«Машина деталлари ва машина-механизмлар назарияси» курси бўйича маърузалар 10-маъруза

3. Аниқ нуқтадаги эвольвентанинг эгрилик радиуси асосий айланага

ўралган ёй узунлигига тенг.

Соат стрелкасига тескари барабандан ип бўшатилганда, унда ўнг эволвента ҳосил бўлади, бунда бўлажак ғилдиракнинг ўнг тиши лойиҳаланади. Агар ип соат стрелкасига тескари ўралганда, соат стрелкаси бўйича бўшатилади, унда чап эвольвента ясалади, тишни чап томони лойиҳаланади.

Таянч сўзлар.

1. Тишли механизм – бу механизмда звенодаги махсус буртиклар ёрдамида ҳаракат узатиб, иш жараёнида бир-бирини алмаштиради.
2. Цилиндрик узатма – ғилдирак ўқлари параллел узатма.

4. 
   Конусли узатма – ғилдирак ўқлари кесишувчи узатма.
   
5. 
   Гипербола узатма – ўқлари айқаш узатма.
   
6. 
   Илашиш чизиғи – бу контакт нуқталарнинг геометрик ўрни.
   
7. 
   Эвоьвента – бу тайёрлаш чизиғини асосий айланада
   

ҳаракатлантирилганда ҳосил бўлган эгрилик.


Контрол саволлар.

1. 
   Тишли механизм нимақ
   
2. 
   Оддий тишли механизм - узатма нечта звенодан иборат
   
3. 
   Цилиндрик, конусли ва гиперболали узатмаларнинг қандай
   

турлари бўлади.

4. 
   Илашма нима.
   
5. 
   Илашманинг асосий қонунияти қандай таърифланади
   
6. 
   Илашиш чизиғи нима
   
7. 
   Тишли механизм узатиш нисбати ўзгармаслик шарти нимада
   
8. 
   Эвольвента нима ва унинг асосий хоссаси қандай.