Музейшунослик indd

Shvetsiya muzeylari
1.  shvetsiyada   muzeylar ahamiyati. 
2.  ochiq osmon ostidagi muzeylar.
3.  shvetsiya  Davlat Milliy muzeyi.
shvetsiya  Qirolligi – shimoliy   Yevropadagi,  skandinaviya   
yarim orolida   joylashgan  davlat  hisiblanadi.  Mamlakat ,  g‘arbda 
– norvegiya ,  shimoliy-sharqda – Finlandiya va  janubiy-g‘arbda  
Daniya  mamlakatlari  bilan  chegaradoshdir.  shvetsiya – botnik 
ko‘rfazi  va  Boltiq  dengizi suvlari   yuvib  turadi.  Mamlakatning  
g‘arbiy  qismidagi  skandinav  tog‘  tizmalari  shvetsiyani  norvegi-
yadan  ajratib  turadi.  shimoliy tog‘li  hududlarda – subarktik  iqlim 
hukmron.   
shvetsiya 21 okruglarga  bo‘linadi, ularning  har  biri  boshida   hu-
kumat  tomonidan  tayinlanadigan  boshqaruv  turadi.  har bir  lenda,  
shuningdek,  mahalliy  boshqaruv  organlarida,  mahalliy  aholi  to-
monidan  saylanadigan – landstinglar  turadi. har  bir len, o‘z navba-
tida,  kommunalarga  bo‘linadi.
Asosiy  etnik  guruhlar:  shvedlar – 90 %, finlar taxminan – 3 % 
ni  tashkil  etadi. shvetsiya  aholisining  asosiy  qismi   2000-yilda  
davlatdan  chetlashtirilgan – lyuteran  diniga ibodat  qilishadi.  Mam-
lakatda,  shuningdek,  kotoliklar,  provaslavlar  va  baptistlar  mavjud. 
Davlat tili – shved tili  hisoblanadi.
shvetsiya – konstitutsion  monarxiya  boshqaruvidagi  davlatdir. 
Davlat  boshlig‘i – qirol hisoblanadi,  ammo  qirol  hokimiyati azal-
azaldan vakillik  va  marosim  vazifalarida cheklangandir.  hokimi-
yat,  parlament (Riksdag)  tomonidan  saylangan  Bosh vazir bosh-
chiligidagi  hukumat tomonidan boshqariladi. Mamlakatning eng 

---

129
obro‘-e’tiborli  partiyasi – sotsial-demokratik ishchilar  partiyasi  hi-
soblanadi.  shvetsiya – Yevropa  Ittifoqi  va  shengen  bitimi  a’zosi.
shvetsiya – yuqori rivojlangan  industrial  mamlakat  hisoblanadi.  
Iqtisodiyotning asosiy  manbalari:  o‘rmon  sanoati,  gidroenergiya  
va  temir  rudasi  qazib  olish  hisoblanadi.  Mamlakatda  metallar 
va  mineral  yoqilg‘ilar  qazib  olinadi.  sanoatda: mashinasozlik,  
elektronika va kimyo  sanoati ishlab chiqarish tarmog‘i rivojlangan.  
Qishloq xo‘jaligida asosiy  e’tibor:  chorvachilik va  texnik  donli  
mahsulotlar  o‘stirishga  qaratilgan.  Mamlakatda yirik dengiz floti 
mavjud. eksport uchun: mashina va uskunalar, kimyo mahsuloti  va  
metallar  yetkazib  beriladi.  Import  orqali  esa:  mashinalar,  neft  
va  neft  mahsulotlari,  kimyoviy moddalar, avtomobil,  oziq-ovqat 
mahsulotlari, kiyim-kechak olib kiriladi. Asosiy savdo  hamkorlari : 
Germaniya, Buyuk Britaniya, AQsh va  norvegiya.
eramizning V–VI asrlaridan boshlab shvetsiya davlati Rim  im-
periyasi  bilan  aloqalarni  kengaytirib  yubordi.  Taxminan  800-yil-
larda   Melaren  ko‘lida ilk shvetsiya davlati Birka  shahri  vujud-
ga  kelib,  tez orada  Boltiq  dengizidagi eng yirik savdo marka-
ziga aylandi. Mana shu yerdan vikinglarning yurushlari boshlandi. 
1240-yili  shvetsiyaliklar  o‘z  flotini  Neva  bo‘ylab  eski  Ladoga  va 
novgorod shaharlarini bosib olish uchun jo‘natadi, ammo  Aleksandr 
nevskiy  qo‘shini  tomonidan  tor-mor etadi. XIII asrning oxirlari-
ga kelib,  Shvetsiya davlati o‘ziga fin yerlarini   bo‘ysundirib oldi.  
XVI – XVII asrlarda shvetsiya  harbiy  siyosiy  faoliyat  olib  bordi. 
Pyotr I  qo‘shinlari tomonida shvetsiya harbiylarining  Poltavadagi 
jangda  butkul  tor-mor   etilish 1700 — 1721-yillardagi  shimoliy 
urush-da mag‘lubiyatga uchrashi tufayli shvetsiya Germaniya yer-
laridan ayrilib, o‘zining Boltiq  viloyatlari,  G‘arbiy kareliya shu 
jumladan,  Viborg  qal’asini   Rossiyaga  berib  yubordi. shvetsiya 
va  Rossiya  o‘rtasidagi   Fin  jangi (1808 — 1809-yillar)  shvetsiya 
qo‘shinining butkul mag‘lubiyati  bilan  yakunlandi. shvetsiya  dav-
lati Birinchi Jahon urushi davrida   betarafligini saqlab turdi. Ikkinchi 

---

130
Jahon urushida ham Shvetsiya  o‘zining  betarafligini saqlab,  harbiy  
harakatlarga  qo‘shilmadi. Berlin devori qulagandan so‘ng shvetsi-
yaning to‘la mustaqilligi qayta ko‘tib chiqilib, hukumat Yevropa It-
tifoqiga kirish xohishini bildirdi. 1995-yili shvetsiya Yevropa Ittifoqi  
a’zosiga  aylandi.