Nókis filialí «Kompyuter injiniringi» fakulteti

Juwmaqlawshı basqısh
60—65 jastı óz ishine aladı hám xızmetker p ensiyaǵa
shıǵıw tátárrikin kóredi. Ol ózine múnásip miyrasxordı tayarlaw háreketine túsedi. 
Áne sol dáwirde lawazımda ósiw (kar'era) krizis ózgeshelikine iye sonda da 
xızmetkerler óz jumıslarınan barǵan sayın kemrek qaniqish payda etiwlerine 
qaramastan ózleri hám qatarlaslarınan tolıqsıw sezimleri júdá kúshli boladı. 
Pensiyadan keyin basqısh dáwirinde
usı kárxana daǵı (iskerlik túrindegi) 
kar'era aqırma etedi. Bul dáwir kelip, kárxanada islepturgan waqıtt a shuǵıllanıw 
múmkinshiligi bolmaǵan iskerliginiń basqa túrlerinde (qızıǵıwshılıqı boyınsha kórkem 
dóretiwshilik, bog'dorchilik, kollektsiyalar toplaw, jámiyetshilik jumısları menen 
shuǵıllanıw hám taǵı basqalar ) o'zligini kórinetuǵın qılıw múmkinshiligi payda 
boladı. 

---

Tiykarg’i bo’lim: 
1.
 
Karxana ishindegi karyera. 
Bul arnawlı bir xızmetker óz kásiplik iskerligi processinde rawajlanıwdıń 
barlıq: tálim alıw, jumısqa jaylasıw, kásiplik ósiw, pútkil potencialın kórinetuǵın etiw, 
pensiyaǵa shıǵıw basqıshların basıp ótiwin ańlatadı. 
Kárxana ishindegi karyera: 
—qaniygelestirilgen; 
—qaniygelestirilmegen boladı. 
Qánigelestirilgen karyera
arnawlı bir xızmetker óz kásiplik iskerliginde kar'era 
túrli basqıshlarınan ótiwi menen parıq etedi. Arnawlı bir xızmetker bul basqıshlardı bir 
yamasa bir neshe kárxanada ózi qánigelesken iskerlik túrinde basqıshpa-basqısh ótedi. 
Mısalı, bir kárxananıń bas injeneri ekinshi bir kárxana bas injeneri lawazımına ótiwi 
múmkin. Bul ótiw yamasa mıynet haqı muǵdarı daǵı, yamasa miynet p rocessindegi 
ósiw perspektivası menen baylanıslı bolıwı múmkin. Qánigelestirilgen kar'eraga taǵı 
bir mısal retinde kárxana basqarması baslıǵı kárxana basshısı orınbasarı lawazımına 
tayınlanıwın keltiriw múmkin. 
Qánigelestirilmegen karyera. Bul Yaponiya menejmentine xos bolıp tabıladı. 
Bul mámleket kompaniya hám firmalarında baslıq óndiristiń hár qanday uchastkasında 
isley alıwǵa ılayıq qánige bolıwı kerek, degen qaǵıyda qarar tapqan. Yapon 
menejmentine kóre xızmetker xızmet lawazımı nawqanpoyasida úsh jıldan kóp 
múddet uslanıp qalmastan basqıshpa-basqısh kóterilip barar eken, kompaniyaǵa hár 
tárepden názer taslaw múmkinshiligine ıyelewi kerek. Usı usılda, aytaylik, ónim 
satıwdı quraytuǵın bólim baslıǵı támiynat bólimi baslıǵı lawazımına ótkeriliwi tábiyiy 
hal esaplanadı. Yaponiyalıq kóplegen basshılar óz kar'eralarini kásiplik awqamları 
shólkemlerinde islewden baslaǵanlar. Bir qarawda bul wazıypa olarǵa házir iskerlik 
kórsetip atırǵan kompaniyaları ushın zárúr tereń, keń kólemli arnawlı bilimlerdi etarli 
kólemde iyelew múmkinshiligin bermeydi. Biraq bul mámlekette basshılıq lawazımı 
ushın bul sheshiwshi áhmiyetke iye emes dep esaplanadı. Sebebi, olar pikrine 
qaraǵanda, bul bilimler 5 jıl ótkennen baribir eskirib qaladı. Basqa tárepden bolsa 
basshılıq lawazımına tayınlanǵan bunday xızmetkerler aldınǵı wazıypalarında asırǵan
tájiriybeleri sebepli kompaniya tuwrısında pútin oyda sawlelendiriwge iye boladılar. 
Jańa lawazımlarda olardıń jeke tájiriybesi de júdá asqotadi.