Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
URGANCH DAVLAT UNIVERSITETI


Biologiya (turlari bo’yicha) yo’nalishi II bosqich bakalavri
KURS ISHI


Mavzu: Metamarfozning umurtqasiz hayvonlar uchun ahamiyati


Qabul qiluvchi:
Bajardi:
Urganch 2022


MUNDARIJA
KIRISh.............................................................................................................. 3

Asosiy qism…….
I bob...................................................................................................................... 5

1.1. Metamarfoz haqida umumiy tushuncha………………………….…………6

1.2. umurtqasiz xayvonlarda metamorfozning turli shakillari ……..…………..10
II bob. .................................................................................................................20

2.1. Umurtqasiz hayvonlarda metamarfozning hosil bo’lishi …..……..………..20

2.2. .Metamarfozni umutqasiz hayvonlar hayotiga ta’siri va ahamiyati...............25

XULOSA............................................................................................................27

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI.....................................28

ILOVALAR.......................................................................................................29
1 ilova. ...............................................................................................................29
2 ilova. ...............................................................................................................30
Kirish
Metamorfoz (yunoncha: metamorphosis — oʻzgarib qolish) — hayvonlarda Metamarfoz yaʼni metaboliya — organizm tuzilishining tubdan oʻzgarishi. Metamarfoz tufayli lichinka voyaga yetgan organizmga aylanadi. Metamarfoz koʻpchilik umurtqasizlar, ayrim umurtqalilar — minogalar, ayrim baliklar (ikki xil nafas oluvchilar), suvda va qurukdikda yashovchilar uchun xos. Metamarfoz odatda, ontogenezda hayvon yashash tarzining keskin oʻzgarishi, masalan, suvda hayot kechirishdan quruklikka chiqish, tuproqsa yashirin yashashdan ochiq havoda yashashga, suvda erkin yashashdan oʻtroq yashashga utishi bilan bogʻliq. Metamarfoz bilan rivojlanadigan hayvonlar hayot siklila voyaga yetgan organizmdan keskin farq qiladigan bitta yoki undan koʻproq lichinkalik davri (qarang Lichinka) boʻladi. Hayvon organizmi Metamarfozning turli davrlarida har xil funksiyani bajaradi. Metamarfoz turning saqlanib qolishi va rivojlanishida mu-him ahamiyatga ega. Tuban umurtqasizlar (gʻovaktanlilar, bushliqichlilar)ning kiprikli erkin suzib yuradigan lichinkalari (parenximula, amfiblastula, planula) turning keng tarqalishiga yordam beradi. Bunday metamarfoz koʻpincha, avlod almashinuvi (jinssiz va jinsiy kupayishning gallanishi) bilan yana ham murakkablashadi. Avlod almashinmaydigan metamarfozda tuxumdan chiqqan lichinka turning tarqalishiga yordam beradi (masalan, kiprikli chuvalchanglarning troxoforasi, mollyuskalarning veliger, qisqichbaqasimonlarning naupleus va zoyea lichinkasi). Nekrotik metamarfozda (nemertinalarda) lichinka ichida yangi lichinka rivojlanadi; eski lichinka tanasining koʻp qismi yemirilib ketadi. Koʻpoyoklilar va moʻylovsiz hasharotlar uchun xos boʻlgan anamor-fozda, asosan, tana boʻgʻimlari soni ortib boradi. Qanotsiz hasharotlar va bir qancha koʻpoyoqlilar rivojlanishida sezilarli oʻzgarishlar sodir boʻlmaydi (protometamorfoz).