Muhandislik geodeziyasi



Download 15,82 Mb.
bet1/30
Sana29.01.2022
Hajmi15,82 Mb.
#417291
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   30
Bog'liq
MUHANDISLIK GEODEZIYASI. лотин 1 қисм doc

LABORATORIYA ISHI № 1




Masshtablar. Topografik xarita va tarhlar.


Ishdan maqsad: miqyoslar (masshtablar) bilan amalda ishlashni o‘rganish hamda topografik tarh va xaritalarda qo‘llashni o‘rganish.


Tarh, xarita va kesimlarda joyda o‘lchangan gorizontal va vertikal uzunliklarni qog‘ozga tushirishdagi kichraytirish darajasiga yoki tarhdagi kesma uzunligi l ning shu kesmaning joydagi uzunligi L ga bo‘lgan nisbati miqyos deyiladi. Miqyoslar quyidagi ko‘rinishda ifodalaniladi

Bu erda M─ kichraytirish darajasi.
Miqyoslar soniy, nomli (natural) va grafikaviy bo‘ladi. Grafikaviy miqyoslar ikkiga: oddiy chizg‘iy va ko‘ndalang miqyoslarga bo‘linadi.
Surati bir bo‘lib mahraji kichraytirish darajasini ko‘rsatuvchi oddiy kasr soniy miqyos deyiladi. Tarh va xaritalarda quyidagi miqyoslar qo‘llaniladi:
1: 500, 1:1000, 1: 2000, 1: 5000, 1: 10000, 1: 25000, 1 : 50000, 1 : 100000, 1 : 200000, 1 : 500000, 1 : 1000000. Miqyos mahraji kichik son bo‘lsa, miqyos yirik, katta son bo‘lsa, mayda miqyos deyiladi. Soniy miqyosdan foydalanish qulay bo‘lishi uchun nomli (natural) miqyos qo‘llaniladi. Masalan: 1:1000 soniy miqyos nomli miqyosda quyidagicha ifodalaniladi: 1 santimetrda ­­- 10 metr.
Soniy miqyosdan foydalanishni quyidagi masalalarda ko‘ramiz.
1-masala. Berilgan: tarhda o‘lchangan kesma uzunligi l= 18,6 sm, tarh miqyosi . Aniqlash kerak: joydagi shu kesmaga mos chiziq uzunligi L ni.
Quyidagi nisbatni tuzamiz: yoki , bundan
L =
2-masala. Berilgan joydagi chiziq uzunligi L=199m, tarh miqyosi . Aniqlash kerak: tarhdagi shu chiziqqa mos kesma uzunligi l ni.
Soniy miqyosdan kelib chiqqan holda quyidagi nisbatni tuzamiz: yoki , bundan L= .
Tarh va xaritalar tuzishda soniy miqyosdan foydalanish noqulay va samarali emas. Tarh va xaritalarni tuzish jarayonida ko‘plab arifmetik hisoblarni bajarmaslik uchun grafikaviy miqyosdan foydalaniladi.
Grafikaviy miqyoslar soniy miqyoslar asosida tuziladi.



Download 15,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   30




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish