“ishlab chiqarishda buxgalteriya hisobi” kafedrasi

Ishlab chiqarish sarf-xarajatlari degan tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish va iste’molchilarga etkazib berishga kilinadigan barcha sarflar tushuniladi.
Ishlab chiqarish sarf –xarajatlari tarkibiga xom ashyo, asosiy va yordamchi materillar, yonilgi va energiya uchun kilingan xarajatlar, asosiy kapital amortizatsiyasi, ish xaki va ijtimoiy sugO’rtaga ajratmalar, foiz tulovlari va boshka xarajatlar kiradi. Ishlab chiqarishga kilingan barcha sarf-xarajatlarning puldagi ifodasi maxsulot tannarxini Tashqil kiladi.
Ishlab chiqarish xarajatlarini ikkiga bulib urganish mumkin: bevosita ishlab chiqarish xarajatlari va muomala xarajatlari. Ishlab chiqarish xarajatlari deganda maxsulotni bevosita ishlab chiqarish uchun kilinadigan barcha sarflar (ish xaki, xom ashyo va mineral sarflari, amortizatsiya va x.k) tushuniladi. Tovar birligining Qiymatida ishlab chiqarish xarajatlari fakat uning bir kismini Tashqil kiladi. Ishlab chiqarish xarajatlari tovar Qiymatidan foyda mikdoriga kam. Muomala xarajatlari tushunchasi tovarlarni sotish jarayoni bilan boglik bulib, shu tovarlarni ishlab chikaruvchidan olib, iste’molchiga etkazilguncha ketadigan sarflarga aytiladi. Ular ikki guruxga bulinadi: kushimcha muomala xarajatlari va sof muomala xarajatlari. Tovarlarni urash, kadoklash, saralash, transportga ortish, tashish va saklash xarajatlari kushimcha muomala xarajatlari xisoblanadi.Muomala xarajatlarining bu turlari ishlab chiqarish xarajatlariga yakin turib, tovar Qiymatiga kiradi va uning Qiymatini oshiradi. Xarajatlar tovarlar sotilgandan keyin olingan pul tushum summasidan koplanadi.

XARAJATLAR TURLARI