Mavzu – Oksidlanish qaytarilish va Komplеksonomеtrik titrlash mеtodlari

Масалан; Сu2+нинг координацион сони 4га тенг унинг аммиакли комплекс бирикмаларининг таркиби қуйидагича бўлади:

• Масалан; Сu2+нинг координацион сони 4га тенг унинг аммиакли комплекс бирикмаларининг таркиби қуйидагича бўлади:
• [Cu(NН3)4]CI2;[Cu(NН3)4]SО4;[Cu(NН3)4(ОН)2;[Cu(NН3)4]CО3 ва ҳакоза.Кўпгина ҳолларда бир зарядли манфий ионлар ҳамда комплексда биттагина координацион ўринни эгаллай оладиган NН3, Н2О, С2Н5ОН ва шунга ўхшашлар лигандлар бўлиб хизмат қилади. Аммо бирданига 2 та ва ундан ортиқ координацион ўринни лигандлар ҳам мавжуд.
• Битта боғ ҳосил қиладиган лигандлар-монодентантлар дейилади (NН3,Н2О,СО,CI-,Вч-,I-,СN- ва ҳакоза).Икки ва ундан ортиқ боғ ҳосил қиладиган лигандлар-полидентант лигандлар дейилади.
• Масалан:С2О42-, SО42-,СО32- ҳоказо.
• Битта лиганднинг ҳар бир конктрет ҳолда ҳар хил дентантликни намоён қилиши мумкин. Масалан, 6 дентантли ЭДТА +2 зарядли катион
• билан 4 та боғ.3+ зарядли катион билан 5 та боғ, 4+ зарядли билан 6 та боғ орқали боғланади.

Комплекс бирикмаларнинг синфланиши.

• Комплекс бирикмаларнинг синфланиши.
• Ҳосил қиладиган боғларнинг характери асосида комплекс бирикмалар қуйидаги классификацияларга бўлинади.
• Зарядлилиги бўйича:
• Масалан:[Cd(NН3)]+2; [Cd(NН3)2]+2; [Cd(NН3)3]2+; [Cd(NН3)4]2+ ва ҳоказо.
• Комплекс бирикмалар бир неча қимматбаҳо хоссаларига эга, шунинг учун улар аналитик химияда кенг кўламда ишлатилади:

1) Комплекс ҳосил қилувчи ион ва лигандлар комплекс таркибида бўлиб, эритмада эркин ҳолда учрамайди ва кимёвий реакциялар билан ҳар доим аниқланавермайди. Оддий ионнинг хоссалари ўзгаради, агар уни комплекс бирикма ички сферасига киритилса. Бу хоссалардан аналитик кимёда ажратиш ва маскировка қилиш (боғлаш) учун кенг қўлланилади.

• 1) Комплекс ҳосил қилувчи ион ва лигандлар комплекс таркибида бўлиб, эритмада эркин ҳолда учрамайди ва кимёвий реакциялар билан ҳар доим аниқланавермайди. Оддий ионнинг хоссалари ўзгаради, агар уни комплекс бирикма ички сферасига киритилса. Бу хоссалардан аналитик кимёда ажратиш ва маскировка қилиш (боғлаш) учун кенг қўлланилади.
• 2) Комплекс бирикмалар кўп ҳолларда характерли рангларга эга. Унинг бу хусусияти сифат ва миқдорий анализда кенг қўлланилади.
• 3) Кўпгина комплекс ҳосил қилиш реакциялари миқдорий ўтади ва бу хоссалар моддаларни миқдорий анализ қилишда қўлланилади.
• 4) Комплекс ҳосил қилиш реакциялари селектив ва шунинг учун ҳам мураккаб аралашмаларни ажратмасдан аниқлаш мумкин.