Корхона ма¦сулоти ва хизматига б¤лган талаб ва таклифни тахлили


Молиявий ва бошкарув тахлили хам аниў фан сифатида ўуйидагилар хаўида махсус билим беради



Download 5,31 Mb.
bet28/294
Sana25.03.2022
Hajmi5,31 Mb.
#508563
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   294
Bog'liq
11-Молиявий-ва-бошкарув-тахлили-А.Вохобов-2005-дарслик-1 (1)

Молиявий ва бошкарув тахлили хам аниў фан сифатида ўуйидагилар хаўида махсус билим беради:

  • Иўтисодий жараЄн, ходиса ва воўеаларни ривожланишини, узгаришини объектив (ташўи) ва субъектив (ички) таъсир этувчи омиллар билан умумий боЁлиў холда урганиш;

  • £рганилаетган фирма, ташкилот, муассаса ва уюшмаларнинг фаолиятини тулиў ва кенг урганган холда аниў ва холисона бахо бериш;

  • Ижобий ва салбий таъсир этган омилларни аниўлаш, раўамларда курсатиш ва хисоблаш;

  • Бор булган имкониятлар, самарадорликни оширишни йул-йуриўларини курсата олиш;

  • ИлЁор Ёоя ва тажрибаларни урганилаётган жараёнга ўуллаш йуналишларини белгилаш.

Молиявий ва бошкарув тахлилида урганилаётган ходиса ёки жараЄн майдадан-йирикка, оддийдан мураккабга ёки аксинча урганилади, хамда умумий бирлиги ва бир-бири билан узвий боЁланиши эътиборга олинади. Демак, хужалик фаолиятини тахлили фирмаларнинг иўтисодий фаолиятини объектив ва субъектив омилларни эътиборга олиб урганади.
1.5. Áîçîð èкòèñîäèªòè øàðîèòèäà ìîëèÿâèé âà áîøкàðóâ òàхëèëè õуæàëèê ñóáúåêòëàðèíè áîøкàðèøíèíã мухим функцияси сифатида
Турли мулкчилик тизимига асосланган иўтисод бозор механизмининг мухим шартларидан бири хисобланади. Унинг субъектлари булган корхона ва ташкилотлар, алохида тадбиркорлик фаолияти билан шуЁулланувчи субъектлар мулкнинг эгаси ва тасарруф этувчиси сифатида уни туЁри бошўаришдан маíфаатдордирлар, бу эса албатта содир булаётган хужалик жараёнлари ва ходисаларини даврий кóзатишни, фаолият натижавийлигини батафсил урганишни иўтисодий тахлил ўилишни талаб этади. Шу жихатдан корхона (фирма) фаолиятини бошўаришнинг мухим воситаси ва ўуроли булган иўтисодий тахлил ута ахамиятли хисобланади.
Бозор иўтисодиёти даврида мулкчилик ва хужалик юритиш шаклидан катъий назар корхоналар ишлаб чиўаришни самарали ташкил этиш энг аввало тизилмада бошкарув ролини оширишдан бошланади. Чунки, бошкарув воситасида корхона уз олдидаги вазифаларни хал килади ва куйилган максадга эриша боради.
Корхонада бошкарув тизилмаси уз объект ва субъеêтидан иборат булади.
Бошкарув объекти – бу ишлаб чикариш, субъекти эса бошкарув таркибидир.
Корхона фаолиятини ёки ишлаб чикаришни бошкаришда объект ва субъект бошкариладиган ва бошкарувчи кичик тизилмани ташкил этади.
Уларни хар бири узига юклатилган функцияларни бажаради. Аммо, мазкур кичик тизилмалар бир-бирлари билан узлуксиз ва чамбарчас алокада булиб айни холатда ягона тизилмани ташкил килади.
Бошкарув субъекти – бошкарув объектининг таснифи ва узига õос õусусиятларидан келиб чикиб ташкил этилади.
Лекин, субъект хар доим ишлаб чикариш ва хужалик жараёнларини узгаришига кура объект шакли ва унга таъсир этувчи усулларни белгилàйди хамда такомиллаштириб боради. Бошкарувчи кичик тизилма бошкарув объектни назорат этади, тартибга солади, максад ва дастурларни бошкарув функциясигà кура ишлаб чикади. Демак, бошкарув субъекти корхона тизилмасида фаîл роль бажарар экан.
У бошкарувнинг етакчи функцияларини: маркетинг, режалаштириш, бухгалтерия хисоби, тахлил, тартибга солиш хамда назорат ва аудитларни амалга оширади.
Эркин бозор иктисодиётида корхона фаолиятининг ташкил этиш ва юритишни маркетинг конунлари, тартиблари ва тамойилларини билмасдан туриб амалга ошириш мумкин эмас. Чунки, маркетинг илми асосида энг макбул дастурлар ёки режалар ишлаб чикилади.
Бошкарув тизилмаси сифатида маркетинг фаолиятини асосий тамойиллари мазмуни куйидаги куринишни олади:

  • ишлаб чикаришни бозордаги талабга мос тушиши;

  • бозордаги холат ва корхонани хакикий ишлаб чикариш имконияти;

  • õаридор ва буюртмачилар талабини янада туларок кондириш;

  • аник бозорларда махсулот ва хизматларни кузда тóтилган хажмда ва белгиланган муддатда сотиш;

  • ишлаб чикариш ва тижорат фаолиятини узок муддатли рентабелли ишлашини таъминлаш;

  • танлаб олинган маркетинг стратегияси ва тактикасига катъий амал килиш (бозор холатини эътиборга олган холда);

  • доимо узгариб турувчи бозор холатига ва харидор талабига мослашиш.

Мазкур санаб утилган тамойилларга амал килиш ва маркетинг дастурини ишлаб чикиш хамда уни амалга ошириш бевосита аналитик хисоб-китоблар билан чамбарчас бо¨ланган. Бу жараёнлар àñîñèäà жуда куплаб иктисодий тахлил ишлари бажарилади. Уларнинг асосийлари куйидагилардан иборатдир:

  • корхона иктисодига ташки ва ички мухитни курсатадиган таъсири тахлили;

  • бозор холати тахлили (кенг куламда, товар гурухлари ва алохида товарлар буйича);

  • истеъмочилар ва сотиб олувчилар тахлили;

  • ракобат холати тахлили;

  • бозордаги бахо хамда уз бахосини белгилаш тактикаси тахлили;

  • молиявий натижалар тахлили;

£рганилган ташки ва ички мухит хамда холат имкониятларидан келиб чикиб корхона ишлаб чикариш фаолиятини жорий бизнес режаси тóзилади
Бизнес режада хар бир элемент пухта тахлил килиш асосида белгиланади. Чунки, улар реал истикболли хамда энг асосийси самарали булиши шарт.
Корхонада бизнес режа куйидаги булимлардан иборат булади:

  1. Кириш—резюм .

  2. Ишлаб чикариш максади—ишлаб чикариладиган махсулотлар руйõати (уларнинг афзаллиги ёки фарки бошка ишлаб чикарувчилар билан таккосланади).

  3. Махсулот сотиладиган бозор холатини белгилаш (зарурий маълумотлар туплаш ва уларни тахлил килиш).

  4. Асосий курсаткичлар буйича ракобатбардошликни аниклаш (ишлаб чикариш хажми, сотиш хажми, махсулот сифати, бахо даражаси, уртача фойда).

  5. Маркетинг стратегияси.

  6. Ишлаб чикариш режаси (ишлаб чикариш куввати, хом-ашЄ ресóрслари, мутахассислар).

  7. Ташкилий тамойиллар (ишлаб чикариш хизмати, уларни мувофиклаштириш, узаро харакати ва бир-бирини назорат этиш тартиби).

  8. Тижорат таваккали ва чораси.

  9. Молиявий режа.

  10. Молиялаштириш стратегияси.

  11. Товар-материал таъминоти ва шу кабилар.

Албатта бизнес режанинг хар бир булими хисоб-китоб килиниб, умумлаштирилганда корхона ишлаб чикариш фаолиятидан оладиган фойдаси энг куйи куринишда тармокда эришилган уртача фойда меъёридан паст булмаслиги керак.
Куриниб турибдики режанинг хар бир боскичи хамда унинг элементлари тахлил асосида пухта килиб тузилади.
Демак, ишлаб чикилган режа воситасида куйилган максадга эришиш учун бошкариладиган объектни самарали функцияси йуналиши аник белгиланади.
Белгиланган режаларнинг амалда кандай бажарилаётгани ёки ишлаб чикаришни бориши ту¨рисида реал ахволни бухгалтерия хисоби ёрдамида урганилади. Бухгалтерия хисобида шаклланган маълумотлар пировард натижада бошкарув эхтиёжлари учун ишлатилади. Бошкарув карорлари эса тахлил маълумотларига асосланади. Демак, иўтисодий тахлил режа, бозордаги ахвол ва бухгалтерия хисоби маълумотлари асосида объектдаги узгаришни миўдор ва сифат жихатдан урганади хамда бахо беради. Унинг ёрдамида йул ўуйилган камчиликлар топилади хамда тугатилади, объектни янада ривожлантириш йуллари белгиланади ёки самарали ишлашни таъминлайдиган йуналишга утказилади. Бу эса, бошўарув ўарорларини нечоЁлик реал ўабул ўилинишига асос булади.
Демак, бухгалтерия хисоби ва хисоботи маълумотлар хам иўтисодий-тахлил воситасида ўайта ишланар экан. Бу билан тахлилнинг бошўарув фаолиятини бир туЁри эканлиги ва унинг мохияти янада яўўолроў куринади.
Бошўарув жараёнида тартибга солиш функцияси – бошўарувчи субъектнинг энг маўбул бошўарув ўарорларини ўабул ўилишда ута мухим хисобланади. Бу билан, урганилаётган объектга комплекс ёндашилиб, бутун бир тизилмани ижобий ва салбий жихатлари назарда тóтилган холда энг маўбул чоралар ёки тадбирлар белгилинади. Натижада, бошўарув объекти фаолияти ёки дастуридаги салбий холатлар тугатилади ва бошўарув дастурларига аниўлик киритилади. Мазкур ишлар бевосита иўтисодий тахлил ёрдамида амалга оширилади. Чунки, тартибга солинаётган хар бир объект хар томонлама чуўур урганилади.
Бошўарувда асосий фаолиятни ишончлилигини таъминлашда назорат этишнинг хам роли каттадир. Унинг ёрдамида фаолиятнинг бориши, уларнинг нечоЁлик хаўўонийлиги текширилади. Текшириш жараёнини сифати, ишончлилиги ошириш учун тахлилнинг усуллари, тамойилларидан фойдаланилади ва шу асосда керакли õулосалар ёзилади.
Мисол учун, корхонада аудит текширишларида молиявий холат; барўарорлик; натижалар ва шу кабиларни урганади.
Айтиб утилган барча бошўарув функциялари корхонани иўтисодий ривожланиши учун тайинланган. Бироў, корхонани фаўатгина иўтисодий тóзилма деб ўараш хам, унга бир томонлама ёндашишини келтириб чиўаради. Чунки, унинг узига хос ижтимоий, экологик ва бошўа шу каби жихатлари хам мавжуд.
Демак, корхона тóзилмасида ижтимоий, экологик жараёнларни хам тахлил этиш ундаги мазкур йуналишдаги хаўиўий ахвол ва унинг такомиллаштириш масалаларини урганади ва уларга таъсир этади.
Буларнинг натижаси эса, иўтисодий жараёнларга курсатган таъсири билан аниўланади.
Фикримизни умумлаштириб, шу нарсаларни айтиш мумкинки молиявий ва бошкарув тахлили корхонани бошўаришнинг мухим функцияларидан биридир.
Унинг Єрдамида:
а) бошўарув ўарорларини илмий асосланиши таъминланади;
б) мулк ва маблаЁлардан фойдаланишнинг муўобиллик шартларини белгилайди ва бошўарувчи улар ўаторидан узи учун маўбул булган оптимал вариантларни танлайди;
в) истиўболли бошўариш учун замин тайёрлайди.



Download 5,31 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   294




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish