4.
Kimyoviy kolbachalar - 100, 200, 250 ml.
5.
50 ml li byuretkalar shtativ bilan.
6.
Uzun voronkalar - 400 ml.
7.
Probirkalar.
8.
Suv hammomi.
9.
Elektr isitgich (plitka)
Reaktivlar
1.
0,1 n li o‘yuvchi natriy.
2.
1 % fenolftalein eritmasi.
3.
Etil efir.
4.
10 % sulfat kislota.
5.
Distillangan suv.
Yaxna ichimliklarning organoleptik ko‘rsatkichlarini aniqlash
Tashqi ko‘rinishi. Ichimliklarning tashqi ko‘rinishi ko‘zdan
kechiril- ganda
shisha idishning yoki bochkaning qadoqlanishiga, muhri va yor- lig‘iga
e’tibor beriladi.
Tiniqligi, rangi va ta’mi. Maxsus yorug‘lik ekranida shisha idishning o‘zida
ichimlik rangini xiralashtiruvchi qo‘shimcha birikmalar borligi yoki yo‘qligi
tekshiriladi, shundan so‘ng shisha idish ochilib, ichimlikning hidi aniqlanadi
va yarmi kimyoviy tekshirish uchun olinadi.
Yaxna ichimliklarning fizik-kimyoviy ko‘rsatkichlarini aniqlash
Saqlanish muddatini aniqlash. Namuna 20
o
C li termostatga joy- lashtiriladi,
bir necha kun
shu holatda saqlanadi, har kuni ichimlik holati kuzatib boriladi
(cho‘kma tushishi yoki xiralashish). Agar cho‘kma yoki xiralashish paydo
bo‘lsa, vaqti yozib qo‘yiladi (paydo bo‘lgan kun).
Zichligini aniqlash. Ichimlikning qattiqligi tarkibida quruq mod- dalarning
miqdori bilan
belgilanadi, uning asosiy qismini shakar tashkil etadi.
Ichimlik SO
2
gazidan chayqatilib ozod qilinadi va paxta orqali filtr- lanadi
hamda 250 ml li silindr idishga solinadi. Silindr ichiga shakar miqdorini
aniqlash moslamasi tushiriladi. Moslama tebranishi to‘xtagach, moslamaning
yuqori ko‘rsatkichi orqali zichligi aniqlanadi. Zichlik 20
o
C haroratda
aniqlanadi. Agar ichimlik harorati past yoki yuqori bo‘lsa, u holda harorat
isitib yoki sovitib 20
o
C ga keltiriladi.
Bundan
tashqari, ichimlik zichligi refraktometr yordamida ham aniqlanadi.
Kislotaliligini aniqlash. Ichimlik yaxshilab chayqatilib, SO
2
gazidan ozod
qilinadi. Mora pipetkasi yordamida 10 ml ichimlik olinadi va 100 ml li
kolbaga solinadi. Ustidan 50 ml distillangan suv solinadi va kolba
qaynaguncha qizdiriladi. Keyin ustiga 2-3 tomchi 1
%
li fenolftalinning
spirtdagi eritmasi solinadi va pushti rang hosil bo‘lguncha titrlanadi.
a x 100
X =
10 x 10
Bu yerda:
X -
ichimlik
kislotaliligi; a - ml miqdori; 100 - 100
ml ichimlik
; 10
- 0,1 n li o‘yuvchi natriy eritmasi, 10 - titrlash uchun olingan ichimlik
miqdori (ml).
Shakarni aniqlash. 250 ml ichimlikka 2 ml 10 % li sulfat kislota qo‘shiladi.
So‘ng 400 ml li voronkaga 100
ml etil spirti quyilib, 25 ml dan ichimlik
qo‘shiladi va har gal voronka silkitiladi va ajralib chiqqan suvi to‘kib
tashlanadi. Efirni ajratib olib, boshqa kolbaga solinadi, quritiladi va ta’mi
tatib ko‘riladi. Agar shirin bo‘lsa, tarkibida saxarin mavjud.
Bo‘yoqning tabiiy yoki sun’iyligini aniqlash. Yaxna ichimlikdan 100 ml li
stakanga 50 ml solib olinadi va ichiga paxtadan tayyorlangan
oq matoning bir
uchini 3-5 daqiqa botirib qo‘yiladi. Mato olinib, oqar suvda 5 daqiqa
davomida yuviladi, agar matodan rang ketib qolsa sun’iy,
rang qolsa, tabiiy
yaxna ichimlik hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: