Текширилаётган модданинг намлиги цанчалик кам бул
са, намуна орирлиги шунча купроц олиниши керак. Масалан,
намлик 1 фоиздан кам булса, намуна огирлиги 200
г
олини
ши керак. Намлиги 1 ,0 -5 ,0
фоиз булса, огирлиги 100
г,
намлиги 5,0 фоиз булса, огирлиги 25—50
г
булиши керак.
Ж и ^оз в а м атериаллар: Дин ва Старк аппарата, то
луол, ксилол, сув, музлатгич, калькулятор.
<
9-иш.
У С И М Л И К МОЙИ СИФАТИНИ БАХ.ОЛАШ
Д арснинг м ацсади: талабаларга лаборатория шароитида
усимлик мойи сифатини бахрлашни ургатиш.
И ш лаш тарти б и : усимлик мойининг сифати унинг таш-
ци куриниши, физик хоссалари ва кимёвий
таркиби буйича
бах1оланади. Мой сифатини ба\олаш учун унинг ишлаб чи-
цариш туркуми миддорига цараб стандартга кура, яхшилаб
аралаштириладиган ва анализлар учун 0,5 л ажратиб олина
диган уртача намунаси танлаб олинади.
Озиц-овцат учун ишлатиладиган усимлик мойи тиниц
шаффоф ва оч сариц рангга эга булиши керак. Стандартга
мувофиц х^иди, ранги ва шаффофлиги мойнинг х,арорати
20°С булганда аницланади.
Мой ходили белгилаш учун унинг юпца датлами шиша
пластинкага ёки цулнинг орца томонига суртилади. Рангини
аницлаш учун уни камида 50 мм цалинликда стаканга цуйи-
лади ва оц фонда ундан утадиган х^амда акс этадиган нурга
тутиб курилади. Шаффофлигини аницлаш учун 100 мл мой
шиша цилиндрга цуйилади ва бир сутка давомида 20°С
х1ароратда тинч цуйилади. Тинган мой од фонда ундан ута
диган ва акс этадиган нурга тутиб курилади.
Агар мой ун-
симон ёки унда хар хил зарралар булмаса, у шаффоф \и -
собланади. Пахта мойининг фацат цилиндрнинг юцори усту-
нида мой унсимон ёки муаллац зарралар булмаса, у ш аф
фоф \исобланади.
Мойдаги намлик ва учувчи моддалар таркибини аник-
лаш учун 5 г мойни 105°С х^ароратда доимий массага ай-
лангунига цадар цуритилади.
Мой сифатини долдид (мойсиз аралашмалар) мивдори
каби белги \а м тавсифлайди.
Стандартга кура назарда ту-
тилган усулга биноан мойдаги цолдидни вазнли ва \аж м ли
усуллар билан анидланади. Вазнли усул билан петролей
160
зфирда ёки енгил бензинда аницланади. Вазнли усул билап
петролей эфирда ёки енгил бензинда эримайдиган мой тар-
кибидаги механик аралашмалар (рижимлар, цобицлар, кле-
чатка заррачалар ва шу кабилар) мицдори аникланади.
\аж м л и усул билан цилиндрга цуйилган ва бир сугка даво-
мида 15—20°С да тинч цуйилган мой цолдики аницланади.
Цолдиц миллилитрлари сони цолдицнинг \аж м га
кура фои-
зини курсатади.
Мой сифатини бахолашда совунланиш мицдори на йод-
лар сони кабн белгилар \а м курсатилади.
Мойнинг овцатга яроцлилигини тавсифлайдиган эн г му-
\и м белгилардан бири кислоталар сони \исобланади. Кисло-
талар сонининг ортицлиги хом ашё сифати пастлиги, унинг
сацланиши ёки мой узоц вацт
давомида сацланишида бузил-
ганидан далолат беради. Кислоталар сони стандартда назарда
тутилган услуб буйича аницланади.
Ж и \о з ва м атериаллар: цуритиш жавони, шиша плас
тинка, стаканлар ва мой намуналари.
Do'stlaringiz bilan baham: