7-Mavzu: biznes faoliyatini tashkil etish. Reja

Mahsulotga ko`ra boshqaruv tarkibining afzalligi axborotlarning kelish yo`llari va oqimining qisqarishi, yakkaboshchilik tamoyiliga to`la rioya qilinishi, boshqaruvning yuqori bosqichlarini kichik joriy vazifalardan xalos etishda namoyon bo`ladi. Bunday tarkib bozorda talabning o`zgarishiga tezkor munosabat bildirishga qodirdir.
Matritsali tuzilma. Matritsali tarkib bo`yicha boshqaruv ancha murakkab bo`lib,, u mahsuloti nisbatan qisqa «umr» ko`radigan va tez-tez o`zgarib turadigan korxonalar tomonidan qo`llaniladi. Bu tarkib korxonada gorizontal aloqalarni yo`lga qo`yish va ularni zamonaviy komp’yuterlar yordamida murakkab buyurtmalarini bajaruvchi turli korxonalar faoliyati bilan boglash, texnika sohasida yuqori malakali xizmat ko`rsatish va ekspertizani ta`minlashga qaratilgan. Ushbu tarkibni «tur» ko`rinishida tasavvur etish mumkin. U ikki turdagi tarkibning kombinatsiyasini ifodalaydi.
Boshqaruvning matritsali tarkibining moxdyati shundaki, unda har bir xodim, ayni bir vaqgning o`zida, loyiha bo`yicha boshqarish, shuningdek funktsional organida xizmatda bo`ladi hamda ikki yoqlama bo`ysunadi. Bu tarkibning o`ziga yarasha afzalliklari bor. Bular quyidagalardir:

• 
  boshqaruv jarayonidagi (gorizontal) aloqalarning uzunligini keskin qisqartiradi va tartibga soladi;
  
• 
  qarorlar qabul qilishni tezlashtiradi va ularning mazmuni hamda iatijalari uchun mas`uliyatni oshiradi;
  
• 
  korxonaning ichki va tashki sharoitlariga ta’sir etuvchi omillarning o`zgarishiga tezda ko`nikma hosil qiladi va shunga muvofiq ravishda amal qiladi;
  

- chiziqli bo`ysunish vositasida bo`lim ichida byurokratiyaga bo`lgan moyillikni bir qadar so`ndiradi va hokazo.
SHu bilan bir qatorda, matritsali tarkibning ham ayrim kamchiliklari bor. Bular tarkibning murakkabligi va boshqaruv organlarining real vakolatiga ega emasligidir.
Boshqaruvning tashkiliy tarkiblari to`g’risida yakuniy xulosalarga kelar ekanmiz, boshqaruvning qarab chiqilgan tashkiliy tarkiblaridan birortasini ham rasmiy tarkib deb bo`lmaydi. SHu bois har bir korxona (firma) o`z oldidagi maqsad va iqtisodiy muhitining o`ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqib, uning talablarini yuqori darajada qondiradigan tashkiliy tarkib turini tanlashi kerak.