2- мавзу. ҚАдимги давр архитектураси(М. Ав. Viii-м. Vаср)

Шаҳарни сув билан таъминлаш масаласи Есир 20 километргача етган ариқ орқали хал қилинган. Ер устки ва еростки ариқлар, ховузлар ғишт билан қоплаб чиқилган эди.

• Шаҳарни сув билан таъминлаш масаласи Есир 20 километргача етган ариқ орқали хал қилинган. Ер устки ва еростки ариқлар, ховузлар ғишт билан қоплаб чиқилган эди.
• Марв воҳасидаги манзилгоҳлардан бири Ал-Аскар бўлиб, унда XI-XII асрларда карвон сарой қурилган эди.
• Амударёнинг ўрта оқимида шаҳарлардан бири Омул шаҳари у Қорақум саҳросининг четида жойлашган. Ҳозирги Чоржуй шаҳарига тўғри келади.
• Термиз шаҳарининг VI-VIII асрларда аввалдаги асрлардаги таназзулдан сўнг анча жонланди. Олдинги ташлаб кетилган жойларнинг баъзиларига аҳоли қайтиб келди. Шаҳарнинг гуллаб-яшнаши эса IX-XII асрларда давом этади. У янада кенгайиб кетди, бандаргох таъминланди. Қалъада уни мустаҳкамлаш мақсадида қайта қуриш ишлари олиб борилди. Шахристон қўрғон девор билан ўралди. Шаҳар таркибига кенг рабодидан ташқари атрофидаги қисми (сурадикат) ҳам кирган. Сомонийлар даврида Шаҳристонда маҳаллалардан ташқари бозорлар, сарой, рабодда ҳам бозорлар, устахоналар, намозгох бўлган. Қўрғон деворларининг эскилари мустаҳкамланди, янгилари қурилди. Уларда 9 дарвоза бўлган. Бу даврда Султон Саодат мажмуасининг дастлабки бинолари пайдо бўлди. XIII аср охирида Мўғуллар истелосидан аввалги вайрон этилган. Хусусан шарқи сайидлар манзили Саловат деган жойга кўчди. XV аср бошида Термиз “яхшигина қурилган, ажойиб бозорлари бўлган катта шаҳар” эди.
• Хутталнинг (Жанубий Тожикистон) пойтахти Хулбук бўлиб, у ғазнавийлар, кейин салжуқийлар (X-XII асрлар) даврларида жадал ҳаёт кечирган. Хулбук шаҳарининг қалъасида хом ва пишиқ ғиштдан сарой қурилган эди.
• Фарғона водийси муҳим шаҳарларидан Ўзган бўлиб, унинг илк ўрта асрларидаги тузилиши ҳали етарли даражада ўрганилмаган.
• Тошкентнинг асрнинг дастлабки вақтидаги ҳаёти М и н г Ў р и к (Минг Ўрик Афрасиёби) ёдгорлигида кечди. Минг Ўрикнинг V-VII асрларда майдони 30 га атрофида бўлган. У йирик шаҳарлардан ҳисобланиб, диз (қалъа), Шаҳристон (ички шаҳар) ва работ (ташқи шаҳар)лардан иборат эди.