Biologiya kafedrasi tabiatshunoslik o’qitish metodikasi

TABIATSHUNOSLIK VA UNI O‘QITISH METODIKASI FANIDAN
AMALIY MASHG`ULOTI
Amaliy mashg’ulotlar mavzulari

T/r	Mavzuning nomi	Soati
1	Ekologik madaniyatini shakllantirishda o’qituvchining kuzatishga yo’naltirgan topshiriqlar.	2
2	Tabiatshunoslik darslarida kuzatish ishlarini tashkil etish.	2
3	Tabiatshunoslik darslarida labaratoriya mashg’ulotlari.	2
4	Tabiatshunoslik darslarida amaliy ishlar.	2
5	Tabiatshunoslik darslarida labaratoriya ishlari.	2
6	Tabiatshunoslik darslarida labaratoriya ishlari.	2
7	Tabiatshunoslik darslarida didaktik o’yin, o’quv munozaralari, burch va ma’sulyatini shakllantirish metodlari guruhi.	2
8	Tabiatshunoslik darslarida nazorat va o’z-o’zini nazorat (og’zaki va yozma) labaratoriya va amaliy ish o’zoro nazorat varog’i yordamida , EXM ning nazorat dasturlari vositasida metodlar guruhi.	2
	Ja’mi:	16

AMALIY MASHG’ULOTLAR.
1-mavzu: Ekologik madaniyatini shakllantirishda o’qituvchining kuzatishga yo’naltirgan topshiriqlar.
Ishningmaqsadi: Tabiatshunoslik darslarida o’quv vositalari, multimediya, tarqatma va didaktik materiallardan foydalanish metodikasini o’rganish.
Kerakli materiallar va jihozlar: Amaliy mashg’ulotning dars ishlanmasi, jadvallar, daftar.
Nazariy qism: Ma’lumki tabiatshunoslik darslarini qiziqarli, ta’sirchan o'tkazish uchun maktab tabiatshunoslik xonalari katta ahamiyatga ega. Tabiatshunoslikni o'qitish tirik o'simlik va hayvonlar ustida ko'rgazmali va amaliy metodlami qo'llanish asosida mashg'ulotlar o'tkazishga imkon beradigan moddiy bazani tashkil etishni talab qiladi. Tabiatshunoslik xonasida jonli va jonsiz tabiat bo'yicha kerakli jihozlar mavjud bo'lishi kerak.Tabiiy ko'rgazmali qurollar jismlardir. Ular o'rganilayotgan material to'g'risida ancha to'g'rihaqiqatga yaqin tasavvurlar berib, bolalarda bevosita qabul qilish asosida tabiatshunoslik tushunchalari hosil bo'lishiga imkon yaratadi.
Shunga ko'ra sinfda yoki tabiatshunoslik xonasida jonli tabiat o'rganish uchun har xil xona o'simliklari, shuningdek turar joylardagi daraxtlarga xos bo'lgan shoxchalar, barglar, gullar meva va urug'lar bo'lishi zarur. Tabiatshunoslik darslarida jonli tabiat burchagida o'stirilayotgan o'simliklardan, gerbariy va ekskursiyalardan olib kelingan o'simliklardan foydalaniladi. Tabiat qo'ynida o'tkaziladigan darslarda va ekskursiyalarda tabiiy sharoitlardagi jonli tabiat obyektlaridan foydalaniladi.
Shuningdek, tabiiy obyektlardan hayvonlarni o'rganishda ham foydalanish ma’qul. Garchi ko'pgina hayvonlarni bolalarga sinfda jonli tabiat burchagida) ko'rsatish mumkin bo'lsa harekskursiyalar uyushtirishga e ’tibor berish kerak bo'ladi, chunki bunda o'quvchilar faqat ularning tashqi ko'rinishinigina emas balki xarakterli harakatlari va xulq-atvorlari bilan ham tanishish imkoniyatiga ega bo'ladilar. Tirik hayvonlar bo'lmaganda ularing, chuchelalari (tulumlari), mulyajlari yoki fotosuratlari va rasmlaridan foydalanish mumkin. Biroq tirik hayvonlarni tabiiy sharoitlarda ko'rsatuvchi kinofilmlar o'quvchilarga ancha haqiqiy tasavvurlar beradi.
Jonsiz tabiatni o'rganishda ham tabiiy tarqatma material, masalar har xil rangdagi granit, sluda, kvars, dala shpati, loy, qum, kalsi(bor, marmar, ohaktosh), tuz (o'g'itlash uchun), tosh tuzi va kaliy tuzi, toshko'mir, temir, mis rudalarining namunalari, shuningdek metallar hamda qotishmalar (temir, cho'yan, po'lat, aluminiy birinj), tuproq namunalari va boshqalar bo'lishi kerak.
Bolalarda bevosita qabul qilish mumkin bo'lmagan tabiat jismlar va hodisalari to'g'risida aniq va to'g'ri tasavvurlar hosil qilish uchun ko'rgazmali qurollardan keng foydalaniladi. Tabiatshunoslik kursini o'rganish uchun zarur bo'lgan ko'plab ko'rsatuv jihozlari maxsus do'konlarda sotiladi. Chunonchi 3 - 4 - sinflarda tabiatshunoslikni o'rganish uchun “Jonajon o'lka tabiati” turkumidagi jadvallar chop etilgan. Tabiatshunoslik bo'yicha devoriy o'lkashunoslik suratlaridan, shuningdek, zoologiya bo'yicha ham jadvallardan foydalanish mumkin, ular tabiatning o'lkashunoslik obyektlari to'g'risida tasavvur va tushunchalami shakllantirishga yordam beradi.
1-4 - sinflarda bosma rasmlari, ulami ifodalovchi matnlari, hamda savol-topshiriqlari bo'lgan “Kundalik kuzatish daftari”dan foydalanish zarur. “Kundalik kuzatish daftari” bilan o'quvchilar faqat sinfdagina emas, balki uyda ham ishlaydilar. Kundalikdagi yozuvlar o'quvchilarga o'z kuzatishlarini tahlil qilishga, tabiat hodisalari o'rtasidagi sabab-bog'lanishlarni, shuningdek, odamlar mehnatining tabiat bilan o'zaro aloqasini aniqlashga yordam beradi.
TOPSHIRIQLAR.