Mavzu – Oksidlanish qaytarilish va Komplеksonomеtrik titrlash mеtodlari

Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari: molekulalararo, ichki molekulyar, disproporsiyalanish reaksiyalarga bo`lish kerak. Bir modda sharoitiga qarab ham oksidlovchi, ham qaytaruvchi bo`lishi mumkin.

• Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari: molekulalararo, ichki molekulyar, disproporsiyalanish reaksiyalarga bo`lish kerak. Bir modda sharoitiga qarab ham oksidlovchi, ham qaytaruvchi bo`lishi mumkin.
• Bunga H2O2, HNO2, H2SO3, S kabilar misol: HNO2 misolida quyidagi reaksiyalarni ko`rish mumkin.
• 2HNO2 + 2HI → 2NO +2H2O + I2
• 5HNO2 + 2KMnO4 + 3H2SO4 → 5HNO3 + K2SO4 + 2MnSO4 + 3H2O
• Birinchi reaksiyada HNO2 oksidlovchi, ikkinchi reaksiyada HNO2 qaytaruvchidir.
• KNO2 + K2Cr2O7 + HNO3 = KNO3 + Cr(NO3)3 + H2O

Endi H2O2 ning reaksiyasini ko`rib chiqamiz.

• Endi H2O2 ning reaksiyasini ko`rib chiqamiz.
• H2O2 + 2HI → I2 + 2H2O Bu reaksiyada oksidlovchi.
• H2O2 +PbO2 + 2CH3COOH → O2 + Pb(CH3COO)2 + 2H2O bu reaksiyada qaytaruvchi.
• H2O2 ning oksidlovchiligi muhit o`zgarishi bilan o`zgaradi. Masalan H2O2 kislotali muhitda sulfidni oltingugurtgacha oksidlasa,
• H2O2 + NiS + 2CH3COOH → S + Ni(CH3COO)2 + 2H2O
• Neytral muhitda uni sulfatgacha oksidlaydi:
• 2H2O2 + PbO2 → PbSO4 + 2H2O
• Shu bilan bir qatorda pH qiymatining juda kam o`zgarishi H2O2 ning oksidlovchi va qaytaruvchiligini keskin o`zgarishi ham mumkin.
• pH-1 H2O2 + HNO2 → HNO3 + H2O Oksidlovchi
• pH-2 3H2O2 +2HNO2 → N2 + O2 + 4H2O qaytaruvchi
• H2O2 kislotali va ishqoriy muhitda faqat qaytaruvchilik xossasini namayon qiladi.
• H2O2 + KMnO4 + KOH = O2 + K2MnO4 + H2O

Disproporsiya reaksiyalarida bir element atomining o`zi ham oksidlanadi, ham qaytariladi.

• Disproporsiya reaksiyalarida bir element atomining o`zi ham oksidlanadi, ham qaytariladi.
• S + KOH → K2S + K2SO3 + H2O
• KMnO4 muhitiga qarab uch xil oksidlanadi.
• Kislotali muhitda:
• KMnO4 + KNO2 + H2SO4 → MnSO4 + K2SO4 + KNO3 + H2O
• Ishqoriy muhitda:
• KMnO4 + KNO2 + KOH → K2MnO4 + KNO3 + H2O
• Neytral muhitda:
• KMnO4 + KNO2 + H2O → MnO2 + KNO3 + KOH