rsatadigan goueta kartasimi yoki darslikka mo’ljallangan karta ekanligining yodida turishi kerak. Ko’ruvchi, uchuvchi va talabaning kartga bo’lgan talablari turlicha.
Kartaning formati nima?
Format saxifaning yoki ekranning o’lchami va shakliga xamda foydalanib bo’ladigan ranglarga kiradi. U karta ishlab chiqariladigan joy bilan bog’liq bo’ladi. Amerika geograflarining yozuvlar Assosatsiyasi, profesional geograf va SA 915 kabi ko’plab profesional jurnallar o’zlarining andozaviy formatiga ega; Bu andozalarga muxarirlar yo’l qo’yadi. Ko’plab bunday jurnallar xar bir sonida illyustratsiya talablarini chop etadilar. Kitob ishlab chiqaradigandan keyin sa’nat muxariri saxifa farmatini belgilaydi. Dissertatsiya uchun kartalar universitet tomonidan o’rnatilgan ma’lum formatlarga ega, gazeta kartalari ustun o’lchamlariga muofiq kelishi kerak va biznes-hisobotlaridagi kartalar xisobot yozilgan saxifaga to’g’ri kelishi kerak. Monitorda ko’rsatiladigan yoki ekranga uzatiladigan kartalar bosmadan chiqadigan kartalardan farq qiladi. GPS ekranlarda ishlatiladigan bitta monitoringlar, ko’p telefonlari va mp3 qurilmalari kabi yangi formatlar paydo bo’lgan;ular kompyuter monitorringlarining keng ekranlarga qaraganda boshqacha talablarga ega.
Takrorlash uchun savollar Maxsus kartalar guruxi qanday kichik guruhlarga bo’linadi?
Maxsus katalar o’zining mavzusi bo’yicha nechta turga ajratiladi?
MacEachren modeli haqida tushuncha bering.
Kartalshtirish jaroyoni nechta asosiy bosqichni o’z ichiga oladi?
Kartografik proeksiyani tanlash nechta bosqichda amalga oshiriladi?
