3-variant
1,0
mg
10,0
mg
100
mg
5000 (5,0
gr)
10 000
mg
(10,0
gr)
Yuqori
Qadoqlangan ftorli suvning texnologiyasi ishlab chiqildi. Ushbu ichim- lik
suvi organoleptik ko‘rsatkichlari bo‘yicha davlat standarti talablari- ga mos
keladi. Oq, shaffof, begona hid va ta’mlardan xoli.
Mikrobiologik
ko‘rsatkichlari bo‘yicha ham qadoqlangan ftorli suv DavSTI talablariga javob
beradi.
Ishlab chiqilgan ftorli suv kariyesning oldini olishda ftorli suvlarning
alternativ turiga kiradi. Ta’kidlab o‘tish joizki, vodoprovod suvini ftorlash
iqtisodiy tarafdan qimmat hisoblanadi, chunki buning uchun vodoprovod
tizimi zamonaviy ko‘rinishga ega bo‘lishi va ftorlash jarayoni qat’iy tartibda
amalga oshirilishi lozim.
Ftor bilan boyitilgan qadoqlangan suv ftorlash jarayoni va
uning tarkibidagi
ftor flyuorozni keltirib chiqarmaydi va barcha ko‘rsatkichlar bo‘yicha qat’iy
nazorat qilingan ekologik toza mahsulot hisoblanadi.
Tetiklashtiruvchi ichimliklar o‘z tarkibida markaziy asab va qon-tomirlar
tizimini tetiklashtiruvchi xususiyatga ega bo‘lgan modda- lar tutishi bilan
ta’riflanadi. Tetiklashtiruvchi ichimliklarga choy, qahva va qisman sikoriy
kiradi, shuningdek, ular qatoriga kola ichimligini ham kiritish mumkin.
Choy ichimligi choy o‘simligi barglariga maxsus ishlov berish orqali olinadi.
Buning uchun asosiy texnologik jarayonlar: 1) suvini qochirish; 2) barglarini
o‘rab yumaloqlash; 3) fermentlash va quritish amalga oshiriladi.
1.
Suvini qochirish jarayonida bargdagi namlik
va egiluvchanlik
yo‘qoladi, unda fermentativ jarayonlarni boshlovchi kimyoviy
o‘zgarish- lar yuz beradi.
2.
Barglarni o‘rab yumaloqlash jarayoni maxsus jihozlarda amalga
oshiriladi. U hujayra qavatlarining buzilishi natijasida fermentativ
o‘zga- rishlar boshlanishi balan xarakterlanadi.
3.
Fermentlash jarayoni - choy ishlab chiqarishda asosiy jarayonlardan
biri hisoblanadi. Fermentatsiya jarayonida choyga o‘ziga xos hid
beruvchi efir moylari,
oshlovchi moddalardan
kofein ajralib chiqadi
,
jarayon oxiri- da esa pigmentlar hosil bo‘ladi.
4.
Quritish jarayoni choy ishlab chiqarishda oxirgi jarayon hisoblanadi.
Quritish jarayonida barglardagi fermentlash jarayoni to‘xtatiladi,
namlik 4 % gacha tushiriladi. Quritish jarayonidan keyin choy qora
rangni oladi va mahsulot tayyor bo‘ladi. Keyingi bosqichda choy
navlarga ajratiladi. Bu usul orqali bargli qora choy olinadi.
Bundan tashqari, ko‘k choy ham ishlab chiqariladi. Ko‘k
choyda xloro- fill va
oshlovchi moddalar bo‘lganligi sababli texnologik jarayonda o‘rab
yumaloqlash va fermentlash bosqichlari bo‘lmaydi. Ko‘k choy xushbo‘yli- gi,
taxirligi va kuchli tetiklashtiruvchi xususiyati bilan ajralib turadi.
Choyning tetiklashtiruvchi xususiyati uning tarkibida kofein, efir moyi va
tanin borligi bilan ifodalanadi. Kofein qora choyda 2,5-3 %, ko‘k choyda esa
1,6-2,3 % mavjud. U arterial qon bosimini oshirish hisobiga markaziy asab va
yurak qon-tomir tizimiga ta’sir ko‘rsatadi. Efir moyi choyda kam miqdorda
(0,006 % gacha) bo‘ladi, lekin choyga yoqimli hid
berishga yetarli
hisoblanadi. Tanin - choyning ta’mini belgilovchi oshlovchi modda
hisoblanadi. Choydagi o‘rtacha miqdori 8-15 %. Oshlovchi moddalar choyda
qanchalik ko‘p bo‘lsa, uning xushbo‘yligi shunchalik yaxshi bo‘ladi.
Choyda organik kislotalardan limon (0,75-1,08 %) va oksalat (0,230,83 %)
kislotasi mavjud.
Bargli qora choy tarkibida ekstraktiv moddalar 32 %, tanin 7 %, kofein 2 %
bo‘ladi.
Qahva. Qahvaning asosiy tarkibini kofein va xlorogen kislota tashkil qiladi.
Qahva doni tarkibida kofein 0,6-2,4
%
ni tashkil etadi. Bundan tashqari,
qahva- da qahva oshlovchi kislota (4-8 %), yog‘lar (10-13 %), oqsil moddalar
(2,5 %), saxaroza (5-10 %), pentazanlar (5,7 %) mavjud.
Qahva donlarida sezilarli o‘zgarish ularni qovurganda yuz beradi: u o‘z vaz-
nini yo‘qotadi, hajmi kichrayadi, rangi va ta’mi o‘zgaradi.
Damlama
rangining o‘zgarishiga sabab qovurish jarayonida shakardan karamelan hosil
bo‘lishidir. Qovurilgan qahvadagi hid uning tarkibidagi kafeol bilan
izohlanadi. Kafeol tarkibini furfurol spirti, sirka kislotasi, atseton,
oksiatseton, piridin, fenol va boshqalar tashkil qiladi. Qovurilgan kofening 30
foizi qaynagan suvda eriydi.
Qahvada asosiy modda - kofein markaziy asab tizimini qo‘zg‘atib, ishlash
qobiliyatini oshiradi, yurak
qisqarishlarini tezlashtirib, yurak-qon tomir tizimi
ishini tezlashtiradi. Shuning uchun yurak-qon tomir tizimida nuqsoni bor
inson- larga qahva iste’mol qilish tavsiya etildmaydi.
Eriydigan qahva
- tabiiy kofe suvli eritmasining qoldiqsiz eruvchi quritilgan
turi. Eruvchi qahva tayyorlashning asosiy jarayoni ekstrakt tayyorlash
bosqichidir. Ekstraktlash jarayoni 6 ta ekstrakt bilan maxsus qurilmalarda
amalga oshiriladi. Quritilgan qahvaning namligi 5,5 % dan oshmasligi kerak.
Eruvchi qahva kukuni juda kuchli nam tortuvchi hi- soblanadi va
namgarchilikda o‘zining sifatini tezda yo‘qotadi. Shuning uchun eruvchi
qahva 18-20
o
C haroratda, 40 % dan yuqori bo‘lmagan namlikda saqlanadi.
Eruvchi qahvani faqat germetik tunuka idishlarga qadoqlash lozim.
Ularning
bir martalik ishlatiladigan turlarini mayda (2,5 gr) polietilen va lak bilan
qoplangan folga qog‘ozlardan tayyorlangan germetik idishlarga qadoqlanadi.
Eriydigan qahva tabiiy qahvaning tarkibiga yaqin, lekin u xushbo‘y bo‘lib,
unda kofein biroz kam. Shuning uchun uni tabiiy qahva o‘rnida yoshi katta
insonlarga iste’mol qilishga tavsiya etiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
